Godina 1688 (MDCLXXXVIII) bila je prijestupna godina koja počinje u četvrtak po gregorijanskom kalendaru odn. prijestupna godina koja počinje u nedjelju po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
- Ovo je članak o godini 1688.
| Gregorijanski | 1688. (MDCLXXXVIII) |
| Ab urbe condita | 2441. |
| Islamski | 1099–1100. |
| Iranski | 1066–1067. |
| Hebrejski | 5448–5449. |
| Bizantski | 7196–7197. |
| Koptski | 1404–1405. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1743–1744. |
| • Shaka Samvat | 1610–1611. |
| • Kali Yuga | 4789–4790. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4324–4325. |
| • 60 godina | Yang Zemlja Zmaj (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11688. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Januar/Siječanj – Mart/Ožujak
- zima 1687/88 - Kuga u Grčkoj ugrožava mletačku vojsku[1].
- 14. 1. - Carske snage Antonija Caraffe zauzele zamak Munkač koji je branila Jelena Zrinska. Njen sin Franjo II. Rakoci će u ožujku biti uzet pod carevo skrbništvo. Caraffa će postati kraljevski komesar za Erdelj, gde će uzimati veći danak nego Turci i vladati brutalno (Erdelj tako ove godine postaje jedna od habsburških, posebnih, zemalja).
- januar - Obolelog generala Dinevalda u Slavoniji zamenjuje varaždinski general grof Enea Silvio Caprara.
- 23. 2. - Janičari ubili velikog vezira Abaza Sijavuš-pašu, postavljen Nišandži Ismail-paša (smenjen u maju).
- veljača, krajem - Luka Ibrišimović piše biskupu Borkoviću (sic!): zbog vojničke samovolje i oskudice hrane, Slavoncima ostaje da umru od gladi ili se ponovo podvrgnu Turcima (Ludvig Badenski potvrđuje u izvještaju četiri mjeseca kasnije)[2].
- 8. 3. - Bečki Dvorski ratni savet naređuje da se "Srbi iz okoline" pošalju za pojačanje posade u Petrovaradinu. General Kaprara dovodi Srbe iz Gornje Slavonije[3].
- Veliki post (8. 3. - 24. 4.) - Jegen Osman-paša opljačkao "jadno srpsko kraljevstvo", 100.000 talira i mnoge dragocenosti[4] - Turci opljačkali pećku riznicu skrivenu u kubetu Gračanice[5], Jegen-paša odneo dragocenosti na devet konja.
- mart - William Dampier otkrio Božićni otok.
- 30. 3. - Car postavio Longina Rajića za unijatskog vladiku u Sremu[6].
April/Travanj – Jun/Lipanj
- 3. 4. - Francesco Morosini je novi mletački dužd (do 1694).
- 4 - 8. 4. - Mlečani napustili Atinu zbog kuge i prevelikih izdataka, prešli na ostrvo Poros, prevezli i stanovništvo[7].
- april/maj - Mlečani bombardovali Solun, ne bi li izvukli novac od stanovnika[8].
- 4. 5. - Engleski kralj James II naređuje da njegova Deklaracija indulgencije, kojom se ukidaju kazneni zakoni protiv katolika i nekonformista, bude pročitana sa svih anglikanskih predikaonica - gnev pristalica Crkve Engleske.
- 9. 5. (29. 4. po j.k.) - Friedrich III. postaje knez odn. vojvoda Brandenburg-Pruske (od 1701. prvi kralj Pruske, vlada do 1713).
- svibanj - Crnogorski zbor u Gradcu na čelu s vladikom Visarionom se izjasnio za mletačku vlast umesto sultanove[9]. Crnogorci su ranije tokom proljeća odbili turski napad, a takođe i Kuči[10].
- 19. 5. - Veliki turski rat: Turci predali Stolni Biograd nakon sedmomesečne blokade[11].
- 25. 5. - Patrijarh Arsenije moli ruske careve za pomoć radi oslobođenja od turske vlasti. Takođe, sa vlaškim knezom Šerbanom Kantakuzinom i bivšim carigradskim patrijarhom Dionisijem moli iste careve da ih oslobode "Rimljana" tj. katolika (misija arhimandrita Isaije u Rusiji, koji je međutim uhapšen)[12].
- 30. 5. - Bekri Mustafa-paša je novi veliki vezir (do 1689).
- 31. 5. - Marin Drago imenovan za kotorskog biskupa (do 1708).
- 8. 6. - Sedmorica biskupa, među kojima i kenterberijski nadbiskup William Sancroft zatvoreni zbog odbijanja Deklaracije indulgencije.
- 10. 6. - Engleski kralj dobio sina sa svojom katoličkom ženom - strah od katoličke dinastije u Engleskoj.
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
- 10. 7. (30. 6. po j.k.) - "Besmrtna sedmorica" uglednih Engleza šalju poziv Williamu, princu od Oranža da prinudi kralja da postavi Williamovu suprugu Mary za naslednicu.
- 10. 7. - Zemljotres u Smirni 1688. - najmanje 10.000 mrtvih u potresu i požaru.
- 11. 7. - Sijamska revolucija 1688.: Phetracha uzima vlast i proteruje zapadnjake.
- 12. 7. - Carska vojska osvojila Ilok (Kaprara). Biće zauzeti i Brod na Savi, Brčko, Šabac[13].
- 13. 7. - Morejski rat: Mlečani započinju neuspešnu Opsadu Negroponta (Halkide) - traje do 21. oktobra[14].
- 25. 7. - Janičarski garnizon napustio Titel bez borbe - nesmetana plovidba Dunavom do Beograda[15].
- 29. 7. - U Austriji osnovana Dvorska komisija za uređenje imovinskih odnosa (Neo-acquistica, Neo-acquistische Hofkomission), na čelu sa kardinalom Kolonićem[16]
- ljeto - Bosanski biskup Nikola Ogramić-Olovčić poslao svoje decimatore da sakupljaju desetinu od Virovitice do Iloka - spor sa zagrebačkim biskupom[17].
- avgust, početkom - Ludvig Badenski sa hrvatskim četama bana Erdedija osvojio Kostajnicu, Jasenovac i Dubicu[18].
- avgust, prvih dana - Gen. Vetterani osvojio Karansebeš, Šikloš, Mehadiju i dr. - turske posade prelaze u ist. Srbiju a progone ih srpski ustanici, npr. zauzeli Oršavu nakon što su pobili bivšu karansebešku posadu[19].
- 6. 8. - Austrijska vojska stigla u Zemun gde joj se pridružuju brojni Srbi, u naredna dva dana prešli na drugu stranu Save[19].
- 9/10. 8. - Jegen Osman-paša pred povlačenje opljačkao i zapalio beogradsku varoš. Muslimanske porodice beže u tvrđavu ili ostatak Turske, mnogi usput stradaju od ustanika[19].
- avgust - Srpski garnizon predao Lugoš carskim snagama[20]. Kapetan Prodan Šteta sa četom osvojio Kladovo[21] (do juna '89).
- 24. 8. - Papa odredio habsburškog favorita Josepha Clemensa Bavarskog za kelnskog nadbiskupa i elektora - jedan od razloga za dolazeći rat sa Francuskom.
- 5. 9. - Carske snage zauzele Derventu, nakon čega Turci napuštaju Brčko[18].
- 6. 9. - Opsada Beograda: carske trupe na čelu sa bavarskim knezom Maximilianom II. Emanuelom osvajaju Beograd (ostaju samo dve godine). Jevreji oterani u Nikolsburg u Moravskoj a njihove sinagoge i škole uništene[22].
- 6. 9. - Car Leopold I. potpisao proglas kojim poziva narode Turskog carstva da mu se pridruže, uz jamčenje prava i sloboda[21].
- 11. 9. - Mlečani osvojili Knin, istakao se Jovan Sinobad[23], zarobljen Mehmed-paša Atlagić. Ove godine padaju i Vrlika i Kistanje.
- septembar - Pavle Nestorović Dejak postavljen za komandanta Smedereva a Bunjevac Duja Marković za komandanta milicije u Somboru[21].
- 20. 9. - Đorđe Branković dobija carsku povelju i grofovsku titulu; austrijskom dvoru predlaže osnivanje "ilirske države"[23].
- 25. 9. - Dan nakon što je Luj XIV izdao manifest sa svojim zahtevima, francuska vojska prelazi Rajnu i ubrzo opseda Philippsburg (Sébastien Le Prestre de Vauban) - početak Rata Velike alijanse (odn. Devetogodišnjeg rata).
- septembar-oktobar - Neuspešni Čiprovački ustanak u severozapadnoj Bugarskoj, od izbeglica će kasnije nastati Banatski Bugari.
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
- 17. 10. - Francuske snage bez otpora zauzele Mainz.
- 30. 10. - Francuske snage osvojile Philippsburg nakon jednomesečne opsade, general Ezéchiel de Mélac će sprovoditi Lujevu naredbu "Spalite Palatinat!".
- oktobar i jesen - Srpski ustanici zauzeli užičku tvrđavu, kao i ranije Soko na Drini i Mačvu. Paša predao Zvornik carskom odeljenju. Pobunili se i Srbi u Bosni, porazili vojsku koja je krenula na Morović u Sremu. Imre Tekeli prilikom povlačenja prema Nišu ubio 1.200 Srba[24]. Posle zauzeća Užica, iz okoline i Pomoravlja preseljeno 6.000 Srba u Slavoniju[25].
- 8. 11. - Umro knez Vlaške Șerban Cantacuzino, nasleđuje ga Constantin Brâncoveanu (do 1714).
- 15. 11. (5. 11. po j.k.) - Počinje Slavna revolucija: William III. Oranski se iskrcao u Engleskoj, proglašava da će čuvati slobodu Engleske i protestantske vere. Podrška Jamesu se brzo topi.
- 13. 11. - Opsada Bangkoka okončana sporazumnim povlačenjem Francuza.
- 23. 11. - Oko 1.500 staroveraca se zapalilo u opsednutom Paleostrovskom manastiru na Onješkom jezeru.
- novembar/decembar - Zane Grbičić imenovan za crnogorskog guvernadura, došao na Cetinje sa odeljenjem mletačke vojske[23].
- 19. 12. - Car Leopold I. izdao zaštitni patent stanovnicima Hercegovine koji su izrazili spremnost da priđu Austriji[26].
- 28. 12. - William Oranski stigao u London.
Kroz godinu
- Hrvatski ban Nikola Erdedi bezuspešno napada Bihać[27].
- Franjo Ivanović postavljen za župana virovitičke i požeške županije, dobio komandu nad srpskim četama u Slavoniji[3]. Veliki župan imenovan i u vukovarsko-srijemskoj županiji, ali stvarnu vlast imaju Ratno vijeće i Dvorska komora[28].
- Zagrebački biskup Mikulić (?) naselio Srbe pod vođstvom Ostoje Milinkovića u Gradišće na r. Trepči[29].
- Aleksandar Ignacije Mikulić Brokunovečki imenovan zagrebačkim biskupom (do 1694).
- Mitropolit dabrobosanski Atanasije Ljubojević se mora povući iz Sarajeva u Bosansku Krajinu, a odatle sa narodom u Baniju, postavio vikara u Komogovini.
- Turci izvršili pokolj na Goliji[30].
- Mileševski arhimandrit Dositej pobegao s nekoliko monaha u Slavoniju i osnovao manastir Pakru[31], bio u Moskvi gde se carevima žalio na pustošenje[4].
- Leopold Kolonić postavljen i za kaločkog nadbiskupa.
- Prvi spomen Kotoribe.
- c. Edward Lloyd otvara kafanu Lloyd's Coffee House - iz ovog sastajališta će nastati tržište osiguranja Londonski Lojd (Lloyd's of London).
- Prvi pomen balalajke.
- januar - Juraj Jánošík, drumski razbojnik († 1713)
- 8. 2. - Emanuel Swedenborg, naučnik, filozof, mistik († 1772)
- 4. 4. - Joseph-Nicolas Delisle, astronom, kartograf († 1768)
- 6. 7. - Ladislav Valentić, pisac († iza 1713)
- 14. 8. - Friedrich Wilhelm I., kralj Pruske, elektor Brandenburga († 1740)
- 21. 8. - Alexander Pope, pesnik († 1744)
- 10. 6. - Јаков Фрањо Едвард од Велса, "Stari pretendent" na engleski presto († 1766)
- c. - Nader-šah Afšar, persijski vladar († 1747)
- 28. 1. - Ferdinand Verbiest, jezuitski misionar u Kini (* 1623)
- 23. 3. - Marcantonio Giustinian, mletački dužd (* 1619)
- 9. 5. - Friedrich Wilhelm, izborni knez Brandenburga, vojvoda u Pruskoj (* 1620)
- 3. 6. - Maximilian Heinrich Bavarski, nadbiskup Kelna (* 1621)
- 5. 6. - Constantine Phaulkon, grčki avanturista u Sijamu (* 1647)
- 11. 7. - Narai, sijamski kralj (* 1633)
- 25. 8. - Henry Morgan, pirat (* ca. 1635)
- 31. 8. - John Bunyan, književnik (* 1628)
- 5. 9. - Otto Wilhelm Königsmarck, mletački zapovednik (* 1639)
- 9. 10. - Claude Perrault, arhitekta, anatom (* 1613)
- 23. 10. - Charles du Fresne, sieur du Cange, filolog, istoričar (* 1610)
- 8. 11. - Šerban Kantakuzin, knez Vlaške (* 1640)
- ? - Krsto Ivanović, pjesnik i pisac iz Budve (* 1628)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
