ఉగాండా
From Wikipedia, the free encyclopedia
ఉగాండా లేదా గణతంత్ర ఉగాండా (ఆంగ్లం : The Republic of Uganda) తూర్పు ఆఫ్రికా లోని ఒక భూపరివేష్టిత దేశం. దీని ఉత్తరసరిహద్దులో దక్షిణ సూడాన్, తూర్పు సరిహద్దులో కెన్యా, దక్షిణసరిహద్దులో టాంజానియా నైఋతి సరిహద్దులో రువాండా పశ్చిమసరిహద్దులో కాంగో దేశాలు ఉన్నాయి. దీని రాజధాని కంపాలా నగరం. ఉగాండా ప్రపంచం లోనే ఇథియోపియా తర్వాత రెండవ అతి పెద్ద భూపరివేష్టిత దేశం.ఆ దేశం దక్షిణంలో గణనీయమైన భాగంలో విక్టోరియా సరస్సును కెన్యా టాంజానియాతో పంచుకుని ఉంది. ఉగాండా ఆఫ్రికా మహా సరస్సుల ప్రాంతంలో ఉంది. ఉగాండా నైలు నది పరీవాహక ప్రాంతంలో ఉండి, వైవిధ్యంగా ఉన్నా సాధారణంగా భూమధ్యరేఖ వాతావరణం కలిగి ఉంటుంది.
జమ్హూరి కా ఉగాండా Republic of Uganda |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
నినాదం "దేవుడు , దేశం కొరకు" (For God and My Country) |
||||||
జాతీయగీతం |
||||||
రాజధాని | కంపాలా | |||||
అతి పెద్ద నగరం | రాజధాని | |||||
అధికార భాషలు | ఆంగ్లం, స్వాహిలి | |||||
ప్రజానామము | ఉగాండన్ | |||||
ప్రభుత్వం | ప్రజాస్వామ్య రిపబ్లిక్కు | |||||
- | అధ్యక్షుడు | యొవేరీ ముసెవేని | ||||
- | ప్రధానమంత్రి | అపోలో సిమాంబి | ||||
స్వాతంత్ర్యము | యునైటెడ్ కింగ్డమ్ నుండి | |||||
- | గణతంత్రరాజ్యము (వ్యవస్థ్తీకరణ ప్రభుత్వము) | October 9, 1962 | ||||
- | జలాలు (%) | 15.39 | ||||
జనాభా | ||||||
- | 2007[1] అంచనా | 30,900,000 (38th) | ||||
- | 2002 జన గణన | 24,442,084 | ||||
జీడీపీ (PPP) | 2007 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $32.767 billion[2] (98th) | ||||
- | తలసరి | $1,059[2] (160వది) | ||||
జీడీపీ (nominal) | 2007 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $11.785 billion[2] (108వది) | ||||
- | తలసరి | $381[2] (166వది) | ||||
జినీ? (1998) | 43 (medium) | |||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (2008) | 0.493 (low) (157వది) | |||||
కరెన్సీ | Ugandan shilling (UGX ) |
|||||
కాలాంశం | EAT (UTC+3) | |||||
- | వేసవి (DST) | not observed (UTC+3) | ||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .ug | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | ++2562 | |||||
1Rank based on 2005 figures. 2 006 from కెన్యా , టాంజానియా. |
ఉగాండా పేరు ఆ దేశపు దక్షిణ భాగంలో పెద్ద భాగం రాజధాని కంపాలా ఉన్న బుగాండా రాజ్యం నుండి వచ్చింది. ఉగాండా జనాభా 1700 నుంచి 2300 సంవత్సరాల వరకు వేటాడడం - వస్తుసేకరణతో జీవించే ప్రజలు నివసించేవారు. ఆ తర్వాత బంటూ మాట్లాడే జనాభా దేశపు దక్షిణ భానికి వలసపోయారు.
1894 నుండి బ్రిటీష్ ఆ ప్రాంతాన్ని సంరక్షిత ప్ర్రంతంగా పాలించి పరిపాలనా చట్టాలను స్థాపించారు. ఉగాండా బ్రిటీషు నుండి 9వ అక్టోబరు 1962 అక్టోబరు 9 న స్వాతంత్ర్యం పొందింది. అప్పటి నుండి అడపాదడపా ఘర్షణలు, సైన్యంకి వ్యతిరేకంగా స్థానిక ప్రభువులు ప్రతిఘటించడం వలన వేలాది మంది ప్ర్రాణ నష్టం, లక్షలాది మంది స్థానచలనానికి కారణమైంది.
ఉగాండా అధికారిక భాషలు స్వాహిలి ఆంగ్ల భాష. లుగాండా దేశవ్యాప్తంగా విస్తారంగా మాట్లాడే భాష లుగాండా. రున్యోరో, రున్యాకొలే రుకీగా, లంగీ లాంటీ అనేక ఇతర భాషలు కూడా వాడుకలో ఉన్నాయి. ఆ దేశపు అధ్యక్షుడైన యొవేరీ ముసెవెని దీర్ఘకాలిక గెరిల్లా యుద్ధం తర్వాత 1986 జనవరిలో అధికరం లోకి వచ్చారు.