కిర్గిజిస్తాన్
From Wikipedia, the free encyclopedia
కిర్గిజిస్తాన్ (ఆంగ్లం : Kyrgyzstan) (ఉచ్ఛారణ : ˈkɝːɡɪstæn ) ; కిర్గిజ్ భాష: Кыргызстан, అనేక భాషలలో కిర్గీజియా అని పిలువబడుతుంది.[1] అధికారికంగా మాత్రం కిర్గిజ్ రిపబ్లిక్.[2] మధ్యాసియాకు చెందిన ఒక భూపరివేష్టిత దేశం. కొండలు పర్వతాలతో చుట్టబడియున్నది. ఉత్తరాన కజకస్తాన్, పశ్చిమాన ఉజ్బెకిస్తాన్, నైఋతీదిశన తజకిస్తాన్, తూర్పున చైనాలు సరిహద్దులు కలిగివున్నది. దేశానికి బిష్కెక్ రాజధానిగా ఉంది. కిర్గిజ్ అంటే "నలభై తెగలు". మంగోలులకు వ్యతిరేకంగా కిర్గిజ్ హీరో అయిన మనాస్ నలభై తెగలను ఏకంచేసి, కిర్గిజిస్తాన్ ను ఏకీకృతం చేసాడు. ఈ నలభై తెగలను సూచిస్తూ కిర్గిజిస్తాన్ జాతీయ పతాకంపై నలభై సూర్య కిరణాలు కానవస్తాయి.
Кыргыз Республикасы కిర్గిజ్ రెస్పబ్లికాసి Кыргызская Республика కిర్గిజ్స్కాయా రిపబ్లికా
కిర్కిజ్ రిపబ్లిక్ |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదం ఏమీ లేదు |
||||||
జాతీయగీతం |
||||||
రాజధాని | బిష్కేక్ 42°52′N 74°36′E | |||||
అతి పెద్ద నగరం | రాజధాని | |||||
అధికార భాషలు | కిర్గిజ్, రష్యన్ భాష | |||||
ప్రజానామము | కిర్గిజ్స్తానీ | |||||
ప్రభుత్వం | గణతంత్రం | |||||
- | రాష్ట్రపతి | కుర్మాన్ బేగ్ బాకియేవ్ | ||||
- | ప్రధానమంత్రి | అల్మాస్ బేగ్ అతాంబయేవ్ | ||||
స్వాతంత్ర్యము | సోవియట్ యూనియన్ నుండి | |||||
- | ప్రకటించుకున్నది | 31 ఆగస్టు 1991 | ||||
- | సంపూర్ణమైనది | 25 డిసెంబరు 1991 | ||||
విస్తీర్ణం | ||||||
- | మొత్తం | 199,900 కి.మీ² (86వ) 77,181 చ.మై |
||||
- | జలాలు (%) | 3.6 | ||||
జనాభా | ||||||
- | జూలై 2005 అంచనా | 5,264,000 (111వ) | ||||
- | 1999 జన గణన | 4,896,100 | ||||
- | జన సాంద్రత | 26 /కి.మీ² (176వ) 67 /చ.మై |
||||
జీడీపీ (PPP) | 2005 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $10.764 బిలియన్లు (134వ) | ||||
- | తలసరి | $2,150 (140వ) | ||||
జినీ? (2003) | 30.3 (medium) | |||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2004) | 0.705 (medium) (110వ) | |||||
కరెన్సీ | సోమ్ (KGS ) |
|||||
కాలాంశం | కే.జీ.టీ. (UTC+6) | |||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .kg | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | +996 |
2000 సంవత్సరాల పూర్వం నాటి నుండి కిర్గిజిస్తాన్ గురించిన నమోదైన చరిత్ర లభిస్తుంది. కిర్గిజిస్తాన్ వైవిధ్యమైన సంస్కృతులు, సామ్రాజ్యాలతో ముడిపడి ఉంది. అత్యంత ఎత్తైన పర్వతభాగాలతో నిండి ఉన్న ఈ భూభాగం భౌగోళికంగా ఒంటరిగా ఉంటుంది. ఒంటరితనం కిర్గిజిస్తాన్ పురాతనత్వం సంరక్షించడానికి సహకరిస్తుంది. కిర్గిజిస్తాన్ సిల్క్ రోడ్డు మొదలైన పలు చరిత్ర ప్రసిద్ధి చెందిన వాణిజ్య, సాంస్కృతిక ప్రాధాన్యం కలిగిన మార్గాలతో ముడివడి ఉంది. ఈ ప్రాంతంలో వంశపారంపర్యంగా పలు రాజవంశాలు, గిరిజన తెగలు నివసించాయి. ఈ ప్రాంతం మీద అధికంగా విదేశీఆధిపత్యం కొనసాగింది. 1991 లో సోవియట్ యూనియన్ విచ్ఛిన్నత తరువాత కిర్గిజిస్తాన్ స్వతంత్ర రాజ్యాంగం ఆరంభం అయింది.
స్వతంత్రం వచ్చిన తరువాత కిర్గిస్తాన్ అధికారికంగా యూనిటరీ పార్లమెంటరీ రిపబ్లిక్ విధానం కలిగి ఉంది. అయినప్పటికీ సంప్రదాయ ప్రజల మద్య ఘర్షణలు [3][4] తిరుగుబాటు,[5] ఆర్ధికసమస్యలు [6][7] ప్రభుత్వాల మార్పిడి,[8] రాజకీయ పార్టీల మద్య గొడవలు [9] కిర్గిజిస్తాన్ " కామంవెల్త్ ఆఫ్ ఇండిపెండెంట్ స్టేట్స్, ది ఈస్టర్న్ ఎకనమిక్ యూనియన్, కలెక్టివ్ సెక్యూరిటీ ట్రీటీ ఆర్గనైజేషన్, ది సంఘై కోపరేషన్ ఆర్గనైజేషన్, ది ఆర్గనైజ్ ఏషన్ ఆఫ్ ఇస్లామిక్ కోపర్ ఏషన్, ది టర్కిక్ కౌంసిల్, ది టర్క్సాయ్ కమ్యూనిటీ, ఐక్యరాజ్యసమిలలో సభ్యత్వం కలిగి ఉంది.
కిర్గిజిస్తాన్లో కిర్గిజ్ సంప్రదాయ ప్రజలు 5.7మిలియన్ల ప్రజలతో ఆధిక్యత కలిగి ఉన్నారు. తరువాత స్థానంలో ఉజ్బెకీయులు, రష్యన్లు ఉన్నారు. కిర్గిజ్ భాష అధికారిక భాషగా ఉంది. కిర్గిజ్ భాష ఇతర టర్కీ భాషలతో సమీపసంబంధం కలిగి ఉంటుంది. రష్యన్ భాష అధికంగా వాడుకలో ఉంది. దేశంలో 64% ప్రకటించబడని ముస్లిములు ఉన్నారు. [10] అదనంగా టర్కీ స్థానికులు, కిర్గిజ్ సంప్రదాయం అనుసరిస్తున్న పర్షియన్లు, రష్యన్లు ఉన్నారు.