లయవిభాతి

పద్య విశేషాలు
వృత్తాలు
ఉత్పలమాల, చంపకమాల
మత్తేభం, శార్దూలం
తరళం, తరలము
తరలి, మాలిని
మత్తకోకిల
స్రగ్ధర, మహాస్రగ్ధర
ఇంద్రవజ్రము, ఉపేంద్రవజ్రము
లయగ్రాహి, లయవిభాతి
జాతులు
కందం, ద్విపద
తరువోజ
అక్కరలు మహాక్కర మధ్యాక్కఱ మధురాక్కర అంతరాక్కర అల్పాక్కర
ఉప జాతులు
తేటగీతి
ఆటవెలది
సీసము

లయవిభాతి

పడయరె తనూభముల న్బడయుదురు గాక పెర పడతులును భర్తలును బడసిరె తలపన్
బుడమి గల నందుడును బడతుక యశోదయును గడపున జగత్రయ మునిడికొనిన పుత్రున్
బడసి రట యంచు బెడ గడరు నసనత్రివృతి గడనసగము ల్పొసగనిడ లయవిభాతిన్
నొడువుదురు సత్కవు లెపుడును విరితేనియలు వడియు పగిది న్రనము గడలు కొనుచుండున్.

ఏ కో న చ త్వాం శ న్మా త్రాగా ర్భి త పా దం బును చ తు స్త్రీం శ ద క్ష రం బు న యి న ల య వి భా తి

గణ విభజన

లయవిభాతి వృత్త పాదములో గణవిభజన

III	IIU	IIU	III	IIU	III	III	IIU	III	III	III	U
న	స	స	న	స	న	న	స	న	న	న	గా
పడయ	రెతనూ	భముల	న్బడయు	దురుగా	కపెర	పడతు	లునుభ	ర్తలును	బడసి	రెతల	పన్

లక్షణములు

లయవిభాతి వృత్త పద్యాల లక్షణములు

•	పాదాలు:	నాలుగు – కాని పఠన, లేఖన సౌకర్యార్థం పాదమును 2గా విభజించ వచ్చు.
•	34
•	ప్రతిపాదంలోని గణాలు:	న, స, స, న, స, న, న, స, న, న, న, గ
•	యతి :
•	ప్రాస:	పాటించవలెను
•	ప్రాస: యతి	ప్రాసయతి స్థానములు – 2వ, 11వ, 20వ, 29వ అక్షరములు

ఉదాహరణ 1:

పోతన తెలుగు భాగవతంలో వాడిన లయవిభాతి వృత్త పద్యాల సంఖ్య: 3

పోతన తెలుగు భాగవతము/దశమ స్కంధము (ప్రథమ)/బలరాముడు విజృంభించుట|(భా-10.1-1563-లవి.)

హసితహరినీలనిభవసనమువిశాలకటి నసమనయనాద్రిపరిహసితమగుమేఘో
ల్లసనమువహింపఁగరకిసలయముహేమమణి విసరవలయద్యుతులుదెసలతుదలందుం
బసలఁగురియంగసరభసమునబలుండుదర హసితముముఖాబ్జముననెసఁగఘనకాలా
యసమయమహోగ్రతరముసలమువడిన్విసరి కసిమసఁగిశత్రువులనసువులకుఁబాపెన్.

మూలాలు