Zakrze (Kudowa-Zdrój)

Zakrze (niem. Sackisch^[3], czes. Žakš) – dawna wieś, obecnie dzielnica Kudowy-Zdroju.

Zakrze

Dzielnica Kudowy-Zdroju
Kościół św. Katarzyny w Zakrzu
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Miasto	Kudowa-Zdrój
W granicach Kudowy-Zdroju	1945[1]
SIMC	0984195
Wysokość	370-390[2] m n.p.m.
Kod pocztowy	57-351
Tablice rejestracyjne	DKL
Położenie na mapie Polski Zakrze
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Zakrze
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Zakrze
Położenie na mapie Kudowy-Zdroju Zakrze
50°25′46″N 16°14′46″E

Zabytkowy cmentarz w Zakrzu

Położenie

Zakrze leży na zachodzie hrabstwa kłodzkiego, dwa kilometry od granicy z Czechami, w Obniżeniu Kudowy, na wysokości około 370–390 m n.p.m.^[2] Przez dzielnicę przebiega międzynarodowa droga E67^[2]. Sąsiednią miejscowością jest Kudowa na północy, Jerzykowice Wielkie na północnym wschodzie, Jeleniów na południowym wschodzie, Brzozowie na południu i Słone na zachodzie^[2]. Przez dzielnicę przepływa rzeka Bystra, która po drugiej stronie granicy wpływa do rzeki Metuje^[2].

Historia

Pierwsza wzmianka o Zakrzu pochodzi z 1477 roku, miejscowość figuruje w niej pod czeską nazwą Zakesz^[4]. Początkowo wieś należała do państwa homolskiego, następnie została włączona do dóbr jeleniowskich^[4]. Mieszkańcy Zakrza zajmowali się głównie tkactwem, a po wybudowaniu przez hrabiego von Mutiusa w sąsiednim Jeleniowie dużej tkalni miejscowość stała się przyfabrycznym osiedlem^[4]. Kiedy w roku 1905 zbudowano linię kolejową z Kłodzka do Kudowy, w rejonie dworca powstał hotel i trzy gospody^[4]. Po 1945 roku wieś stała się dzielnicą Kudowy-Zdroju. W latach 1944–1945 zlokalizowany był tu jeden z podobozów Groß-Rosen, kobiecy obóz pracy^[5][6].

W 1962 roku do Zakrza dołączono część Jeleniowa z Kudowskimi Zakładami Przemysłu Bawełnianego^[4].

Gospodarka

Obecnie na terenie Zakrza jest podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej^[4].

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt^[7]:

• zespół kościoła par. pw. św. Katarzyny z XVII wieku:
  • kościół par. pw. św. Katarzyny z 1679 roku^[4]. Wyposażenie świątyni pochodzi z końca XVIII wieku, na ołtarzy jest ludowa figurka patronki^[4].
  • cmentarz przykościelny z około 1860 roku^[7].

Inne zabytki:

• liczne domy mieszkalne z XIX wieku^[4].

Przypisy

1. Gemeindeverzeichnis Landkreis Glatz
2. Słownik geografii turystycznej Sudetów. red. Marek Staffa. T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, s. 269–271. ISBN 83-7005-301-7.
3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
4. Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, s. 467, 468. ISBN 978-83-89188-95-3.
5. Czesław Pilichowski Hitlerowskie obozy i ośrodki przymusowego odosobnienia oraz ich rola w realizacji programu ludobójstwa i zagłady narodu polskiego, [w:] Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945, PWN, Warszawa 1979, s. 85.
6. AbrahamA. Kajzer AbrahamA., Za drutami śmierci, Wałbrzych: Muzeum Gross-Rosen, 2013, ISBN 978-83-89824-09-7. Brak numerów stron w książce
7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 72. [dostęp 2017-02-24].

Bibliografia

• WaldemarW. Brygier WaldemarW., TomaszT. Dudziak TomaszT., IwonaI. Chomiak IwonaI., Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625. Brak numerów stron w książce
• Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 13: Góry Stołowe. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1992, ISBN 83-7005-301-7.

Linki zewnętrzne

• Zakrze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 325.