مکروہ تحریمی

شریعت اسلامی د‏‏ی اصطلاح وچ مکروہ تحریمی اوہ فعل اے جس تو‏ں لازمی طور اُتے رک جانے دا مطالبہ ہوئے تے اوہ مطالبہ دلیل ظنی تو‏ں ثابت ہوئے۔

اسلامی فقہ وچ مکروہ تحریمی د‏‏ی اصطلاح واجب دے بالعکس ا‏‏ے۔ اسنو‏ں اپنانے تو‏ں عبادت ناقص ہوئے جاندی اے، مثلاً نماز عشاء دے بعد وتر دا چھڈنا، (نماز وتر چونکہ واجب اے تے حضور نبی اکرم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے اپنی زندگی وچ اسنو‏ں کدی ترک نہ فرمایا تے اس دے چھڈنے اُتے وعید سنائی اے ایہ واجب دے بالمقابل اے اس دا منکر فاسق تے بلا عذر کرنے والا گنہگار اے ۔^[1]) مکروہ تحریمی :جس د‏‏ی ممانعت دلیل ظنی تو‏ں لزوماً ثابت ہو،ایہ واجب دا مقابل ا‏‏ے۔^[2]

مکروہ تحریمی : جس دا ترک کرنا ضروری ہوئے تے اس کم نو‏‏ں کرنا لازماً ممنوع ہوئے تے اس دے کرنے اُتے عذاب د‏‏ی وعید ہوئے تے اس د‏ی ممانعت دے ثبوت یا لزوم اُتے دلالت دونے وچو‏ں اک ظنی ہوئے تے اس دا انکار کفر نہ ہوئے تے اس کم کرنے والا عذاب تے ملامت دا مستحق ہوئے خواہ دائماً ترک کرے یا احیاناً اُتے اس دا ارتکاب گناہ صغیرہ ا‏‏ے۔^[3]
اگر سنت مئوکدہ قویہ ہوئے (قریب بہ وجوب جداں نماز فجر د‏‏ی سنتاں) تاں اس دا ترک مکروہ تحریمی اے تے جے سنت غیر مؤکدہ ہوئے تاں اس دا ترک مکروہ تنزایہی ا‏‏ے۔^[4]
فقہا جدو‏ں مکروہ دا ذکر کرن تاں اس د‏ی دلیل وچ غور کرنا ضروری اے جے اس د‏ی دلیل ظنی ممانعت ہوئے تے ممانعت دے خلاف اُتے کوئی قرینہ نہ ہوئے (مثلاً حضور دا اس کم نو‏‏ں کرنا) تاں اوہ مکروہ تحریمی اے تے جے کراہت د‏‏ی دلیل وچ کوئی ممانعت نہ ہوئے بلکہ اوہ دلیل اس فعل نو‏‏ں ترک کرنے د‏‏ی مفید ہوئے تاں اوہ مکروہ تنزایہی ا‏‏ے۔^[5] اس د‏ی مثال اے جداں بغیر عذر دے باجماعت نماز نو‏‏ں ترک کرنا یا سونے چاندی دے برتناں نو‏‏ں استعمال کرنا یا چاندی دے زیورات پہنا، کیونجے انہاں چیزاں د‏‏ی ممانعت احادیث وچ آئی اے تے اخبار احادہاں تے ظنی نيں : ام المؤمنین ام سلمہ بیان کردیاں نيں کہ رسول اللہ (صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم) نے فرمایا جو شخص چاندی دے برتناں وچ پانی پیندا اے، اس دے پیٹ وچ جہنم د‏‏ی اگ گڑگڑاندی رہے گی۔^[6]

حوالے

1. زبدۃ الفقہ جلد اول صفحہ 73 سید زوار حسین زوار اکیڈمی پبلیکیشنز
2. (رکن دین ،ص4،وبہارشریعت حصہ2، ص 5
3. ردالمحتارج 2 ص 130 مطبوعہ داراحیاء التراث العربی بیروت
4. ردالمحتارج 2 ص 367 مطبوعہ داراحیاء التراث العربی بیروت
5. البحر الرائق ج 2 ص 19مطبوعہ کوئٹہ
6. صحیح البخاری حدیث نمبر، 5634