అయోడిన్

అయోడిన్ ఒక రసాయన మూలకము. దీని సాంకేతిక సూచిక " I " , అటామిక్ సంఖ్య 53. ఇది ప్రకృతిలో ఘనరూపంలో లభిస్తుంది. ఇది 114 డిగ్రీల సెల్సియస్ వద్ద కరుగుతుంది; 184 డిగ్రీల వద్ద మరిగి నీలి వాయువును వెలువరిస్తుంది. అయోడిన్ మూలకాన్ని ఫ్రెంచి శాస్త్రవేత్త బెర్నాడ్ కార్టోయిస్ (Bernard Courtois) కనుగొన్నాడు. రెండు సంవత్సరాల అనంతరం జోసెఫ్ లూయీ గే-లుసాక్ (Louis Gay-Lussac), after the Greek ἰώδης "violet-coloured" పేరుపెట్టాడు. ఈ మూలకము థైరాయిడ్ హార్మోను తయారీలో కీలకము. అయోడిన్ లోపించిన రెండు బిలియన్ వ్యక్తులలో మెదడు ఎదుగుదల , తెలివితేటలు మందగిస్తాయి. ప్రపంచంలో అయోడిన్ ఉత్పత్తి చేస్తున్న దేశాల్లో చిలీ , జపాను అగ్రస్థానంలో ఉన్నాయి. తీసుకునే ఆహారంలో అయోడిన్ తక్కువగా ఉండడం హైపోథైరాయిడిజం రావడానికి అత్యంత ముఖ్య కారణం.

అయొడిన్, ₀₀I

అయొడిన్
Pronunciation	/ˈaɪədaɪn, -dɪn, -diːn/ ​(EYE-ə-dyne-,_--din)
Appearance	lustrous metallic gray, violet as a gas
Standard atomic weight Ar°(I)
	126.90447±0.00003[1] 126.90±0.01 (abridged)[2]
అయొడిన్ in the periodic table
Hydrogen Helium Lithium Beryllium Boron Carbon Nitrogen Oxygen Fluorine Neon Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulfur Chlorine Argon Potassium Calcium Scandium Titanium Vanadium Chromium Manganese Iron Cobalt Nickel Copper Zinc Gallium Germanium Arsenic Selenium Bromine Krypton Rubidium Strontium Yttrium Zirconium Niobium Molybdenum Technetium Ruthenium Rhodium Palladium Silver Cadmium Indium Tin Antimony Tellurium Iodine Xenon Caesium Barium Lanthanum Cerium Praseodymium Neodymium Promethium Samarium Europium Gadolinium Terbium Dysprosium Holmium Erbium Thulium Ytterbium Lutetium Hafnium Tantalum Tungsten Rhenium Osmium Iridium Platinum Gold Mercury (element) Thallium Lead Bismuth Polonium Astatine Radon Francium Radium Actinium Thorium Protactinium Uranium Neptunium Plutonium Americium Curium Berkelium Californium Einsteinium Fermium Mendelevium Nobelium Lawrencium Rutherfordium Dubnium Seaborgium Bohrium Hassium Meitnerium Darmstadtium Roentgenium Copernicium Ununtrium Flerovium Ununpentium Livermorium Ununseptium Ununoctium Br ↑ I ↓ At టెలూరియం ← అయొడిన్ → జెనాన్
Group	మూస:Infobox element/symbol-to-group/format
Period	period 5
Block	p-block
Electron configuration	[Kr] 4d10 5s2 5p5
Electrons per shell	2, 8, 18, 18, 7
Physical properties
Phase at STP	solid
Melting point	386.85 K ​(113.7 °C, ​236.66 °F)
Boiling point	457.4 K ​(184.3 °C, ​363.7 °F)
Density (near r.t.)	4.933 g/cm3
Triple point	386.65 K, ​12.1 kPa
Critical point	819 K, 11.7 MPa
Heat of fusion	(I2) 15.52 kJ/mol
Heat of vaporization	(I2) 41.57 kJ/mol
Molar heat capacity	(I2) 54.44 J/(mol·K)
Vapor pressure (rhombic) P (Pa) 1 10 100 1 k 10 k 100 k at T (K) 260 282 309 342 381 457
Atomic properties
Oxidation states	−1, 0, +1, +2,[3] +3, +4, +5, +6, +7 (a strongly acidic oxide)
Electronegativity	Pauling scale: 2.66
Atomic radius	empirical: 140 pm
Covalent radius	139±3 pm
Van der Waals radius	198 pm
Spectral lines of అయొడిన్
Other properties
Natural occurrence	primordial
Crystal structure	​orthorhombic
Thermal conductivity	0.449 W/(m⋅K)
Electrical resistivity	1.3×107 Ω⋅m (at 0 °C)
Magnetic ordering	diamagnetic[4]
Bulk modulus	7.7 GPa
CAS Number	7553-56-2
History
Discovery	Bernard Courtois (1811)
First isolation	Bernard Courtois (1811)
Isotopes of అయొడిన్ v e
Template:infobox అయొడిన్ isotopes does not exist
Category: అయొడిన్ view talk edit | references

చరిత్ర

1811 సంవత్సరంలో అయోడిన్ మూలకాన్ని ఫ్రెంచి శాస్త్రవేత్త బెర్నాడ్ కార్టోయిస్ (Bernard Courtois) కనుగొన్నాడు.^[5]

మూలాలు

1. "Standard Atomic Weights: Iodine". CIAAW. 1985.
2. Prohaska, Thomas; Irrgeher, Johanna; Benefield, Jacqueline; et al. (2022-05-04). "Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report)". Pure and Applied Chemistry (in ఇంగ్లీష్). doi:10.1515/pac-2019-0603. ISSN 1365-3075.
3. I(II) is known to exist in monoxide (IO); see Nikitin, I V (31 August 2008). "Halogen monoxides". Russian Chemical Reviews. 77 (8): 739–749. Bibcode:2008RuCRv..77..739N. doi:10.1070/RC2008v077n08ABEH003788. S2CID 250898175.
4. Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
5. Courtois, Bernard (1813). "Découverte d'une substance nouvelle dans le Vareck". Annales de chimie. 88: 304.

బయటి లింకులు

• Iodine at The Periodic Table of Videos (University of Nottingham)
• "Micronutrient Research for Optimum Health", Linus Pauling Institute, OSU Oregon State University
• CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards - Iodine
• ATSDR – CSEM: Radiation Exposure from Iodine 131 Archived 2015-09-23 at the Wayback Machine U.S. Department of Health and Human Services (public domain)
• who.int, WHO Global Database on Iodine Deficiency Archived 2012-02-19 at the Wayback Machine
• Oxidizing Agents > Iodine
• Seaweed. A chemical industry in Brittany, in the past and today.