Loading AI tools
amerykańska aktorka, modelka, scenarzystka oraz aktywistka społeczna Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zoë Tamerlis Lund (znana także jako Zoë Tamerlaine; ur. 9 lutego 1962 w Nowym Jorku, zm. 16 kwietnia 1999 w Paryżu) – amerykańska aktorka, modelka, scenarzystka oraz aktywistka społeczna. Znana ze współpracy z Ablem Ferrarą przy filmach Kaliber 45 (1981) oraz Zły porucznik (1992). Była propagatorką zażywania narkotyków oraz zwolenniczką ich legalizacji[1].
Imię i nazwisko urodzenia |
Zoë Tamerlis |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
9 lutego 1962 |
Data i miejsce śmierci | |
Przyczyna śmierci | |
Zawód, zajęcie |
aktorka • scenarzystka • modelka • aktywistka społeczna |
Małżeństwo |
Robert Lund (od 1986 do jej śmierci) |
Zoë Tamerlis urodziła się 9 lutego 1962 roku na Manhattanie w Nowym Jorku[2]. Jej ojciec Victor[3] był z pochodzenia Grekiem[4]. Matka, Barbara Lekberg, była amerykańską rzeźbiarką szwedzkiego pochodzenia[4]. Zoë przez krótki okres uczęszczała do muzycznej uczelni Manhattan School of Music, którą jednak rzuciła po dwóch miesiącach, skupiając większą uwagę na aktorstwie[5][1].
Zoë Tamerlis zadebiutowała na ekranie w filmie Abla Ferrary pt. Kaliber 45, który był klasycznym przykładem „rape and revenge movie”. Tamerlis zagrała w nim młodą niemówiącą dziewczynę, która zostaje zabójczynią po tym jak zostaje zgwałcona przez dwóch mężczyzn. Mimo nikłej popularności w czasie premiery, Kaliber 45 stał się kultowym filmem kina niezależnego, a oceniający go po latach krytycy docenili występ Tamerlis[6]. Aktorka po latach wyznała, że w początkowych etapach film powstawał niemal bez scenariusza, a jedynie z krótkim zarysem niektórych scen, dzięki czemu miała bardzo duży wpływ na kreację swojej postaci[7][8].
Kolejnym filmem aktorki były Efekty specjalne (1984) Larry’ego Cohena, w którym wcieliła się w podwójną rolę[9]. Film opowiadał historię reżysera, który kręci film na podstawie popełnionego przez siebie morderstwa. W latach 1980. aktorka wystąpiła jeszcze gościnnie w serialach Policjanci z Miami (1985; 1. odcinek 2. sezonu)[10] oraz Hothouse (1988), a także w krótkometrażowym filmie The Houseguest (1989)[11].
Zoë Lund, osobno z Nicholasem St. Johnem, napisała scenariusz do filmu Zły porucznik, którego reżyserem był Abel Ferrara[8]. Zagrała w nim także poboczną rolę kobiety, która pomagała zdobyć i zażywała heroinę z głównym bohaterem granym przez Harveya Keitela. Lund stwierdziła w wywiadzie, że w scenie z jej udziałem aktorzy zażywali na planie prawdziwe narkotyki[8]. W tym samym wywiadzie powiedziała także, że była główną twórczynią filmu, jako scenarzystka i współreżyserka niektórych scen, implikując to, że Ferrara nie przypisał jej wystarczającego autorstwa filmu[1][8].
Lund znalazła się na festiwalu filmowym w Rotterdamie w 1993 roku; w ramach podziękowania nakręciła niespełna dwuminutowy film dokumentalny Hot Ticket, w którym zagrała także jedną z dwóch ról. Dokument powstał na potrzeby zbiorowej pracy Scenes from Rotterdam, w którym reżyserka Mijke de Jong zebrała wszystkie krótkie dokumenty nakręcone na potrzeby festiwalu[12]. Hot Ticket dołączony został do wydania DVD Złego porucznika we Francji[13].
W 1996 roku Lund napisała pierwszy szkic scenariusza do filmu Hotel New Rose (1998), który jednak mocno różnił się od końcowego wyglądu filmu[4][5]. Pracowała także nad scenariuszem biograficznego filmu o modelce Gii Carangi, pozostawiając pośmiertnie wiele nieopublikowanych materiałów[11]. Mimo że Lund nigdy osobiście nie spotkała Carangi, wystąpiła w dotyczącym jej osoby dokumencie The Self-Destruction of Gia, w którym opowiedziała o własnym uzależnieniu od heroiny[8].
Abel Ferrara w latach 90. planował nakręcić biografię Piera Paolo Pasoliniego, w którym główną rolę miała zagrać Lund. Plany te zostały jednak przerwane śmiercią aktorki[14]. Ostatecznie Ferrara nakręcił film Pasolini w 2014, z Willemem Dafoe w tytułowej roli.
Między 1979 a 1986 rokiem była życiową towarzyszką Edouarda de Laurota, starszego o 40 lat reżysera o polsko-francuskich korzeniach[15]. W 1986 roku poślubiła Roberta Lunda i od tej pory występowała pod jego nazwiskiem (nie licząc filmu The Houseguest, 1989, w którym podpisana została jako Zoe Tamerlaine[16]). Mimo że para nigdy nie się rozwiodła, pod koniec życia Zoë mieszkała z nowym partnerem[17]. Aktorka była chrześcijanką[7].
Lund przez wiele lat była uzależniona od narkotyków, a jej „narkotykiem wyboru” była heroina[11][8]. Założona pośmiertnie przez jej męża strona internetowa nazywa Zoë muzykiem, aktywistką społeczną, aktorką, modelką, żoną i ćpunką[18]. Abel Ferrara przyznał w jednym z wywiadów, że Lund uznawała heroinę za najlepszą rzecz, jaka spotkała jej życie; dodał także, że uwielbiała heroinę, została zabita przez heroinę[19].
Zoë Lund zmarła 16 kwietnia 1999 roku w Paryżu z powodu niewydolności serca powiązanego z zażywaniem kokainy, która była jej głównym narkotykiem po przeprowadzce ze Stanów Zjednoczonych do Francji w 1997 roku[11]. Artystka została skremowana, a jej prochy zostały rozrzucone nad Sekwaną przez jej matkę[2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.