شریعت اسلامی دی اصطلاح وچ امام جعفر صادق دی فقہ اُتے عمل کرنے والے مسلمان جعفری کہلاندے نيں۔
| مقالہ بہ سلسلۂ مضامین |
| ائمہ فقہ |
| فقہ اربعہ |
| تقسیم بلحاظ تقلید |
|
احناف · شوافع |
| اقسام جائز و ناجائز |
|
فرض <=> حرام |
تے انہاں دا مکتب فقہی مکتب جعفریہ وی کہلاندا اے۔ البتہ کوئی شخص براہ راست اس فقہ اُتے عمل نئيں کر سکدا بلکہ متبحر علما کرام امام جعفر صادق دے دسے ہوئے اصولاں اُتے عمل کردے ہوئے اجتہاد کردے نيں تے ہر دور وچ کئی مجتہدین عظام ہُندے نيں عام لوک انہاں مجتہدین عظام وچوں کِسے دی تقلید کردے نيں۔ جس مجتہد دی لوک تقلید کرن اس مجتہد نوں مرجع تقلید کہندے نيں اس طرح ہر دور وچ شیعہ مراجع کرام اہل تشیع لوکاں دی دینی رہنمائی کردے آئے نيں۔ ہر مجتہد دی فقہی احکام دی کتاب اس دی توضیح المسائل کہلاندی نيں۔ یعنی بطور مثال سید علی سیستانی مرجع مجتہد دی فقہی کتاب “سیستانی دی توضیح المسائل‘‘ کہلاندی اے۔ امام جعفر صادق علیہ السلام نے اپنے دور وچ اٹھ ہزار شاگرداں دی تربیت دی (ان شاگرداں وچوں دو شاگرد امام ابو حنیفہ تے امام مالک وی نيں ذیلی بحث وچ حوالہ موجود اے )۔ امام جعفر صادق دے درخشاں و زريں اصول “تفقہ فی الدین“ یعنی اجتہادی اصولاں تے اصول فقہ دی وجہ توں انہاں دے دور دے شاگرداں دے علاوہ حالیہ دور تک وی انہاں دے شاگردان چلے آ رہے نيں جو انہاں دے تعلیم دتے گئے اجتہاد کرنے دے بنیادی اصولاں نوں سامنے رکھ دے اجتہاد و استنباط کردے نيں۔
اہل تشیع امام علی علیہ السلام (شہادت 40 ھ) ہی دے شیعہ نيں تے جو ہمہ وقت نبی اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے نال رہنے والے صحابی ہونے دے علاوہ اہل بیت وچ وی شمار ہُندے نيں۔ امام علی علیہ السلام نے دین بطور مستقیم مدینۃ العلم رسول خدا صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم توں اخذ کیتا سی تے خود باب العلم سن تے اہل تشیع انہاں دی فقہ نوں مندے نيں جس فقہ نوں جعفری مکتب فقہ دے ناں توں پکاریا جاندا اے کیونجے (جعفر صادق پیدائش 83ھ وفات 148ھ) نے اس مکتب شیعہ نوں ظلم و جبر دے دور نوں چھٹنے دے بعد نويں سرے توں بیان کیتا سی ۔
مگر اہلسنت و الجماعت دے چار ائمہ نيں تے چار مکتب فقہی نيں۔ اہل سنت دے ایہ چاراں خود ساختہ مکاتب فقہ، فقہ جعفری (شیعہ مکتب فقہ) دے بہت سالاں بعد وجود وچ آئے ہیںحوالےدی لوڑ؟۔ تے انہاں چاراں مکاتب دے بانیان صحابی تک نہ سن ۔ تے مکتب جعفری دے بانی حضرت علی بن ابی طالب ورگی عظیم شخصیت تھی۔حوالےدی لوڑ؟سانچہ:مسلم آئمہ کرام
فقہ جعفریہ دی احادیث دی چار بنیادی کتاباں جو فقہ جعفریہ دا قرآن مجید دے بعد اصل ماخذ نيں "کتب اربعہ" کہلاندی نيں۔ ایہ کتاباں احادیث نبوی ہورآئمہ اثنا عشریہ دے فرامین اُتے مشتمل نيں تے گیارہواں امام حسن بن علی عسکری دے دور (232ھ تا 260ھ) وچ ہی حوالےدی لوڑ؟ مرتب ہونا شروع ہوئے گئی سن۔
کتاب الکافی، من لا یحضره الفقیہ، رہتل الاحکام، الاستبصار
الکافی
جس دے مرتب ابو جعفر کلینی نيں ایہ کتاب امام جعفر صادق دے وصال دے تقریباً 180 سال دے بعد لکھی گئی۔
من لا یحضرہ الفقیہ
اس دے مرتب محمد بن علی ابن بابویہ (معروف بہ شیخ صدوق) نيں جو امام جعفر صادق دے 230 سال بعد لکھی گئی۔
رہتل الاحکام
یہ محمد بن حسن طوسی (شیخ طوسی) دی مرتب کردہ اے جو امام جعفر صادق دے 310 برس بعد لکھی گئی۔
الاستبصار
یہ وی محمد بن حسن طوسی (شیخ طوسی) دی مرتب کردہ اے جو تقریبا امام جعفر صادق دے 310 برس بعد لکھی گئی۔[1]
جعفر صادق
امام جعفر صادق علیہ السلام، سب توں وڈے فقیہ:
امام صادق (علیہ السلام) اپنے زمانہ دے تمام لوکاں دے نزدیک بہت ہی ممتاز سن، ایتھے اُتے اسيں آپ دے بعض معاصرین دے اقوال نوں بیان کردے نيں :
١۔ ابوحنیفہ، نعمان بن ثابت (ت : ١٥٠ ھ۔ ق۔) وہ کہندے نيں : «جعفر بن محمد افقہ من رایت « ۔[2] میری نظر وچ جعفر بن محمد سب توں زیادہ فقیہ نيں ۔[3][4] دوسری جگہ اُتے انہاں نے کہیا اے : «لولا السنتان لہلک النعمان « ۔[5] جے اوہ دو سال نہ ہُندے جنہاں وچ ميں نے امام صادق (علیہ السلام) دے علوم توں استفادہ کیندا اے تاں وچ ہلاک ہوجاندا ۔
حافظ شمس الدین محمد بن محمد جزری نے کہیا اے : « و ثبت عندنا انّ کلا من الامام مالک و ابى حنیفۃ صحب الامام ابا عبد الله جعفر بن محمّد الصادق حتى قال ابوحنیفۃ: مارأیت افقہ منہ۔..« [6] ۔ ساڈے لئی ثابت ہوئے گیا اے کہ مالک تے ابوحنیفہ، امام ابو عبد اللہ جعفر بن محمد الصادق (علیہ السلام) دے مصاحب سن، ایتھے تک کہ ابوحنیفہ نے کہیا اے : ميں نے انہاں توں زیادہ کِسے نوں فقیہ نئيں پایا ۔
٢۔ مالک بن انس (ت : ١٧٩ ھ۔ ق۔) « ما رأت عین و لا سمعت اذن و لا خطر على قلب بشر افضل من جعفر بن محمّد الصادق علماً وعبادة و ورعاً «[6] ۔ علم و عبادت تے تقوی وچ امام جعفر صادق توں افضل کدی وی نہ کِسے اکھ نے دیکھیا اے تے نہ کِسے کان نے سنیا اے تے نہ کِسے دل اُتے ظاہر ہويا اے ۔ ہور کہیا اے : « کنت آتى جعفر بن محمّد و کان کثیر التبسّم، فاذا ذکر عنده النبىّ اخضرّ واصفرّ، وما رأیتہ قطّ یحدّث عن رسول الله الاّ عن طہارة « [7] ماں جعفر بن محمد دی خدمت وچ پہنچیا تاں اس وقت اوہ بہت زیادہ مسکرا رہے سن تے جدوں وی پیغمبر اکرم (صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) دا ناں آندا سی تاں آپ دا رنگ بدل جاندا سی ۔ ميں نے کدی نئيں دیکھیا کہ آپ نے وضو دے بغیر رسول اللہ (صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم) دی حدیث نقل کيتی ہوئے۔
٣۔ منصور دوانیقی : « انہ لیس من اہل بیت الا و فیہم محدث و انہاں جعفر بن محمد محدثنا الیوم « ۔[8] ہر زمانہ وچ اہل بیت توں اک شخص محدث رہیا اے تے یقینا اس وقت جعفر بن محمد ساڈے محدث نيں ۔[9]
1. جامع مسانید ابى حنیفہ
2. مختصر التحفۃ الاثنى عشریۃ
3. اسنى المطالب
4. رہتل الرہتل۔
5. تریخ یعقوبى.
6. اہل بیت از دیدگاه اہل سنت، على اصغر رضوانى.
7. بحوالہ ویب سائٹ آیت اللہ مکارم شیرازی۔
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
