פֿאָרויס

פֿאָרויס (jidysz)

transliteracja:

YIVO: foroys; polska: forojs

wymowa:

IPA: /fɔˈʀɔjs/; IPA: [fɔˈʀɔə̯s]

znaczenia:

przysłówek

(1.1) naprzód, do przodu, w przód, przed siebie^[1]

(1.2) na przedzie, z przodu, na czele, przodem^[1]

(1.3) zawczasu, naprzód, z góry, z wyprzedzeniem, wcześniej^[1]

przedrostek

(2.1) … czasowników rozdzielnie złożonych, wyrażający ruch do przodu naprzód, do przodu^[1]

(2.2) … czasowników rozdzielnie złożonych, wyrażający czynność wcześniejszą zawczasu, prze-^[1]

odmiana:

(1-2) nieodm.

przykłady:

(1.1) איצט האָט זי געדאַרפֿט באַשליסן די ריכטונג, וווּהין צו גיין ווײַטער. צוריק וועט זי שוין זיכער נישט גיין, בלײַבט נאָר דער וועג פֿאָרויס.‏ → Teraz musiała określić kierunek, dokąd iść dalej. Z powrotem na pewno już nie pójdzie, pozostaje tylko droga naprzód^[2].

(2.1) פֿאָרויסשטופּן → pchać do przodu

(2.2) פֿאָרויסזאָגן → przepowiadać

składnia:

kolokacje:

(1.2) פֿאָרויס פֿאַר דער קאָלאָנע → na czele / na przedzie kolumny^[3]

(1.3) באַצאָלן פֿאָרויס → płacić z góry

synonimy:

(1.1) przest. פֿאָרווערטס

(1.2) פֿאָרנט

(1.3) בײַ צײַטן / בײַ צײַטנס, פֿריִער

antonimy:

(1.1) צוריק, אויף צוריק, אַהינטער

(1.2) הינטן, פֿון הינטן

(2.1) צוריק, אַהינטער

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

przym. פֿאָרויסיק

związki frazeologiczne:

אויף פֿאָרויס = אין פֿאָרויס → zawczasu, naprzód, z góry, z wyprzedzeniem, wcześniej

גיין פֿאָרויס → iść do przodu / naprzód; robić postępy; iść na przedzie / przodem

האַלטן מיט איין טראָט פֿאָרויס → wyprzedzać o krok

etymologia:

śwn. vorūȥ, por. niem. voraus

uwagi:

źródła:

1.  Дмитрий Владимирович Тищенко, Идиш-русский словарь, Арт Економі, Kijów 2012 (2019), ISBN 978-617-7289-86-8.
2. טעגלעכער פֿאָרווערטס – The Yiddish Daily Forward.
3.  Аляксандар Астравух, Ідыш-беларускі слоўнік, Медисонт, Mińsk 2008, ISBN 978-985-6530-86-2.