Zenon Nowak

Zenon Nowak (ur. 27 stycznia 1905 w Pabianicach, zm. 21 sierpnia 1980 w Warszawie) – polski polityk komunistyczny, poseł na Sejm PRL I, III, IV i V kadencji, członek Biura Politycznego KC PZPR (1954–1956), wiceprezes Rady Ministrów (1952–1968, od 1954 do 1956 jako I zastępca Prezesa Rady Ministrów), w latach 1969–1971 prezes Najwyższej Izby Kontroli. Budowniczy Polski Ludowej.

Zobacz też: inne znaczenia.

Zenon Nowak

Data i miejsce urodzenia	27 stycznia 1905 Pabianice, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	21 sierpnia 1980 Warszawa, Polska
Wiceprezes Rady Ministrów
Okres	od 21 listopada 1952[1] do 22 grudnia 1968
Przynależność polityczna	Polska Zjednoczona Partia Robotnicza
Prezes Najwyższej Izby Kontroli
Okres	od 28 czerwca 1969 do 22 czerwca 1971
Poprzednik	Konstanty Dąbrowski
Następca	Mieczysław Moczar
Odznaczenia

Zenon Nowak po aresztowaniu przez Policję Państwową za działalność komunistyczną 1931

Uroczystości z okazji 25-lecia wyzwolenia Kołobrzegu, 16 marca 1970, od prawej: Piotr Jaroszewicz, gen. Stanisław Popławski, Zenon Nowak i gen. Józef Urbanowicz

Grób Zenona Nowaka

Życiorys

Urodził się w rodzinie robotniczej. W latach 1917–1920 był górnikiem w kopalni w Westfalii, po powrocie do kraju pracował jako robotnik rolny, tkacz w Pabianicach i górnik na Śląsku. Uzyskał wykształcenie wyższe w Międzynarodowej Szkole Leninowskiej w Moskwie. Podczas okupacji sowieckiej komendant oddziału Gwardii Robotniczej w Brześciu w okresie 1939–1940. W latach 1942–1945 pracował w niemieckim obozie pracy w Sudetach, następnie do 1947 służył w Armii Radzieckiej i powrócił do kraju.

W 1924 wstąpił do Komunistycznej Partii Polski, od 1932 do 1938 członek jej Komitetu Centralnego, od 1925 w Komunistycznym Związku Młodzieży Polski. W 1947 został członkiem Polskiej Partii Robotniczej, a w 1948 przystąpił z nią do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1948 II sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PPR w Poznaniu i I sekretarz KW w Katowicach oraz kierownik wydziału personalnego i członek biura organizacyjnego Komitetu Centralnego PPR. W Komitecie Centralnym PZPR kierownik wydziału kadr (1948–1950), członek (1948–1954) biura organizacyjnego i członek jego sekretariatu (od 1950 do 1954). W latach 1948–1980 członek KC PZPR, w okresie 1950–1954 jego sekretarz i zastępca członka Biura Politycznego KC. Członek BP KC PZPR od 1954 do 1956, w latach 1968–1971 przewodniczący Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej.

Od 1952 do 1968 wiceprezes Rady Ministrów (od 1952 do 1954 jako I zastępca Prezesa Rady Ministrów). W latach 1969–1971 prezes Najwyższej Izby Kontroli. Od 1971 do 1978 ambasador PRL w ZSRR. Pełnił mandat poselski na Sejm PRL I, III, IV i V kadencji, w latach 1978–1980 członek prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Zenon Nowak na VII Plenum KC PZPR w 1956 wystąpił z zarzutem, że we władzach krajowych za dużo jest osób pochodzenia żydowskiego. Uważany za wpływową postać wśród „natolińczyków”^[2].

Od jego nazwiska wzięło się popularne powiedzenie: „Tak czy owak – Zenon Nowak”^[3], nawiązujące do wyjątkowo skutecznego opierania się roszadom personalnym w kierownictwie partii i państwa. Kiedy na VIII Plenum w październiku 1956 frakcja „puławian” rozprawiała się z „natolińczykami”, Zenon Nowak został wprawdzie usunięty z Biura Politycznego i utracił stanowisko I wicepremiera, ale zachował rangę wicepremiera.

Został pochowany 27 sierpnia 1980 na Cmentarzu Wojskowym na Warszawskich Powązkach (kwatera A30-półkole-4)^[4]. W pogrzebie uczestniczyli m.in. członkowie władz PZPR: Władysław Kruczek, Emil Wojtaszek, Henryk Kisiel i Jerzy Muszyński. W imieniu Komitetu Centralnego PZPR Zenona Nowaka pożegnał członek Biura Politycznego KC PZPR, przewodniczący Centralnej Komisji Kontroli Partyjnej Władysław Kruczek.

Życie prywatne

Mieszkał w Warszawie. Żonaty z Ireną z domu Kornijenko (1924–2011)^[4].

Odznaczenia i wyróżnienia

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1964)^[5]
• Order Sztandaru Pracy I klasy
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1975)^[6]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (1955)
• Medal 30-lecia Polski Ludowej (1974)
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Srebrny Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Złoty Znak Związku Ochotniczych Straży Pożarnych (1964)^[7]
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966)^[8]
• Honorowa odznaka Zrzeszenia Studentów Polskich (1962)^[9]
• Złota odznaka honorowa Związku Ociemniałych Żołnierzy (1967)^[10]
• Honorowe obywatelstwo miasta Pucka (1960)^[11]
• Złota Odznaka Honorowa Gryfa Pomorskiego (1960)^[12]
• Odznaka XV-lecia Wyzwolenia Dolnego Śląska (1960)^[13]
• Odznaka honorowa „Za zasługi dla Gdańska” (1960)^[14]
• Odznaka honorowa „Zasłużony dla Warmii i Mazur” (1960)^[15]
• Złota odznaka „Za zasługi dla województwa warszawskiego” (1962)^[16]
• Odznaka „Budowniczego Wrocławia” (1966)^[17]
• Odznaka „Zasłużonemu Opolszczyźnie” (1968)^[18]
• Odznaka honorowa „Za zasługi w rozwoju województwa koszalińskiego” (1966)^[19]
• Złota odznaka „Zasłużony dla Dolnego Śląska” (1966)^[20]
• Medal „Za szczególne zasługi dla rozwoju Włocławka” (1968)^[21]
• Odznaka honorowa „Za zasługi dla Lubelszczyzny” (1969)^[22]
• Honorowe obywatelstwo Dzierżoniowa (1966)^[23]
• Honorowe obywatelstwo Drezdenka (1968)^[24]
• Odznaka „Za zasługi w rozwoju miasta Drezdenka” (1968)^[24]
• Odznaka „Budowniczy Nowej Huty” (1959)^[25]
• Medal pamiątkowy „650-lecia Słupska” (1960)^[26]
• Odznaka Studenckiego Czynu 20-lecia Powrotu Ziem Zachodnich (1965)^[27]
• Order Rewolucji Październikowej (ZSRR, 1975)^[28]
• Order Przyjaźni Narodów (Związek Radziecki)^[29]
• Medal „Za zwycięstwo nad Niemcami w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki)
• Medal jubileuszowy „Trzydziestolecia zwycięstwa w Wielkiej Wojnie Ojczyźnianej 1941–1945” (Związek Radziecki, 1975)
• Order Ludowej Republiki Bułgarii (Bułgaria, 1967)^[30]