From Wikipedia, the free encyclopedia
Firenca (talijanski: Firenze, latinski: Florentia) je glavni grad pokrajine Toskane u Italiji. Grad leži na rijeci Arnu i najpoznatiji je po svojoj srednjovjekovnoj historiji grada-države Firence, u vrijeme kada je bila središte trgovine i financija te jedan od najbogatijih gradova u Evropi, a naročito kao kolijevka talijanske renesanse, o čemu svjedoče brojni gradski spomenici. Godine 1982., UNESCO je uvrstio stari historijski centar na popis svjetske baštine. Svojom arhitekturom, ali i muzejima (Pitti, Uffizi), vrtovima, obrazovanjem, muzikom, kuhinjom, modom i dr., Firenca svake godine privlači oko milijun turista.
Firenca Comune di Firenca | |||
|---|---|---|---|
 | |||
|
|||
| Koordinate: 43°46′N 11°15′E | |||
| Država |  Italija | ||
| Regija | Toskana | ||
| Metropolitanski grad | Firenca (FI) | ||
| Frazioni | Brozzi, Galluzzo, La Lastra, Le Piagge, Peretola, Ponte a Greve, Ponte a Ema Quaracchi, Rovezzano, Serpiolle Settignano, Trespiano | ||
| Vlast | |||
| - Gradonačelnik | Dario Nardella (PD) | ||
| Površina | |||
| - Ukupna | 102,41 km² | ||
| Visina | 50 m | ||
| Stanovništvo (30. 11. 2009) | |||
| - Grad | 370.702[1] | ||
| - Gustoća | 3619,78 km² | ||
| Poštanski broj | 50121-50145 | ||
| Pozivni broj | 055 | ||
| Službene stranice www.comune.firenze | |||
| Karta | |||
  Firenca | |||
Zbog svoje kulturne važnosti, Firencu nazivaju "talijanska Atena". U njoj su živjele mnoge poznate ličnosti kao što su: Dante Alighieri, Giovanni Boccaccio, Donatello, Virginia Oldoini, porodica Medici, Botticelli, Niccolò Machiavelli, Leonardo da Vinci, Filippo Brunelleschi, Michelangelo, Galileo Galilei i drugi.
Rimski veterani Julija Cezara su 59. pne. osnovali koloniju Florentia koja je u 4. vijeku postala biskupija. Nakon tog nad Firencom vladaju: Bizant, Ostrogoti, Langobardi i Franci, i u to vrijeme je stanovništvo palo na samo 1000 stanovnika.
Ponovno oživljavanje grada započelo je u 10. vijeku, da bi 1115. godine Firenca postala autonomnom komunom. U 13. vijeku Firenca se našla između zaraćenih stranaka Gibelina (potpomognuti od strane careva Svetog Rimskog Carstva) i pro-papinskih Gvelfa. Proizvodnjom vune i svile grad se jako bogati. Godine 1252. uvedena je nova novčana valuta - Florin, koji je visoko kotirao u Evropi. Grad je brzo rastao: 1340. godine broji oko 80,000 stanovnika (od kojih je 25,000 radilo u proizvodnji tekstila), no nakon epidemije Crne smrti, taj broj ponovno opada. U 14. vijeku Firencom uglavnom vlada familija Albizi, kojima su najveći rivali bili porodica Medici. U prvim dekadama 15. vijeka porodica Medici već potajno vlada gradom, potpomognuti moćnim novopridošlicama u grad. Premda je familijarno bogatstvo stekao njegov otac Giovanni di Bicci de' Medici, prvi član porodice koji se aktivno bavio politikom bio je Cosimo de' Medici (Cosimo "il Vecchio"). U 15. vijeku u Firenci djeluju prvi renesansni umjetnici kao što su: Filippo Brunelleschi, Masaccio, Lorenzo Ghiberti, Donatello, Alberti, i mnogi drugi. Moć porodice Medici raste nakon što su postali bankari papama. Cosima nasljeđuje njegov sin Piero di Cosimo de' Medici, kojeg je 1469. godine nasljedio Lorenzo Veličanstveni, veliki mecena umjetnika kao što su Leonardo da Vinci, Botticelli i Michelangelo. Nakon njegove smrti (1492.), i izgnanstva njegova sina Piera (1494.) nakratko se obnavlja republikanska uprava, a obitelj Medici se vraća u Firencu 1512. godine. Godine 1537. Cosimo I. de' Medici postaje prvi firentinski vojvoda (od 1569. veliki vojvoda Toskane), čime obitelj Medici službeno uspostavlja vlast nad Firencom sve do aneksije Toskane Austrijskoj kruni 1737. godine. Austrijska uprava se konstantno bori protiv utjecaja Francuske i kraljevstva Sardinija-Piemont, do 1859. godine kada Toskana postaje dijelom Talijanskog Kraljevstva. Od 1865. do 1870. godine Firenca je bila glavni grad Kraljevine Italije.
U 19. st. broj stanovnika se udvostručio, da bi se zahvaljujući porastu turizma, trgovine i bankarstva taj broj utrostručio tijekom 20. stoljeća. Tijekom Drugog svjetskog rata grad je bio pod njemačkom okupacijom (1943.-1944.), da bi nakon oslobođenja izvan grada bili pokopani mnogi saveznički vojnici. U studenom 1966. godine rijeka Arno je poplavila cijeli donji grad, pri čemu su stradala mnoga umjetnička djela.
Godine 1982. povijesno središte grada je upisano na UNESCOv popis mjesta svjetske baštine u Europi, a 1986. godine Firenca je bila europski glavni grad kulture.
| Historijsko središte Firence | |
|---|---|
 Svjetska baština – UNESCO | |
 | |
| Italija | |
| Registriran: | 1982. (8. zasjedanje) |
| Vrsta: | kulturno dobro |
| Mjerilo: | i, ii, iii, iv, vi |
| Ugroženost: | no |
| Referenca: | UNESCO |
-Palazzo_Vecchio_Apr_2008.jpg)
Firenca, koja je poznata po svojoj umjetnosti i arhitekturi, te po tome da su u njoj živjeli i radili mnogi europski majstori, ima ogroman broj poznatih i vrijednih spomenika:
.JPG)
Pored Galerije Uffizi, Firenca ima i druge muzeje svjetske klase kao što je Bargello koji čuva mnoga neprocjenjiva djela kipara kao što su Donatello, Michelangelo i Giambologna. Muzej Akademije (Accademia del dell'Arte Disegno ili jednostavno Accademia) u čijoj zbirci se ističe Michelangelov David i njegovi nedovršeni Robovi za grobnicu pape Julija II. Preko Arna je ogromna palača obitelji Medici, Pitti, koja sadrži dio privatne zbirke obitelji Medici; osim nje, galerija palače sadrži mnoge renesansne slike, uključujući i nekoliko djela Rafaela i Tiziana, te veliku zbirku nošnji, svečanih kolica, srebrnine, porculana i galeriju umjetničkih djela osamnaestog stoljeća. Uz palaču su Boboli vrtovi, savršeno uređeni i s mnogo zanimljivih skulptura.
U Firenci se nalaze i prirodoslovni muzej (Museo di Storia Naturale) koji je dio firentinskog sveučilišta, kao i Insitut za povijest znanosti (Istituto e Museo di Storia della Scienza, skr. IMSS), te Museo dell' Opificio delle Pietre Dure i Nacionalni arheološki muzej (Museo archeologico nazionale di Firenze).
Najslavniji firentinski klub je ACF Fiorentina, koja igra u Serie A, prvoj nogometnoj ligi Italije. Njegov stadion je Stadio Artemio Franchi, a u gradu se nalazi i trening kamp talijanske reprezentacije, Coverciano, i tehnički odjel talijanskog nogometnog saveza.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
