హిందూధర్మశాస్త్రాలు

హిందుత్వం అనేది ఇది ఒక మతం కాదు.ఇది సనాతన ధర్మం. హిందు ధర్మం అంటే జ్ఞాన మార్గం. మానవుడిని మంచి మార్గంలో నడిపించే జీవన విధానం. మతం అంటే అంతరించేది. ధర్మం అంటే నిరంతరం కొనసాగేది. చాల మంది వ్యక్తులు ఇది ఒక మతంగా భావిస్తారు. కాని ధర్మం అంటే ఏమిటో అని ఎవ్వరూ అన్వేషించరు.అందువల్లే హిందూ సనాతన ధర్మంలో ధర్మో రక్షతి రక్షితః అంటారు. ధర్మాన్ని మనం రక్షిస్తే, ధర్మం మనల్ని రక్షిస్తుంది, అంటారు.

ఈ వ్యాసానికి సంబంధించిన రచనలు హిందూధర్మశాస్త్రాలు
వేదములు (శ్రుతులు)
ఋగ్వేదం · యజుర్వేదం
సామవేదము · అధర్వణవేదము
వేదభాగాలు
సంహిత · బ్రాహ్మణము
అరణ్యకము  · ఉపనిషత్తులు
ఉపనిషత్తులు
ఐతరేయ  · బృహదారణ్యక
ఈశ  · తైత్తిరీయ · ఛాందోగ్య
కఠ  · కేన  · ముండక
మాండూక్య  ·ప్రశ్న
శ్వేతాశ్వర
వేదాంగములు (సూత్రములు)
శిక్ష · ఛందస్సు
వ్యాకరణము · నిరుక్తము
జ్యోతిషము · కల్పము
స్మృతులు
ఇతిహాసములు
మహాభారతము · రామాయణము
పురాణములు
ధర్మశాస్త్రములు
ఆగమములు
శైవ · వైఖానసము ·పాంచరాత్రము
దర్శనములు
సాంఖ్య · యోగ
వైశేషిక · న్యాయ
పూర్వమీమాంస · ఉత్తరమీమాంస
ఇతర గ్రంథాలు
భగవద్గీత · భాగవతం
విష్ణు సహస్రనామ స్తోత్రము · త్రిమతాలు
లలితా సహస్రనామ స్తోత్రము · శక్తిపీఠాలు
శివ సహస్రనామ స్తోత్రము
త్రిమూర్తులు · తిరుమల తిరుపతి
పండుగలు · పుణ్యక్షేత్రాలు
... · ...
ఇంకా చూడండి
మూస:హిందూ మతము § వర్గం:హిందూమతం

హిందూధర్మానికి సంబంధించిన ఆధారాలు, నియమాలు, సిద్ధాంతాలు, తత్వాలను వివరించేవి హిందూ ధర్మశాస్త్రాలు. ఇవి ప్రధానంగా సంస్కృత భాషలో ఉన్నాయి.ఈ విధమైన సంస్కృత సాహిత్యమును ధర్మం పరంగా ఆరు విభాగాలు, మతాలతో సంబంధం లేకుండా నాలుగు విభాగాలుగా పరిగణిస్తారు.

ప్రధాన విభాగాలు

చతుర్వేదాలు (శృతులు)

"శ్రుతి" అనగా "వినిపించింది". అంటే ఈ విధమైన శాస్త్రాలు సామాన్యమైన వ్యక్తులచే రచింపబడలేదు. "మంత్రద్రష్ట" లైన ఋషులకు అవి "వినిపించినవి". చతుర్వేదాలు - అనగా ఋగ్వేదం, సామవేదం, యజుర్వేదం, అధర్వణవేదం - ఇవన్నీ శ్రుతులు.ఇవి మనుష్యులచే రచింపబడలేదు గనుక వీటిని "అపౌరుషేయాలు" లేదా "నిత్యాలు" అని కూడా అంటారు. ఇవి హిందూ ధర్మానికి మౌలికమైన ప్రమాణికాలు. ఒక్కొక్క వేదంలో భాగాలైన సంహిత, ఆరణ్యకం, బ్రాహ్మణం, ఉపనిషత్తులు కూడా శ్రుతులేఅగును.

ఉపవేదాలు

నాలుగు ఉపవేదాలు ఉన్నాయి. అవి:

• ఆయుర్వేదం - (వైద్య సంబంధం)
• గాంధర్వవేదం - (సంగీత సంబంధం)
• ధనుర్వేదం - (యుద్ధ సంబంధం),
• స్థాపత్యవేదం - (శిల్ప విద్యకు సంబంధించింది)

వేదాంగాలు

వేదాంగాలు ఆరు. అవి:

• శిక్ష, ఛందస్సు, నిరుక్తం, వ్యాకరణం, జ్యోతిషం, కల్పం.
• ఇంకా ఇతిహాసం అయిన మహాభారతం "పంచమవేదం"గా ప్రసిద్ధి చెందింది.

స్మృతులు

"స్మృతి" అనగా "స్మరించింది" అనగా "గుర్తు ఉంచుకుంది". ఇవి శ్రుతుల తరువాతి ప్రమాణ గ్రంథాలు. విధి, నిషేధాల (మానవులు, సంఘం ఏవిధంగా ప్రవర్తించాలి, ఏవిధంగా ప్రవర్తించ కూడదు అనే విషయాలు) గురించి స్మృతులు వివరిస్తాయి.

• స్మృతులు ఇరవై ఉన్నాయి. అవి మను, అత్రి, విష్ణు, హరిత, యాజ్ఞవల్క్య, ఉశాన, ఆంగీరస, యమ, ఆపస్తంబ, సమ్వర్త, కాత్యాయన, బృహస్పతి, పరాశర, వ్యాస, శంఖ, లిఖితా, దక్ష, గౌతమ, శాతాతప, వసిష్ట స్మృతులు (ధర్మశాస్త్రాలు).
• 20 ధర్మశాస్త్రాలు

ఇతిహాసాలు

• రామాయణం,
• మహాభారతం

పురాణాలు

• అష్టాదశ పురాణాలు

ఆగమాలు

• దేవాలయాలు నిర్మాణం, విగ్రహలను చేయుట, ఆలయ ప్రతిష్ఠ, పూజా విధానాలు వంటి విషయాలు ఆగమాలలలో ప్రస్తావించబడినవి. ఇవి రెండు ప్రధాన వర్గాలు
  • శైవాగమాలు - 28 కలవందురు.
  • వైష్ణవాగమాలు - పాంచరాత్రం, వైఖానసం

దర్శనాలు

• దర్శనాలలో పరిశీలింపబడిన కొన్ని ప్రశ్నలు - మరణానంతరం శరీరంనుండి విడివడిన జీవుడేమగును? మోక్షస్వరూపం ఎలాంటిది? జీవుడు లోకాంతరాలకి వెళ్ళు మార్గం ఏమిటి? ఇలా జీవితం, ధర్మం, మోక్షం వంటి కొన్ని క్లిష్టమైన తాత్వికసమస్యలకు పలువిధాలైన సమాధానాలు వివిధ తత్వవేత్తలచే ప్రతిపాదింపబడినవి. వారి ప్రతిపాదనలే దర్శనాలు. వాటిలో ఆరు ముఖ్యమైనవాటిని షడ్దర్శనాలు అంటారు. అవి
  • సాంఖ్య దర్శనం
  • యోగ దర్శనం
  • వైశేషిక దర్శనం
  • న్యాయ దర్శనం
  • పూర్వ మీమాంస
  • ఉత్తర మీమాంస

మతంతో సంబంధంలేని విభాగాలు

1. సుభాషితాలు
2. కావ్యాలు
3. నాటకాలు
4. అలంకారాలు

మూలాలు

వెలుపలి లంకెలు

• "హిందూ ధర్మ పరిచయం, స్తోత్ర మంజరి" - రచన: శిరోమణి సముద్రాల లక్ష్మణయ్య, విద్వాన్ ముదివర్తి కొండమాచార్యులు - తిరుమల తిరుపతి దేవస్థానం ప్రచురణ