Remove ads
మహారాష్ట్ర రాష్ట్ర 38 జిల్లాలలో జిల్లా (హిందీ:बुलढाणा जिल्हा) ఒకటి. బుల్ఢానా పట్టణం జిల్లాకేంద్రంగా ఉంది. బుల్ఢానా జిల్లా విదర్భ భూభాగంలో భాగంగా ఉంది. మహారాష్ట్ర రాష్ట్ర రాజధాని ముంబయి నగరానికి 500 కి.మీ దూరంలో ఉంది.
బుల్ఢానా జిల్లా | |
|---|---|
లోనార్ సరస్సు, సమీపంలోని దైత్య సుదన దేవాలయం |
బుల్ఢానా జిల్లా
बुलढाणा जिल्हा | |
|---|---|
.svg) మహారాష్ట్ర పటంలో బుల్ఢానా జిల్లా స్థానం | |
| దేశం | భారతదేశం |
| రాష్ట్రం | మహారాష్ట్ర |
| డివిజను | అమరావతి |
| ముఖ్య పట్టణం | Buldhana |
| మండలాలు | Buldhana, Chikhli, Deulgaon Raja, Khamgaon, Shegaon, Malkapur, Motala, Nandura, Mehkar, Lonar, Sindkhed Raja, Jalgaon Jamod, Sangrampur |
| Government | |
| • లోకసభ నియోజకవర్గాలు | Buldhana (MH-5), Raver (MH-4)( shared with Jalgaon district ) [1] |
| • శాసనసభ నియోజకవర్గాలు | Malkapur, Buldhana, Chikhli, Sindkhed Raja, Mehkar, Khamgaon, Jalgaon Jamod |
| విస్తీర్ణం | |
| • మొత్తం | 9,640 కి.మీ2 (3,720 చ. మై) |
| జనాభా (2011) | |
| • మొత్తం | 25,88,039 |
| • జనసాంద్రత | 270/కి.మీ2 (700/చ. మై.) |
| • Urban | 21.2 |
| జనాభా వివరాలు | |
| • అక్షరాస్యత | 82.09% |
| • లింగ నిష్పత్తి | 928 |
| ప్రధాన రహదార్లు | NH-6 |
| సగటు వార్షిక వర్షపాతం | 946 మి.మీ. |
| Website | అధికారిక జాలస్థలి |
సరిహద్దులు
| సరిహద్దు వివరణ | జిల్లా |
|---|---|
| ఉత్తర సరిహద్దు | మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రం |
| తూర్పు సరిహద్దు | అంకోలా, వాశిమ్, అమరావతి |
| దక్షిణ సరిహద్దు | జల్నా |
| పశ్చిమ సరిహద్దు | జలగావ్, ఔరంగాబాద్ |
బుల్ఢానా జిల్లా పేరుకు " భిల్ థానా " (భిల్లు గిరిజన తెగకు చెందిన ప్రాంతం) మూలం అని భావిస్తున్నారు..[2]
బుల్ఢానా జిల్లా ప్రాంతం బేరర్ ప్రొవింస్‌లో భాగంగా ఉంది. ఇది విదర్భ రాజ్యంలో భాగంగా ఉండేది. మహాభారతంలో ఈ ప్రాంతప్రస్తావన ఉంది. అశోకుడు పాలించిన కాలంలో (క్రీ.పూ 272) మౌర్య సామ్రాజ్యంలో భాగంగా బేరర్ రూపొందించబడింది. బేరర్ ప్రాంతం శాతవాహనులు (క్రీ.పూ 2వ శతాబ్దం), ఒకతక రాజవంశం (3-6వ శతాబ్దం), చాళుఖ్యులు (6-8 వ శతాబ్దం), రాష్ట్రకూటులు (8-10 వ శతాబ్దం), చాళుఖ్యులు (10-12వ శతాబ్దం), చివరగా దేవగిరికి చెందిన యాదవ్ రాజవంశం (12-14వ శతాబ్దం) పాలనలోఉంది.
ముస్లిం పాలన
జిల్లాలో అల్లాఉద్ధీన్ ఖిల్జీ ప్రవేశంతో ముస్లిముల పాలన మొదలైంది. ఢిల్లీ సుల్తానులు 14వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో ఈ ప్రాంతాన్ని ఆక్రమించుకున్నారు. 15వ శతాబ్దం చివరి వరకు ఈ ప్రాంతం బహమనీ సుల్తానుల పాలనలో ఉంది. 1572లో ఈ ప్రాంతాన్ని నిజాం నవాబు వశపరుచుకున్నాడు. నిజాం సుల్తానేట్ 1595లో ఈ ప్రాంతాన్ని మొగల్ పాలకులల స్వాధీనం చేసాడు. 18 వశతాబ్దం వరకు మొగలుల పాలన కొనసాగింది. తరువాత మొదటి నిజం సుల్తానేటుకు చెందిన అజం జా ఈ ప్రంతన్ని వశపరచుకున్నాడు. 1772 నాటికి బేరర్ స్వతంత్ర రాజ్యంగా అవరరించింది.
1853 లో జిల్లా బేరర్ ప్రాంతంతో చేర్చి బ్రిటిష్ పాలనకు మారింది. బేరర్ తూర్పు, పశ్చిమ జిల్లాలుగా విభజించబడింది. బుల్ఢానా జిల్లా పశ్చిమ బేరర్ జిల్లాలో భాగంగా ఉండేది. 1903లో బ్రిటిష్ ప్రభుత్వం బేరర్ ప్రాంతాన్ని హైదరాబాద్ నవాబు నిజాముకు లీజుకు ఇచ్చింది.
కొంతమంది చారిత్రక సంఘటనలు
- 1437: ఫరూకి రాజవంశం : నాసిర్ ఖాన్ ఫరూఖి, పాలకుడు ఖాందేశ్, బేరార్ ముట్టడించారు. యుద్ధం బహమనీ (అలాద్దీన్ అహ్మద్ షా II), ఖలీఫ్ హసన్ బస్రి, దౌలతాబాద్ గవర్నర్ తో రోహిణీఖెడ్ వద్ద జరిగిందని. ఖాన్-ఐ-జహాన్, బేరార్ గవర్నర్ ఫోర్ట్ నార్నాలలో ముట్టడి చేశారు. నాసిర్ ఖాన్ యుద్ధంలో ఓడిపోయింది.
- 1590: రోహిణీఖెడ్ వద్ద రెండవ యుద్ధం బర్హాన్ నిజాం షా, అహ్మద్ జమాల్ ఖాన్ మహ్దవి మధ్య జరిగింది.
- 1600: వీర్ మాతా " జిజియాభాయి ", ఛత్రపతి తల్లిని శివాజీ (మరాఠా సామ్రాజ్యం స్థాపకుడు) ప్యాలెస్ వద్ద, సింద్ఖెడ్ రాజాలో జన్మించారు లఖూజి జాదవ్.
- 1724: సఖర్ఖెడా - ఫథ్ఖెల్డా యుద్ధం: అసఫ్ జహ ముబారిచ్ ఖాన్, గవర్నర్ ఓడించాడు, మాల్వా ప్రాతినిధ్యం మొఘల్ సామ్రాజ్యం, హైదరాబాద్ నిజాం అవుతుంది.
- 1761: మల్కాపూర్ రఘునాథ్రావ్. పేష్వా మినహాయింపు కోసం డబ్బు చెల్లిస్తుంది
- 1729: మాలి ఖాన్ పాలనలో మలికాపూర్ పట్టణం నిలబెట్టి గేట్స్
- 1769: నిజాం మంత్రి మాధవ్ రావు పేష్వా జనోజి భోంస్లే శిక్షించే మేఖర్ వద్ద మకాము.
- 1790: డైయర్స్ కారణంగా మహదాజీ సింధియా, పెంధరీల యొక్క విధ్వంసాలకు వ్యతిరేకంగా నందురా పింపల్గావ్ రాజా నుంచి పారిపోవాలని
- 1803: రఘుజీ భోంస్లే, దౌలత్ రావ్ సింధియాను మాల్కాపూర్ సమీపంలో బ్రిటిష్ రాయబారి కలిసాడు.
- 1841: మొంగల్ రావు జమోద్ గోడలపై మరాఠా భొంసల జెండాలు
- 1863: గ్రేట్ ఇండియన్ పెనిన్సులా రైల్వే ప్రారంభించబడింది.
- 1878: గంజనన్ మహారాజ్, షెగావ్ లో ఒక వీధి.
- 1881: షెగావ్ మున్సిపల్ కౌన్సిల్ ఏర్పాటు
- 1930:లో స్థాపించబడిన మునిసిపల్ కౌన్సిల్ కలేవాడి ( మహారాష్ట్ర)
- 1931: మున్సిపల్ కౌన్సిల్ నదురలో స్థాపించబడింది
Remove ads
| విషయాలు | వివరణలు |
|---|---|
| జిల్లా జనసంఖ్య . | 2,588,039,[3] |
| ఇది దాదాపు. | కువైత్ దేశ జనసంఖ్యకు సమానం.[4] |
| అమెరికాలోని. | నెవాడా నగర జనసంఖ్యకు సమం.[5] |
| 640 భారతదేశ జిల్లాలలో. | 159వ స్థానంలో ఉంది..[3] |
| 1చ.కి.మీ జనసాంద్రత. | 268 .[3] |
| 2001-11 కుటుంబనియంత్రణ శాతం. | 15.93%.[3] |
| స్త్రీ పురుష నిష్పత్తి. | 928:1000 [3] |
| జాతియ సరాసరి (928) కంటే. | |
| అక్షరాస్యత శాతం. | 82.09%.[3] |
| జాతియ సరాసరి (72%) కంటే. |
భాషలు
జిల్లాలో సాధారణంగా మరాఠీ భాష వాడుకలో ఉంది. ఇండో ఆర్యన్ భాషలలో ఒకటైన అంధ్ భాష 1,00,000 మంది ప్రజలలో వాడుకలో ఉంది. [6]
Remove ads
బుల్ఢానా జిల్లాలో ఉన్న లోనార్ క్రేకర్ సరసు ప్రపంచంలోని బసాలిక్ రాళ్ళలో ఏర్పడిన క్రేటర్ సరసులలో వైశాల్యపరంగా రెండవ స్థానంలో ఉంది. ఇది 60,000 సంవత్సరాల పూర్వం ఏర్పడిందని భావిస్తున్నారు. ఇందులోని నీరు అత్యధిక ఆల్కలైన్ మిశ్రిత జలమని భావిస్తున్నారు. లోనర్ సరసు సమీపంలో ప్రత్యేకమైన వృక్షజాలం, జంతుజాలం కనిపిస్తాయి.
- జిల్లాలో ధ్యాన్‌గంగా అభయారణ్యం ఉంది. అభయారణ్య అడవి దట్టంగా ఉంటుంది.
- జిల్లాలో ఉష్ణమండల వాతావరణం నెలకొని ఉంటుంది. ప్రజలు అధికంగా ఉన్ని దుస్తులు ధరిస్తుంటారు.
సరిహద్దులు
| సరిహద్దు వివరణ | జిల్లా |
|---|---|
| ఉత్తర సరిహద్దు | మధ్యప్రదేశ్ రాష్ట్రం |
| తూర్పు సరిహద్దు | అంకోల,వాశిమ్, అమరావతి |
| దక్షిణ సరిహద్దు | జల్నా |
| పశ్చిమ సరిహద్దు | జల్గావ్, ఔరంగాబాద్ |
| ఉత్తర అక్షాంశం | 19.51° నుండి 21.17 ° |
| తూర్పు రేఖంశం | 75.57° నుండి 76.59° |
సరిహద్దులో మార్పు
జిల్లాసరిహద్దులలో పలుమార్లు మార్పులు జరిగాయి. 1480లో బేరర్ ప్రొవింస్‌లో భాగంగా ఉంది. బహమనీ సుల్తానేట్,చిఖ్లి, మేఖర్ మహూర్ డివిషన్‌లో భాగంగా ఉండేవి. ఖాంగావ్, గవి డివిషన్‌లో భాగంగా ఉండేది. అక్బర్ (1542-1605) పాలనలో ఈ ప్రాంతం నర్నాలా, బైతల్వాద్, మృఖర్ సర్కారులలో భాగంగా ఉండేది. 1634లో ఈప్రాంతం పయన్‌ఘాట్ సుబాహ్‌లో (దిగువభూములు) భాగంగా ఉండేది. చిఖ్లి, మేఖర్ బాలాఘాట్ సుబాహ్‌లో (ఎగువభూభాగం) భాగంగా ఉండేది. 1636లో బేరర్ దక్కన్ ప్రొవింస్‌లో భాగంగా ఉండేది. మల్కాపూర్, జల్గావ్, బద్నర్ భోల్జి, పింపల్గావ్, జెపూర్, రాజ్‌పూర్‌లు ప్రధాన పరగణాలుగా ఉన్నాయి. (ఢిల్లీ సుల్తానేట్ పాలనా విభాగాలు) [7]
జిల్లా ఏర్పాటు
1853లో బేరర్ భూభాగం నుండి బుల్ఢానా కేంద్రంగా ఉత్తర బేరర్ జిల్లా ఏర్పాటు చేయబడింది. హింగోలీ కేంద్రంగా దక్షిణ బేరర్ జిల్లా ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. [8] ఉత్తర బేర జిల్లాలో ప్రస్తుత అమరావతి జిల్లా భూభాగం, అంకోలా జిల్లా ఉత్తర భూభాగం, బుల్ఢానా జిల్లా భూభాగం చేర్చబడింది. 1857 తిరుగుబాటు తరువాత హింగోలి పొరుగు గ్రామాలు నిజాం తిరిగి స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. బేరర్ భూభాగం అమరావతి తూర్పు బేరర్ జిల్లా ఏర్పాటు, అంకోలా కేంద్రంగా పశ్చిమ బేరర్ జిల్లా ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.[9] 1857 తరువాత చిఖ్లి, మల్కాపూర్ పశ్చిమ బేరర్ జిల్లాలో భాగంగా ఉండేవి. 1864లో నైరుతీ బేరర్ జిల్లాలోని 3 తాలూకాలను వేరుచేసి 1865లో మేకర్ జిల్లా ఏర్పాటు చేయబడింది.
బుల్ఢానా జిల్లా ఏర్పాటు
1867లో ఉత్తర బేరర్, మేకర్ జిల్లా భూభాలను కలుపుకుని బుల్ఢానా జిల్లా ఉనికిలోకి వచ్చింది. 1903లో బేరర్ భూభాగం సెంట్రల్ ప్రొవింస్‌లో విలీనం చేయబడిన తరువాత బుల్ఢానా జిల్లా సెంట్రల్ ప్రొవింస్ ఆఫ్ బేరర్ భూభాగంలోని జిల్లాగా మారింది. 1905 ఆగస్టు అంకోలా జిల్లాలోని ఖాంగావ్, జల్గావ్ తాలూకాలు, బేరర్ కలిపి బుల్ఢానా జిల్లా ఏర్పాటు చేయబడింది.[8] 1950లో ఇది నాగ్‌పూర్ కేంద్రంగా మధ్యప్రదేశ్ భాగంగా ఉంది. 1956లో విదర్భలోని మరాఠీ మాట్లాడే భూభాగాలతో ఈ ప్రాంతం బొంబాయి రాష్ట్రంలో భాగంగా మారింది. 1960లో మహారాష్ట్ర రాష్ట్రంలో భాగంగా మారింది.
నదులు
జిల్లాలో ప్రధానంగా తపి నది, గోదావరి బేసిన్ ఉన్నాయి. జిల్లాలో అదనంగా తపి నదికి ఉపనది అయిన పూర్నియా నది, గోదావరి నది ఉపనదులు అయిన పెన్‌గంగా, కదక్పూర్నా నదులు ప్రవహిస్తున్నాయి.
- జిల్లలోని నదుల జాబితా వాటి ఉపందులతో:-
- పూర్ణా నది
- వాన్ నది
- మన్ నది (మహారాష్ట్ర)
- ఉతవలి నది
- నిపని నది
- మాస్ నది
- బోర్డి నది
- నది ద్న్యంగంగ
- విష్వగంగ నది
- నల్గంగ నది
- పెంగంగ నది
- కదక్పుర్న నది
- ధమన నది
- కొరది నది
- జంవని పేట్
Remove ads
జిల్లాలో ప్రధానంగా పత్తి, జొన్న, ఇతర చిరు ధాన్యాలు, పొద్దుతిరుగుడు, వేరిచనగ వంటి నూనె గింజలు పండించబడుతున్నాయి. జిల్లాలోని ఖామ్గావ్, మాల్కర్ ప్రాంతాలలో ప్రధానంగా పత్తి వ్యాపారకేంద్రాలుగా ఉన్నాయి. జిల్లాలో పలు చిన్నా పెద్దా నీటిపారుదల సౌకర్యాలు ప్రణాళికలు (నల్గంగా, వాన్) ఉన్నాయి. జిల్లాలో 13 వ్యవసాయ ఆధారిత మార్కెట్ ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. ఒక్కొక తాలూకాలో ఒక్కొక మార్కెట్ ఉంది. జిల్లాలో అదనంగా ఉప మార్కెట్లు ఉన్నాయి. [10]" ఇండియన్ కౌంసిల్ ఫర్ అగ్రికల్చర్ రీసెర్చ్ " 1994లో జిల్లాలో " కృషి విఙాన్ కేంద్ర (జల్గావ్, జమోద్) " పేరిట విఙాన్ కేంద్రాన్ని స్థాపించింది.[11] జిల్లాలో మల్కాపూర్, ఖామ్గావ్ వద్ద ప్రధాన పారిశ్రామిక కేంద్రాలు ఉన్నాయి. చిక్లి, బుల్ఢానా, దాసర్ఖేద్, డియోల్గావ్, మెకర్, సంగ్రామపూర్, లోనార్ లలో చిన్నతరహా పారిశ్రామిక కేంద్రాలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి.
Remove ads
జిల్లాలో ఒక పార్లమెంటు నియోజక వర్గం (బుల్ఢానా పార్లమెంటు నియోజక వర్గం ) ఉంది.
- జిల్లాలో 7 అసింబ్లీ నియోజక వర్గాలు ఉన్నాయి :- బుల్దానా, కలేవాడి, సింధ్ఖె రాజా, మెహ్కర్, ఖంగవొన్, జల్గోన్ జమొద్.
- ఏడో శాసనసభ నియోజకవర్గం అయిన మల్కపుర్ (బుల్దానా) జల్గావ్ జిల్లాలోని రవెర్ (లోక్ సభ నియోజకవర్గం) ఉంది. మిగిలిన 6 శాసనసభ నియోజకవర్గాలు బుల్ఢానా పార్లమెంటు నియోజక వర్గంలో ఉన్నాయి.
రెవెన్యూ విభాగాలు
జిల్లాలో 6 ఉపవిభాగాలు ఉన్నాయి:- బుల్దానా, మెహ్కర్, ఖంగఒన్, మల్కపుర్, జలగావ్-జమొద్, సింద్ఖెద్రజ
రెవెన్యూ తాలూకాలు
2011 గణాంకాలను అనుసరించి బుల్ఢానా జిల్లాలో 13 తాలూకాలు ఉన్నాయి :- బుల్దానా, కలేవాడి (మహారాష్ట్ర), దెవుల్గావ్, మల్కాపూర్ (బుల్దానా) మొతాలా ( బుల్దానా), నందురా, మెహ్కర్, సింద్కెడ్ రాజా, లోనార్, ఖాంగావ్, షెగావ్,జల్గావ్ (జమోద్), సంగ్రాంపూర్ (భారతదేశం) .
ప్రతి తాలూకా పాలన తాసిల్దార్, రెవెన్యూ ఇంస్పెక్టర్, తలాయీస్ ఆధ్వర్యంలో నిర్వహించబడుతుంది. జిల్లాలోని రెవెన్యూ సర్కిల్స్ :- ధద్ (బుల్దానా), రాయ్పూర్ (బుల్దానా), మసల,పదలి, బుల్దానా గ్రామీణ, బుల్దానా నగరం, మేరా (బుల్దానా),ఉంది (బుల్దానా), అందపుర్,ఎక్లర, హత్ని,కొలర, ఖైరవొ, కలేవాడి గ్రామీణ, కలేవాడి టౌన్, బీబీ (బుల్దానా), సుల్తాన్పూర్ (బుల్దానా) తితవి, లోనార్ గ్రామీణ, లోనార్ టౌన్, జలంబ్, మతర్గఒన్,పహుర్జిర, మనస్గవొన్,షెగవొన్ గ్రామీణ, షెగావ్ పట్టణం. [12]
వ్యవసాయం
- జిల్లాలో వ్యవసాయ పరంగా 3 విభాగాలు ఉన్నాయి :- బుల్ఢానా, ఖామ్గావ్, మేకర్.
- అమరావతి డివిషన్‌కు " డివిషనల్ జాయింట్ డైరెక్టరాఫ్ అమరావతి "కి ది డిస్ట్రిక్ సూపరింటెండెంట్ అగ్రికల్చరల్ ఆఫీసర్ నియమినబడ్డాడు. ఒక్కొక తాలూకాకు ఒక తాలూకా అగ్రికల్చరల్ ఆఫీసర్ నియమించబడతారు.
జిల్లాలోని ఒక్కొక్క తాలూకాలో పలు మండలాలు ఉన్నాయి. అవి వరుసగా ధద్ (బుల్దానా), షెలపుర్,ధమంగవొన్,మొతల, షెల్సుర్,అందపుర్, కలేవాడి, ధరంగఒన్ (బుల్దానా), మల్కపుర్, జనెఫల్, ంఎహ్కర్, బీబీ (బుల్దానా), లోనార్,సఖర్ఖెర్ద, సింద్ఖెద్ రాజా, మేరా ఖుర్దు (బుల్దానా),దెఉల్గఒన్ మహి, దెఉల్గావ్ రాజా,గణేష్ (బుల్దానా), పింపల్గఒన్ రాజా, (ఖంగఒన్),నందుర, షెగఒన్, జలగావ్ హమొద్, వర్వత్ ఖందెరఒ, సంగ్రంపుర్. [13]
హేమద్పంతి ఆలయాలు
హేమద్పంతి ఆలయాలు మేకర్- సొనాతి,సింధ్ఖెద్ రాజా (నిల్కంఠేశ్వర్), షెక్గావ్ చిఖ్లి - ధాద్ రహదారి మార్గంలో ఉన్నాయి. దుల్గావ్రాజా- చిఖ్లి రహారిలో ఉన్న ధోత్రా (నందియా) గ్రామం వద్ద మూడు శివాలయాలు ఉన్నాయి. మొతలా సమీపంలో కొతలి (జైపూర్) వద్ద రెండు శివాలయాలు ఉన్నాయి. వార్వండ్ వద్ద హేమత్పంతి (శివాలయం) ఉంది.
పోలీస్
జిల్లాలో 5 పోలీస్ సబ్‌డివిషన్లు, 29 పోలీస్ స్టేషన్లు ఉన్నాయి. [14]
రవాణా కార్యాలయం
జిల్లాకేంద్రం బుల్ఢానా వద్ద ఒక డెఫ్యూటీ రీజనల్ ట్రాంస్‌పోర్ట్ ఆఫీస్ ఉంది. ఇది మోటర్ వాహనాల చట్టం అమలు, మోటర్ వాహనాల రిజిస్ట్రేషన్, నంబర్ వంటి బాధ్యతలను నిర్వహిస్తుంది. జిల్లా కోడ్ - ఎం.హెచ్ 28.
విద్యుత్తు
జిల్లాలో ఎలెక్ట్రికల్ జనరేటింగ్ స్టేషను లేనప్పటికీ చక్కని ఎలెక్ట్రిసిటీ ట్రాంస్‌మిషన్, డిస్ట్రిబ్యూషన్ నెట్‌వర్క్. బుల్దానా, చిక్లి వద్ద రెండు 22O కి.వా సబ్‌స్టేషను ఉన్నాయి. జిల్లాలో అదనంగా అకోలా - చిక్లి 220 కి.వా లైన్, బుల్దానా, దుసర్బిద్, ఖంగఒన్, మల్కపుర్, మెహ్కర్, మొతల, వర్వత్ బకల్‌ల వద్ద 132 కి.వా సబ్‌స్టేషను ఉన్నాయి. చిక్లి-దుసర్బిద్, బుల్దానా టాప్, ఖంగఒన్-మల్కపుర్, ఖంగవొన్-జలంబ్ రిలే, ఖంగవొన్ టాప్, చిక్లి-మెహ్కర్, మెఖర్-మాలేగావ్ (వాషిం), వర్వత్ బకల్ పంపుల వద్ద 132 కి.వా లైన్ పయనిస్తుంది. 685 కి.మీ పొడవైన 400 కి.వా కొరాడి - భుసవల్ ట్రాంస్‌మిషన్ లైన్ వర్వత్ బక వద్ద జిల్లాను దాటుతూ పోతుంది. [15] డిస్ట్రిబ్యూషన్ వ్యవస్థలో అమరావతి జోన్, బుల్ఢానా సర్కిల్ బుల్ఢానా, ఖాంగావ్, మల్కాపూర్ డివిషన్లు భాగస్వామ్యం వహిస్తున్నాయి. ఒక్కొక సబ్డివిషన్ ఆధ్వర్యంలో 33కె.వి డిస్ట్రిబ్యూషన్ సబ్డివిషన్ పనిచేస్తూ ఉంది. ఒక్కొక సబ్‌డివిషన్‌లో 2 తాలూకాలు ఉన్నాయి. [16]
నీటిపారుదల
జిల్లా అంకోలా, వాశిమ్ జిల్లాలతో బుల్ఢానా నీటిపారుదల ప్రాజెక్ట్ సర్కిల్‌లో ఉంది. ఈ సర్కిల్‌లోనే విదర్భా ఇరిగేషన్ డెవెలెప్మెంటు కార్పొరేషన్ (నాగపూర్) పనిచేస్తూ ఉంది. ఈ ప్రాజెక్ట్ డివిషన్లు కదక్పూర్నా (డియోల్గావ్ రాజా) వద్ద ఉన్న షెగావ్, ఖాంగావ్ వద్ద మున్ ప్రాజెక్టు, చిక్లి, అకోలా వద్ద మైనర్ ఇరిగేషన్ డివిషన్ ఉన్నాయి. [17] మొతలా వద్ద నల్గంగా ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టు నిర్మాణపు పని పూర్తి అయింది. వాన్‌లో ప్రధాన ప్రాజెక్టు ప్రయోజనాలు అకోలా జిల్లాకు చేరుతున్నాయి. జిల్లాలో అదనంగా పలు ఇరిగేషన్ ప్రాజెక్టులు నిర్మాణదశలో, ప్లానింగ్ దశలో ఉన్నాయి.[18]
పబ్లిక్ వర్క్ డిపార్ట్మెంటు
జిల్లా అంరావతి పబ్లిక్ వర్క్ రీజియన్, అకోలా పబ్లిక్ వర్క్స్ సర్కిల్ విభాగంలో ఉంది. దీనికి బుల్ఢానాలో ఉన్న మొదటి పబ్లిక్ వర్క్ డివిషన్ బుల్ఢానా, చిక్లి, మెకర్, డియోల్గవ్ రాజా ల వద్ద సబ్‌డివిషన్లు ఉంది. రెండవ పబ్లిక్ వర్క్ డివిషన్‌కు ఖంగవొన్, జలగావ్ జమొద్, మల్కపుర్ వద్ద ఉపవిభాగాలు ఖంగవొన్ డివిజన్, బుల్దానా జిల్లా మెకానికల్ వద్ద సబ్డివిజన్లు ఉన్నాయి.
బుల్డానా వద్ద అంకోలా రోడ్ ప్రాజెక్ట్ డివిషన్‌కు చెందిన రోడ్ ప్రాజెక్ట్ సబ్డివిషన్ ఉంది. బుల్డానా వద్ద జిల్లాలో ప్రత్యేకంగా జిల్లా పరిషద్ వర్క్స్ డివిషన్ ఉంది.దీనికి బుల్దానా, కహంగఒన్, మెహ్కర్, మల్కపుర్ వద్ద సబ్‌డివిషన్లు ఉన్నాయి.[19] డిపార్ట్మెంటుకు బుల్ఢానా, ఖామ్గావ్, షెగావ్, మల్కాపూర్, మొతల, జల్గావ్, జమొద్, సంగ్రాంపూర్, చిక్లి, అందాపూర్, లవ్హల (మెకర్), డాంగావ్, డియోల్గావ్ రాజా, డియోల్గావ్ మహి, సింద్ఖెడ్ రాజా, లోనార్, నందురా వద్ద రెస్ట్ హౌసులు ఉన్నాయి.[20]
- మోటర్ బస్, జీప్, టూ - వీలర్, రైల్వే ప్రాయాణసౌకర్యాలలో ప్రధానపాత్ర వహిస్తున్నాయి.
- జిల్లాలోని అన్ని పట్టణాలలో " మహారాష్ట్ర స్టేట్ రోడ్డు ట్రాంస్‌పోర్ట్ కార్పొరేషన్ " బస్ స్టాండులు ఉన్నాయి.
- బుల్ఢానా, మలక్‌పూర్, చిక్లి, ఖాంగావ్, జల్గావ్‌గావ్, షెగావ్, జలగావ్‌రోడ్డు వద్ద స్టేట్ ట్రాంస్ పోర్ట్ బస్ డిపోలు ఉన్నాయి.
రైల్వే
విద్యుదీకరణ చేయబడిన బ్రాడ్ - గేజ్ రైల్వే మార్గం మలక్‌పూర్, నందురా, షెగావ్ తాలూకాల మీదుగా పయనిస్తుంది. ఇది సెంట్రల్ రైల్వేకు చెందిన భుసవల్ డివిషన్ లోని భుసవల్ - బదనెరా సెక్షన్‌లో ఉంది. ప్రధాన రైలు మార్గం గ్రేట్ ఇండియన్ పెనిన్సులా రైల్వేలో ఉంది. జలాబ్ - ఖామ్గావ్ బ్రాంచ్ లైన్ ఖామ్గావ్ స్టేట్ రైల్వేకు చెందినది.
- సంకేత పదాలతో జిల్లాలోని రైలు మార్గాలు :- ఖంఖెద్ (ఖె.ఎం.ఖెడి), మల్కపుర్ (ఎం.ఖె.యూ), వదొద]] (డబల్యూ.డిడి), బిస్వ బ్రిడ్జ్ (భి,ఐ.ఎస్), నందుర (ఎన్.ఎన్), కుంగవొన్ బుర్టీ]] (ఖె.జె.ఎల్), ఝలంబ్ జంక్షన్ (జె.ఎం), ఖంగఒన్ (ఖె.ఎం.ఎన్ ), షెగవొన్ (సెగ్), ష్రిక్షెత్ర నగ్జరి (ఎన్.జి.జెడ్).
- బుల్ఢానా, మలక్‌పూర్, షెగావ్ స్టేషనులలో కప్యూటరైజ్డ్ రిజర్వేషన్ సౌకర్యం లభిస్తుంది. ఖామ్గావ్, నందురా, జలంబ్ జంక్షన్‌లలోని (సిటీ బుకింగ్ కార్యాలయాలలో ) మాన్యుయల్ రిజర్వేషన్ వసతి లభిస్తుంది.
రోడ్లు
జాతీయ రహదారి
జాతీయ రహదారి -6 :- జిల్లాలోని ఖామ్గావ్, నందురా, మలక్‌పూర్ పట్టణాల మీదుగా పయనిస్తుంది.
జిల్లాలోని రాష్ట్రీయ రహదార్లు జిల్లాలోని పలు తాకూకాలను, పట్టాణాలను అనుసంధానిస్తున్నాయి.
ప్రధాన రహదార్లు
జిల్లాలోని కొన్ని ముఖ్యమైన రహదారులు:
- స్టేట్ హైవే 24 : అజంతా (ఔరంగాబాద్ జిల్లా (మహారాష్ట్ర )) - మాద్ - పద్లి - బుల్దానా-వర్వంద్, కాంగావ్, షెగావ్, - కియరి (అకోలా ), (అకోలా జిల్లా)
- మహారాష్ట్ర లోని రాష్ట్ర రహదారుల జాబితా 171 లోనార్- మెఖర్ - జనెపాల్ - పథ్రది - డియోల్గావ్ సకర్ష - అత్లి - తెంబుర్న జాతీయతహదారి 6.
- స్టేట్ హైవే 173: తుంకి- బవంబిర్- వరవత్- మనస్గావ్- షెగావ్- కాంగావ్- ఉన్ద్రి - అందాపూర్ - లవ్హల- సఖర్ఖెర- దసురాబిద్- రహెరీ - జాల్నా జిల్లా
- 176 డియోల్గావ్ రాజా - కలేవాడి (మహారాష్ట్ర ) - బుల్దానా- మొతల - పర్ద - ఒకొడి - మల్కాపూర్ ( బుల్దానా),
- 177 సింద్ఖెడి రాజా - జాల్నా జిల్లా
- 183 డియోల్గావ్ రాజా - సింద్ఖెడి రాజా - దూసర్బిడ్ - - బీబీ - సుల్తాన్పూర్
- 188 పర్ద - రోహిణీఖెద్ - తాడ్- ధామ్నాగావ్ బధె- జల్గావ్ జిల్లా
- 190 ఒకొడి- జబుల్‌దబ - గౌల్ఖెద్
- 193 బుల్దానా - ధాద్ - మహొర - (జాల్నా (నగరం) )
- స్టేట్ హైవే 194: (జల్గావ్) - పింపల్గావ్ కాలే- ఖండ్వి - జల్గావ్ జమొద్ - సుంగావ్- జమొడి- తుంకి- సొనాల- హివార్ఖెడ్- (అకోలా)
- స్టేట్ హైవే 195 : బురహన్పూర్లలో - జల్గావ్ జమొద్ - సంగ్రాంపూర్ (భారతదేశం ) - వర్వత్ బలల్- టెల్లహర (అకోలా)
- 196 మొతలాల్ - ఫుల్- తర్వాడి- లొంవాడి- నందురా- జడేగావ్- ఖంవాడి-
- 198 బాలాపూర్, అకోలా జిల్లా, (అకోలా) - జవల - షెగావ్
- 199 వర్వంద్ - ఉన్ద్రి -చించుపూర్ - అంబెతక్లి- అద్గావ్- వడెగావ్ - అకోలా
- 205 కలేవాడి (మహారాష్ట్ర) -అందపూర్
- 206 కలేవాడి (మహారాష్ట్ర) - లవ్హెల - మెఖర్- ఉక్రి - సొనతి - వాషిం జిల్లా
- 207 మెఖర్ -డియోగావ్ - మాలేగావ్ (వాషిం)
మేజర్ జిల్లా రోడ్లు
- ఎం.డి.ఆర్ 1 తుంకి - వసలి - మబబర్వలి
- ఎం.డి.ఆర్ 2 కొందారి - పతుర్ద - కవ్తల్ - భెంద్వల్ బి.కె - ఖంద్వి
- ఎం.డి.ఆర్ 7 షెగావ్ - అల్సన - కుర్ఖెద్ - జలంబ్
- ఎం.డి.ఆర్ 17 షెగావ్ - జడేగావ్ - అద్సుల్ - పద్సుల్
- ఎం.డి.ఆర్ 5 జలంబ్ - మతర్గావ్ - భెంద్వల్ బి.కె. నివన
ఆలయాలు
- వద్వండ్ సమాచారం బుల్దానా -కాంగావ్ - షెగావ్ 10 కి.మీ.
- కామేశ్వర్ శివాలయం
- ఏక్నాథ్ మహరాజ్ ఆలయం
విమానాశ్రయం
సమీపంలోని విమానాశ్రయం " ఔరంగాబాద్ (మహారాష్ట్ర) "లో ఉంది. ఇది జిల్లా కేంద్రం బుల్ఢానా నుండి 150కి.మీ దూరంలో ఉంది.
- జిల్లాలో చైత్రమాస శుక్లపక్షనవమి " నాడు షెగావ్ వద్ద ప్రతిసంవత్సరం రామనవమి ఉత్సవాలు ఘనంగా నిర్వహించబడతాయి.
- సాధారణ ప్రజలు భజన్ గీతాలు పాడుతుంటారు. జిల్లాలో గోంధల్ (పూజలు, నృత్యాలు, పాటలు, పద్యాల మిశ్రితం) కార్యక్రమంలో పల్గొంటుంటారు.
- 2001 గణాంకాలను అనుసరించి బుల్ఢానా వాసులు కొర్కు, హిందీ లేక మరాఠీ భాషలు వాడుకలో ఉన్నాయి. నిహాల్ భాషను 2,000 మంది ప్రజలలో వాడుక భాషగా ఉంది.
- మహారాష్ట్ర రాష్ట్రంలో ఉన్న రెండు హాస్టళ్ళలో ఒకటి జిల్లా క్రీడా సంకులన్ సమీపంలో 50 పడకల వసతి, 5 డబుల్ రూంలతో ఏర్పాటు చేయబడి ఉంది.
జిల్లాలో పలు పాఠశాలలు ప్రాథమిక, మాధ్యమిక విద్యను అందిస్తున్నాయి. పాఠశాలలు మహారాష్ట్ర రాష్ట్ర ఎస్.ఎస్.సి విద్యావిధానం అనుసరిస్తున్నాయి. జిల్లాలోని కాళాశాలలన్నీ అమరావతి విశ్వవిద్యాలయం ఆధ్వర్యంలో పనిచేస్తున్నాయి.
కళాశాలలు
- శ్రీ. సంత్ గులాబ్ బాబా విద్యలయ్, సంగ్రంపుర్
- స్రీమతి. కె.కె అగర్వాల్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ అండ్ కామర్స్, మల్కపుర్
- ఎం.ఇ.ఎస్ ఆర్ట్స్ అండ్ కామర్స్ కళాశాల, మెహ్కర్
- జిజమత మహా విద్యాలయ
- ఆర్ట్స్ కాలేజ్
- గవర్నమెంట్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఎడ్యుకేషన్
- భారత్ జూనియర్ కాలేజ్
- ఎయిడెడ్ జూనియర్ కాలేజ్
- ఇంజనీరింగ్, కలేవాడి అనురాధా కాలేజ్
- ఫార్మసీ, కలేవాడి అనురాధా కాలేజ్
- శ్రీ శివాజీ ఆర్ట్స్ అండ్ సైన్స్ కాలేజ్, కలేవాడి
- శిక్షణ్ ప్రసరక్ మండల యొక్క తత్యసహెబ్ మహాజన్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఆర్ట్స్ అండ్ కామర్స్, కలేవాడి
- లేట్ సునీల్ రంసింఘ్ చునేవలె ఆయుర్వేద కళాశాల, కలేవాడి
- డి.ఇ.డి కాలేజ్, కలేవాడి
- అనుర్ధ కాస్మటిక్స్ కళాశాల, కలేవాడి
- జనతా ఆర్ట్స్ అండ్ కామర్స్ కళాశాల, మల్కపుర్
- బి.వి కొల్తె పాలిటెక్నిక్ & ఇంజనీరింగ్ కాలేజ్, మల్కపుర్
- ఇంజనీరింగ్, షెగఒన్ శ్రీ సంత్ గజనన్ మహారాజ్ కాలేజ్
- జి.బి. మురర్క ఆర్ట్స్ అండ్ కామర్స్ కళాశాల, షెగఒన్
- శ్రీ పుందలిక్ మహారాజ్ మహావిద్యాలయ, నందుర
- ఈనయతియ జూనియర్ కాలేజ్, నందుర
- ప్రభుత్వ పాలిటెక్నిక్ ఖంగఒన్
- పంచశీల హోమియోపతిక్ మెడికల్ కాలేజ్, ఖంగఒన్. వ్యవస్థాపక అధ్యక్షుడు డాక్టర్.వ్యంకతెష్ రఘునాథ్ సేన్ & స్థాపకుడు వైస్ ప్రెసిడెంట్ డాక్టర్ శం ప్రహ్లాద్ కాలే రెండు ఖంగఒన్ వద్ద ప్రైవేట్ వైద్య, ప్రారంభ దశలో బోధన ఉచిత సేవలను అందించింది ఉంది.
- గవర్నమెంట్. ఇండస్ట్రియల్ ట్రైనింగ్ ఇన్స్టిట్యూట్, ఖంగఒన్
- ఎస్.వి.జి.ఐ. వ్యవసాయం (బి.ఎస్.సి. అగ్రి), జలగావ్ జమొద్ కాలేజ్
- కాలేజ్ (బి.టెక్.), జలగావ్ జమొద్ వ్యవసాయం ఇంజనీరింగ్
- కాలేజ్ ఆఫ్ హార్టికల్చర్ (బి.ఎస్.సి. బోటానికల్ గార్డెన్), జలగావ్ జమొద్
- శ్రీపద్ కృష్ణ కోల్థాకర్ కాలేజ్, జలగావ్-జమొద్
- వివేకానంద్ జూనియర్ కోల్లెజ్, హివర ఆశ్రమం
- ప్రభుత్వ ఐటిఐ, కలేవాడి
- లా కళాశాల, ఖంగఒన్
- సురజ్దెవి మెహతా మహిలమహవిద్యలయ, ఖంగఒన్
- నూతన్ మాధ్యమిక్ విద్యాలయ కింగొన్ రాజా
- శ్రీ శివాజీ విద్యాలయ డీయోల్గావ్ మహి
- రంభౌ లింగ్డే పాలిటెక్నిక్, చిఖలి రోడ్డు, బుల్దానా
పాఠశాలలు
- సహకార్ విద్యా మందిర్, బుల్దానా
- శారద కాన్వెంట్, జూనియర్ కళాశాల, బుల్దానా
- సెయింట్ జోసెఫ్ యొక్క ఉన్నత పాఠశాల, బుల్దానా
- లీలాధర్ భోజరాజ్ చందక్ విద్యాలయ, మల్కాపూర్
- సర్దార్ వల్లభాయ్ పటేల్ ఉన్నత పాఠశాల, లోనార్
- శ్రీ శివాజీ ఉన్నత పాఠశాల, జూనియర్ కాలేజీ, బుల్దానా
- భారత్ విద్యాలయ, బుల్దానా
- అమర్ విద్యాలయ, అందాపూర్
- ఎయిడెడ్ ఉన్నత పాఠశాల, బుల్దానా
- రూఖై కన్యా విద్యాలయ
- ప్రబోధన్ విద్యాలయ
- శ్రీ సిద్ధేశ్వరాలయం విద్యాలయ, జూనియర్ కళాశాల,కొలర (కలేవాడి)
- ఆదర్శ విద్యాలయ కలేవాడి
- తక్షశిల ఉన్నత పాఠశాల, కలేవాడి
- నూతన్ విద్యాలయ, మల్కాపూర్
- జవహర్ నవోదయ విద్యాలయ, షెగావ్
- శ్రీ శివ శంకర్ విద్యాలయ, వాంఖెద్
- కొఠారి ఉన్నత పాఠశాల, నందురా
- వివేకానంద్ విద్యా మందిర్, జూనియర్ కళాశాల, వివేకానంద్ నగర్
- శ్రీ ఎకె నేషనల్ ఉన్నత పాఠశాల, జూనియర్ కాలేజీ, ఖాంగావ్
- ఇందిరా మహాత్మా గాంధీ మునిసిపల్ ఉన్నత పాఠశాల, ఖాంగావ్
- ఇనయాతియా గర్ల్స్ ఉన్నత పాఠశాల, నందురా
- ఇనయాతియా ఉన్నత పాఠశాల, నందురా
- ఇనయాతియా ప్రైమరీ పాఠశాల, గైబి నగర్, నందురా
- మహారాష్ట్ర విద్యాలయ, ఖాంగావ్
- జిల్లాపరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల, ఖాంగావ్ జూనియర్ కాలేజ్,
- జిల్లాపరిషత్ గర్ల్స్ ఉన్నత పాఠశాల, ఖాంగావ్
- ఎస్,వి,ఎస్ ద్నియాంపీఠ్, ఖాంగావ్
- లయన్స్ ద్నియాంపీఠ్, ఖాంగావ్
- టెక్నికల్ ఇన్స్టిట్యూట్ ఖాంగావ్
- న్యూ ఎరా ఉన్నత పాఠశాల, ఖాంగావ్
- వ్యవసాయం టెక్నాలజీ పాఠశాల, సగావన్
- జీవన్ వికాస్ విద్యాలయ, దుధల్గావ్ బి.కె మల్కాపూర్
- దుధల్గావ్ Deulgaon రాజా ఉన్నత పాఠశాల, దుధల్గావ్ రాజా
- శ్రీ. శివాజీ విద్యాలయ, పింపల్గావ్ బి.కె దుధల్గావ్ రాజా
- శ్రీ. సంత్ గులాబ్ బాబా విద్యాలయ, సంగ్రాంపూర్
- జిల్లా పరిషత్ ఉన్నత పాఠశాల, సంగ్రాంపూర్
- వివేకానంద్ విద్యాలయ, జూనియర్ కళాశాల, ఎక్లర
- కిడ్స్ 'కింగ్డమ్ ఇంగ్లీష్ పాఠశాల, ఘత్పురి రోడ్, ఖాంగావ్
- శ్రీ సిద్ధేశ్వరాలయం ఉన్నత పాఠశాల సుల్తాన్పూర్
- శ్రీ శివాజీ ఉన్నత పాఠశాల మెఖర్
- పీర్ మహమ్మద్ ఉర్దూ ఉన్నత పాఠశాల & జూనియర్ కాలేజీ మెఖర్
- ఎం.పి.ఎం. పాఠశాల అంభాషి
- ఉర్దూ ఉన్నత పాఠశాల, జూనియర్ కళాశాల బుల్దానా
- సెయింట్ ఆన్స్ ఇంగ్లీష్ మీడియం ఉన్నత పాఠశాల,[Khamgaonhttp://schools.globalshiksha.com/St-Anns-English-Medium-Highschool/102183728445560]
- లఖూజీ జాదవ్ కుమార్తె శివాజీ మహారా తల్లి జిజాబాయి జన్మస్థలం ఇదే.
- విష్ణు భికాజీ కొల్టే (1908-2000) : మరాఠీ లిటరేటర్, పరిశోధకుడు, నాగపూర్ విశ్వవిద్యాలయ మునుపటి వైస్ చాంసలర్.
- నాగోరావ్ ఘనశ్యాం దేష్‌పాండే (1909-2000) :- సాహిత్య అకాడమీ అవార్డ్ గ్రహీత (1986).
- శ్రీకాంత్ వాఘ్ :- ఇండియన్ క్రికెటర్ ఇండియన్ ప్రీమియర్ లీగ్ (2011 సెషన్‌లో ట్వెంటీ 20) లో పూనే వారియర్స్ ఇండియాలో పాల్గొన్నాడు.
- కిరన్ షివ్హర్ దొంగర్డివ్ (1976 ఏప్రిల్ 18న) :- ఆయన మరాఠీ పద్యరచన కొరకు పలు అవార్డులను అందుకున్న మరాఠీ కవి. కిరన్ షివ్హర్ దొంగర్డివ్ మృగరాజాలాచే పానీ, విషత్ విటల్లెలె సటి, మృగజలతిల్ అక్షరశిల్పి, షిద్ ఫాతలెలె జహజ్ వంటి పలు ప్రముఖ పుస్తకాలను రచించాడు.
- లోనార్, లోనార్ గొయ్యి సరస్సు, లోనార్ అభయారణ్యంలోని సైట్
- 'శ్రీ షిద్ధెష్వర్ భగవాన్ సంస్థాన్, కొలర:'; కూడా రంభౌ మహారాజ్ సంస్థాన్ సందర్శించండి, చిఖలి నుండి మెహకర్ రోడ్, కాలభైరవ ప్రాంతంలో'10 కి.మీ.
- సింద్ఖెద్ రాజా, జన్మస్థలం వీర్ మాతా జిజబై, ఛత్రపతి తల్లిని శివాజీ, ప్యాలెస్ లఖుజి జాదవ్
- కలేవాడి శ్రీ రేణుకా దేవి ఆలయం
- బాలాజీ ఆలయం, వ్యంకత్గిరి, బుల్దానా
- బుధెష్వర్ ఆలయం, మాద్, బుల్దానా (పైనగంగా ఉద్భవించింది ఈ ప్రదేశం రివర్ నుండి)
- జగదంబ మాతా ఆలయం, బుల్దానా
- బాలాజీ ఆలయం మెహ్కర్ లో
- బాలాజీ ఆలయం డీయోల్గావ్ రాజా
- దర్గా ఆఫ్ రాయ్పూర్ సమీపంలో శైలనిలో హజ్రాత్ సైలని బాబా
- 'హజ్రత్ షా ఈనయతుల్లహ్ సాబ్రీ (ఋ.) దర్గాలో, నందురా
- దర్గా ఆఫ్ హజ్రత్ సూఫీ సార్ మస్త్ కలందర్ (ఆర్.), నందుర యొక్క
- శ్రీ బాపూజీ మహారాజ్ ఆరెస్సెస్కు
- ద్న్యంగంగ అభయారణ్యం
- అంబబర్వ అభయారణ్యం
- నందుర ప్రపంచంలో అతిపెద్ద హనుమాన్ విగ్రహం 105 అడుగుల
- మాలేగావ్ గోండు బాపూజీ మహారాజ్ ఆలయం
- పల్సి సుపొ సుపొజి మహారాజ్ ఆలయం
- హనుమాన్ మందిర్,ఖంగఒన్ సమీపంలో వఘలి వద్ద సమర్థ్ రాందాస్ ద్వారా
- పవిత్ర బుద్ధ విహార గరద్గోన్ సమీపంలో ఖంగఒన్
- కొంధన జగదంబ ముత్థె-లేఅవుట్ లో ఉత్సవ్ మండల, బుల్దానా
- పర్మనంద్ శరష్వతి మహారాజ్ ఆలయం నడిచింది-అంత్రి అంబషి సమీపంలో ఉంది రణ్-అంతరి టి.క్యూ చిఖలి వద్ద
- అంబషి .టిక్యూ.చిఖలి. జిల్లా బుల్దన మారుతి దేవాలయం.
- జగదంబ మాతా ఆలయం అంబషి టిక్యూ చిఖలి జిల్లా బుల్దానా.
- సంత్ గజనన్ మహారాజ్ ఆలయం, షెగఒన్ టి.క్యూ షెగొన్
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads