Zbyszyce
wieś w województwie małopolskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zbyszyce – wieś (dawniej miasto) w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Gródek nad Dunajcem, 10 km na północ od Nowego Sącza. Leży na krańcu obszernego półwyspu, na wschodnim brzegu Jeziora Rożnowskiego i jest pozostałością dawnego miasteczka zalanego przez wody jeziora w 1941.
| wieś | |
 Kościół św. Bartłomieja Apostoła w Zbyszycach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
287[1] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-318[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0426696 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
Położenie na mapie gminy Gródek nad Dunajcem  | |
 49°42′28″N 20°40′43″E[3] | |
Zbyszyce uzyskały lokację miejską w 1785 roku, zdegradowane w 1896 roku[4].
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą gromady Zbyszyce, po jej likwidacji w gromadzie Kobyle-Gródek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego. Przed powodzią w lipcu 1813 roku Zbyszyce posiadały prawa miejskie. Utrzymały je do 1919 roku. Znajdował się tam majątek wuja Józefa Szujskiego.
Przed utworzeniem Jeziora Rożnowskiego Zbyszyce leżały na prawym brzegu Dunajca, w jego zakolu; Dunajec oblewał je od zachodu i północy.
Zbyszyce istniały już w XIII wieku. Parafia i kościół (pod wezwaniem św. Wojciecha) powstały w połowie XIII w. (1242), a pierwszy o niej zapis pochodzi z 1326 roku. Do zbyszyckiej parafii należały też Jelna, Kobyle i Lipie.
Wieś rozwijała się jako ogniwo szlaku handlowego z Krakowa na Węgry. Podobno w 1416 roku lokowano tutaj miasto na prawie magdeburskim. Nie jest to jednak pewne, gdyż zapis mógł dotyczyć miejscowości Byszyce koło Wieliczki.
W XVI w. działali tutaj polscy bracia polscy. Do 1813 roku było to miasteczko z rynkiem, ze zwartą zabudową z 200 domami, liczyło 2,5 tys. mieszkańców. Posiadało browar, gorzelnię, karczmę z zajazdem i posterunek żandarmerii. Odbywały się tu jarmarki wyznaczone na dzień św. Idziego.
Po katastrofalnej powodzi z lipca 1813 roku, kiedy woda zabrała 30 domów, Zbyszyce nie podniosły się z upadku, i choć z prawami miejskimi, de facto były wsią. W latach 90. XIX w. liczyły 52 domy i 366 mieszkańców. Po raz ostatni w dokumentach jako miasto wspomniane jest w 1919 roku.
W 1934 roku kolejna powódź zniszczyła Zbyszyce. Podjęto wówczas decyzję o budowie zbiornika wodnego w Rożnowie. Ostatecznie, po wypełnieniu zbiornika wodą, ze Zbyszyc ocalał tylko zabytkowy kościół św. Bartłomieja z XV w. i zespół dworski z przełomu XVIII i XIX w. Dzisiaj w miejscu rynku i głównej części Zbyszyc jest tafla jeziora. W 2000 roku w Zbyszycach nagrywano większość scen do filmu Boże skrawki[5].
Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[6].
- Kościół parafialny pw. św. Bartłomieja, otoczenie;
- dwór, park, oficyna.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
