Zbyszyce
wieś w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbyszyce – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem, 10 km na północ od Nowego Sącza. Leży na krańcu obszernego półwyspu, na wschodnim brzegu Jeziora Rożnowskiego i jest pozostałością dawnego miasteczka zalanego przez wody jeziora w 1941.
| wieś | |
 Kościół św. Bartłomieja Apostoła w Zbyszycach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
287[1] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-318[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0426696 |
Położenie na mapie gminy Gródek nad Dunajcem  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
| 49°42′28″N 20°40′43″E[3] | |
Zbyszyce uzyskały lokację miejską w 1785 roku, zdegradowane w 1896 roku[4].
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą gromady Zbyszyce, po jej likwidacji w gromadzie Kobyle-Gródek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Przed powodzią w lipcu 1813 roku Zbyszyce posiadały prawa miejskie. Utrzymały je do 1919 roku. Znajdował się tam majątek wuja Józefa Szujskiego.
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Przed utworzeniem Jeziora Rożnowskiego Zbyszyce leżały na prawym brzegu Dunajca, w jego zakolu; Dunajec oblewał je od zachodu i północy.
Zbyszyce istniały już w XIII wieku. Parafia i kościół (pod wezwaniem św. Wojciecha) powstały w połowie XIII w. (1242), a pierwszy o niej zapis pochodzi z 1326 roku. Do zbyszyckiej parafii należały też Jelna, Kobyle i Lipie.
Wieś rozwijała się jako ogniwo szlaku handlowego z Krakowa na Węgry. Podobno w 1416 roku lokowano tutaj miasto na prawie magdeburskim. Nie jest to jednak pewne, gdyż zapis mógł dotyczyć miejscowości Byszyce koło Wieliczki.
W XVI w. działali tutaj polscy bracia polscy. Do 1813 roku było to miasteczko z rynkiem, ze zwartą zabudową z 200 domami, liczyło 2,5 tys. mieszkańców. Posiadało browar, gorzelnię, karczmę z zajazdem i posterunek żandarmerii. Odbywały się tu jarmarki wyznaczone na dzień św. Idziego.
Po katastrofalnej powodzi z lipca 1813 roku, kiedy woda zabrała 30 domów, Zbyszyce nie podniosły się z upadku, i choć z prawami miejskimi, de facto były wsią. W latach 90. XIX w. liczyły 52 domy i 366 mieszkańców. Po raz ostatni w dokumentach jako miasto wspomniane jest w 1919 roku.
W 1934 roku kolejna powódź zniszczyła Zbyszyce. Podjęto wówczas decyzję o budowie zbiornika wodnego w Rożnowie. Ostatecznie, po wypełnieniu zbiornika wodą, ze Zbyszyc ocalał tylko zabytkowy kościół św. Bartłomieja z XV w. i zespół dworski z przełomu XVIII i XIX w. Dzisiaj w miejscu rynku i głównej części Zbyszyc jest tafla jeziora. W 2000 roku w Zbyszycach nagrywano większość scen do filmu Boże skrawki[5].
Zabytki
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[6].
- Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, otoczenie;
- dwór, park, oficyna.
Osoby związane z miejscowością
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.