Żelazicyjanek potasu

Żelazicyjanek potasu (nazwa systematyczna: heksacyjanożelazian(III) potasu), K₃[Fe(CN)₆] – nieorganiczny związek chemiczny, sól kompleksowa potasu. Najczęściej spotykany żelazicyjanek.

Żelazicyjanek potasu

anion heksacyjanożelazianowy(III)
kryształy heksacyjanożelazianu(III) potasu
Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) heksacyjanożelazian(III) potasu Inne nazwy i oznaczenia czerwień pruska
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	K3[Fe(CN)6]
Masa molowa	329,24 g/mol
Wygląd	czerwone kryształy[1]
Identyfikacja
Numer CAS	13746-66-2
PubChem	26250
SMILES [C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[C-]#N.[K+].[K+].[K+].[Fe+3]
InChI InChI=1S/6CN.Fe.3K/c6*1-2;;;;/q6*-1;+3;3*+1, InChI=1S/6CN.Fe.3K/c6*1-2;;;;/q;;;;;;-3;3*+1 InChIKey BYGOPQKDHGXNCD-UHFFFAOYSA-N, MIMJFNVDBPUTPB-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 1,89 g/cm³; ciało stałe Rozpuszczalność w wodzie łatwo[1]
Budowa Układ krystalograficzny jednoskośny
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanej karty charakterystyki Zwroty H , EUH032 Europejskie oznakowanie substancji oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne Na podstawie podanej karty charakterystyki Zwroty R R32 Numer RTECS LJ8225000
Podobne związki
Inne aniony	żelazocyjanek potasu
Podobne związki	błękit pruski
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Jest to krystaliczne ciało stałe koloru ciemnoczerwonego. Nie ma zapachu. Przy dłuższym kontakcie ze skórą i błonami śluzowymi, możliwe wystąpienie podrażnień. Ze względu na dużą trwałość kompleksu Fe(CN)₆ jest nietoksyczny.

K₃[Fe(CN)₆] tworzy jednoskośne, dobrze wykształcone, pryzmatyczne kryształy. W środowisku alkalicznym jest silnym utleniaczem. W roztworach wodnych ulega powolnemu rozkładowi. Pod wpływem mocnych kwasów rozkłada się po ogrzaniu z wydzieleniem cyjanowodoru.

Powstaje przez utlenianie żelazocyjanku potasu, np. za pomocą chloru:

2K₄[Fe(CN)₆] + Cl₂ → 2K₃[Fe(CN)₆] + 2KCl

Zastosowanie

W XIX wieku był jedną z kilku substancji chemicznych (błękit pruski, kwas galusowy) używanych do uwidocznienia wyblakłego tekstu starych – głównie średniowiecznych – rękopisów oraz palimpsestów^[2]. Obróbce takiej został poddany w latach 1834–1835 Kodeks Efrema, co ułatwiło odczytanie kodeksu przez Tischendorfa. Efektem ubocznym obróbki było przebarwienie pergaminu z zielono-niebieskiego na czarno-brunatny.

Wykorzystywany w różny sposób w technikach fotograficznych:

• w cyjanotypii;
• w fotografii czarno-białej, jako składnik osłabiacza Farmera do usuwania srebra z negatywów i pozytywów;
• w fotografii kolorowej jako możliwy składnik kąpieli wybielającej w procesie C-41, E-6 i innych.

Żelazicyjanek potasu z jonami Fe²⁺ tworzy nierozpuszczalny błękit Turnbulla. Reakcja ta stosowana jest w chemii analitycznej.

Zobacz też

• odczynnik ferroksylowy

Przypisy

1. Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4.
2. Chemicals at the Encyclopedia of Textual Criticism.

Encyklopedie internetowe (rodzaj indywiduum chemicznego):

• Britannica: science/potassium-ferricyanide
• БРЭ: 2036159