Dyrektywa 67/548/EWG

Dyrektywa 67/548/EWG w sprawie klasyfikacji niebezpiecznych substancji chemicznych^[a] (DSD z ang. Dangerous Substances Directive) z 27 czerwca 1967 roku (z późniejszymi zmianami^[1]) jest jednym z głównych przepisów Unii Europejskiej dotyczących bezpieczeństwa chemicznego. Sporządzona z uwzględnieniem art. 100 (art. 94 w wersji skonsolidowanej^[2]) Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą.

Zakres dyrektywy

Dyrektywę stosuje się do czystych substancji i preparatów^[b], które są wprowadzone do obrotu w Unii Europejskiej, dlatego nie stosuje się jej bezpośrednio do substancji powstałych wyłącznie w celach badawczych. Dodatkowe przepisy dotyczące preparatów zawarte są w Dyrektywie 1999/45/EC w sprawie klasyfikacji niebezpiecznych preparatów chemicznych^[3], które są bardzo podobne do tych zawartych w Dyrektywie 67/548/EWG.

Dyrektywy nie stosuje się do przepisów dotyczących:

• produktów leczniczych, narkotyków i substancji radioaktywnych;
• przewożenia niebezpiecznych substancji transportem kolejowym, drogowym, wodnym śródlądowym, morskim lub powietrznym;
• amunicji i przedmiotów zawierających substancje wybuchowe w postaci zapłonników lub paliw silnikowych;
• substancji niebezpiecznych wywożonych do państw trzecich.

Klasyfikacja substancji niebezpiecznych

Europejskie piktogramy ostrzegawcze

Substancja wybuchowa

Substancja utleniająca

Substancja skrajnie łatwopalna

Substancja łatwopalna

Substancja silnie toksyczna

Substancja toksyczna

Substancja szkodliwa

Substancja żrąca

Substancja drażniąca

Substancja niebezpieczna dla środowiska

Art. 2 Dyrektywy definiuje grupy substancji i preparatów uznane za niebezpieczne. Niektóre z nich są powiązane z piktogramami ostrzegawczymi i/lub ich kodami.

Grupy substancji na podstawie załącznika I Dyrektywy:

• Wybuchowe (E)
• Utleniające (O)
• Skrajnie łatwopalne (F+)
• Łatwopalne (F)
• Palne (R10)
• Silnie toksyczne (T+)
• Toksyczne (T)
• Szkodliwe (Xn)
• Żrące (C)
• Drażniące (Xi)
• Uczulające (R42 i/lub R43)
• Rakotwórcze (Karc.) – klasyfikowane do jednej z trzech kategorii (np. Karc. Kat. 3)
• Mutagenne (Muta.) – klasyfikowane do jednej z trzech kategorii (np. Muta. Kat. 1)
• Toksyczne dla rozrodczości (Repr.) – klasyfikowane do jednej z trzech kategorii (np. Repr. Kat. 2)
• Niebezpieczne dla środowiska (N i/lub R52, R53, R59)

Substancje i preparaty zakwalifikowane do przynajmniej jednej z powyższych grup są wymienione w załączniku I Dyrektywy, który jest regularnie aktualizowany. Publiczna baza substancji wymienionych w załączniku I – ESIS – jest prowadzona przez Instytut Ochrony Zdrowia i Konsumenta.

Standardowe zwroty informacyjne

Osobne artykuły: Zwroty ryzyka i Zwroty bezpieczeństwa.

Standardowe zwroty informacyjne określone są w załączniku III i IV Dyrektywy. Załącznik III określa zwroty szczególnego ryzyka odnoszącego się do substancji i preparatów niebezpiecznych, często określanych jako zwroty ryzyka. Załącznik IV określa oznaczenia będące wskazówkami odnoszącymi się do bezpiecznego stosowania niebezpiecznych substancji i preparatów, często określanych jako zwroty bezpieczeństwa.

Odpowiednie zwroty muszą być umieszczone na opakowaniu i etykiecie produktu oraz MSDS.

Ostatnia aktualizacja zwrotów standardowych miała miejsce w 2001 roku. W Dyrektywie 2001/59/WE znajduje się ich wykaz wraz z tłumaczeniem na większość języków Unii Europejskiej^[4].

Wymogi dotyczące etykietowania

Na etykiecie niebezpiecznej substancji lub preparatu muszą się znaleźć:

• nazwa substancji (dla substancji wymienionych w załączniku I należy wskazać jedną z wymienionych (wiele substancji występuje w załączniku pod wieloma synonimami), jednakże nazwa powinna być międzynarodowo rozpoznawalna);
• imię i nazwisko osoby lub nazwa firmy, pełny adres oraz telefon osoby lub firmy, która wprowadziła substancje na rynek (producent, importer lub dystrybutor);
• piktogramy ostrzegawcze;
• standardowe zwroty informacyjne;
• numer EINECS lub inny równoważny;
• dla substancji wymienionych w załączniku I słowa: „Oznakowanie WE”.

Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej

Osobny artykuł: Karta charakterystyki.

Art. 27 Dyrektywy nakłada na dostawców obowiązek zapewnienia karty charakterystyki, w formie papierowej lub elektronicznej, przed lub przy pierwszej dostawie niebezpiecznej substancji lub preparatu. Dostawca jest także zobowiązany do informowania użytkowników o wszelkich nowych istotnych informacjach dotyczących produktu. Dyrektywa 2001/59/WE zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące sporządzania kart charakterystyki^[4].

Transpozycja

Dyrektywa była wiążąca tylko w krajach członkowskich Unii Europejskiej i nie mogła być egzekwowana wobec osób lub firm, dopóki nie została transpozycjonowana do prawa krajowego danego państwa.

Okres obowiązywania

Klasyfikacja i oznakowanie substancji oraz mieszanin na podstawie europejskich przepisów (Dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE) ma znaczenie jedynie historyczne. Od 1 grudnia 2012 roku wszystkie substancje, a od 1 czerwca 2015 roku również wszystkie mieszaniny są klasyfikowane i oznakowane według Globalnie Zharmonizowanego Systemu Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów wdrożonego w państwach Unii Europejskiej Rozporządzeniem nr 1272/2008WE z dnia 16 grudnia 2008 r.

Porównanie oznaczeń dotychczasowych oraz zgodnych z GHS.

Oznaczenie dotychczasowe			Oznaczenie GHS[5]
Zagrożenie	Kod literowy	Znak	Zagrożenie	Kod GHS	Oznaczenie
Wybuchowy	E		Wybuchowy	GHS01
Łatwopalny	F+ (F)		Skrajnie łatwopalny	GHS02
Utleniający	O		Utleniający	GHS03
			Butla z gazem	GHS04
Żrący			Żrące	GHS05
Toksyczny	T+ (T)		Trujące	GHS06
Szkodliwy lub drażniący	Xn Xi		Ostrzeżenie	GHS07
			Działanie na zdrowie	GHS08
Niebezpieczny dla środowiska	N		Niebezpieczny dla środowiska	GHS09

^{Oznaczenie GHS obowiązuje: od 1.12.2010 r. dla substancji od 1.06.2015 r. dla mieszanin (preparatów).}

Zobacz też

• REACH
• ESIS

Uwagi

1. Pełna nazwa dyrektywy: Dyrektywa Rady z dnia 27 czerwca 1967 r. w sprawie zbliżenia przepisów ustawodawczych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania substancji niebezpiecznych.
2. Dyrektywa definiuje substancje jako „pierwiastki chemiczne i ich związki występujące w stanie naturalnym lub produkowane przez przemysł”, a preparaty jako „mieszaniny lub roztwory złożone z dwóch lub większej liczby substancji”

Przypisy

1. Lista dokumentów zmieniających Dyrektywę. (ang.). W punkcie „Relationship between documents”, podpunkt „Amended by”.
2. European Union. Consolidated versions of the Treaty on European Union and of the Treaty Establishing the European Cpmmunity. „Official Journal of the European Communities”, s. 1-331, 2006-12-29. [dostęp 2010-03-24]. (ang.).
3. Directive 1999/45/EC of the European Parliament and of the Council of 31 May 1999 concerning the approximation of laws, regulations and administrative provisions of the Member States relating to the classification, packaging and labelling of dangerous preparations..OJEC L200, 30.7.1999, ss. 1–68 (ang.)
4. Commission Directive 2001/59/EC of 6 August 2001 adapting to technical progress for the 28th time Council Directive 67/548/EEC on the approximation of the laws, regulations and administrative provisions relating to the classification, packaging and labelling of dangerous substances.. OJEC L225, 21.8.2001, ss. 1–333 (ang.)
5. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (Tekst mający znaczenie dla EOG), „Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady” (32008R1272), 31 grudnia 2008 [dostęp 2018-07-08] (pol.). Brak numerów stron w czasopiśmie

Linki zewnętrzne

• Dyrektywa 67/548/EWG w języku polskim