Łącznik (gmina)

Łącznik – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1945–1954 i 1973–1975^[4] w woj. śląskim i woj. opolskim (dzisiejsze woj. opolskie). Siedzibą władz gminy był Łącznik.

Łącznik

gmina wiejska
1945–1954 i 1973–1975[1]
Państwo	Polska
Województwo	1945–1946: śląskie[1] 1946–1950: śląskie 1950–1954: opolskie (duże) 1973–1975: opolskie (duże) 1975-75: opolskie (małe)
Powiat	prudnicki (do maja 1975)
Siedziba	Łącznik
Powierzchnia (1974)	73[2] km²
Populacja (1974) • liczba ludności	4435[3]
Szczegółowy podział administracyjny (1952)
Liczba gromad 10
Położenie na mapie powiatu

Gmina zbiorowa Łącznik powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945^[5]) w powiecie prudnickim na terenie tzw. Ziem Odzyskanych (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski^[6][7]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego^[7][8], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)^[9][10].

Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 10 gromad: Łącznik, Chrzelice, Górka, Łagiewnice, Mokra, Mośna, Pogórz, Przechód, Radostynia i Rzymkowice oraz z części Lasów Państwowych (Nadleśnictwo Chrzelice)^[11]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie; równocześnie gmina Łącznik wraz z całym powiatem prudnickim weszła w skład nowo utworzonego woj. opolskiego^[12].

Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 10 gromad: Chrzelice, Górka Prudnicka, Łącznik, Mokra, Moszna, Ogiernicze, Pogórze, Przechód, Radostynia i Rzymkowice^[13]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin^[14].

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie; w skład gminy weszły obszary 6 sołectw: Chrzelice, Górka Prudnicka, Łącznik, Mokra, Ogiernicze i Pogórze^[15][16].

1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) woj. opolskiego^[17].

30 października 1975 gmina została zniesiona przez połączenie z dotychczasową gminą Biała w nową gminę Biała^[18].

Przypisy

1. Od 1945 pod administracją wojewody śląskiego; od 1946 jednostka administracyjna woj. śląskiego
2. Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego, 1974, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1974, s. 100.
3. Liczba ludności z publikacji "Rocznik Demograficzny Polski", GUS 1975-1995
4. Od 1 grudnia 1945 do 28 września 1954 oraz od 1 stycznia 1973 do 29 października 1975
5. Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
6. Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
7. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
8. Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono
9. Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
10. Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
11. Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (stan z dnia 1 stycznia 1946), Wydawnictwa Instytutu Śląskiego, 1947
12. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
13. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
14. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
15. Uchwała Nr XVIII/100/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie opolskim (Dz. Urz. WRN w Opolu z 11 grudnia 1972 r. Nr 14, poz. 167)
16. Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
17. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
18. Dz.U. z 1975 r. nr 35, poz. 197