Wyzwolenie (film)

Wyzwolenie (ros. Освобождение, Oswobożdienije) – radziecko-enerdowsko-polski film wojenny z 1969 roku w reżyserii Jurija Ozierowa i Juliusa Kuna.

Wyzwolenie

Oswobożdienije

Premiera części 4. i 5. w Berlinie Wschodnim, 8 maja 1972
Gatunek	wojenny
Data premiery	1970
Kraj produkcji	ZSRR PRL NRD Jugosławia Włochy
Język	rosyjski, niemiecki angielski włoski polski serbsko-chorwacki francuski
Czas trwania	439 min
Reżyseria	Jurij Ozierow, Julius Kun
Scenariusz	Jurij Ozierow, Jurij Bondariew, Oskar Kurganow
Główne role	Michaił Uljanow, Wasilij Szukszin
Muzyka	Jurij Lewitin
Zdjęcia	Igor Słabniewicz

Film kręcony w Warszawie (Plac Zamkowy, Służewiec), w Wilczym Szańcu, w Rzymie, Berlinie, Moskwie, na Krymie (Pałac w Liwadii), w okolicach Perejasławia na Ukrainie oraz na Litwie (okolice Podbrodzia).

Powstał w latach 1967–1971, składa się z pięciu części (w tym jedna w dwóch odcinkach).

W Polsce, dwie pierwsze części tej epopei miały 1,097 mln widzów, III część – 392 tys., IV i V – 246 tys.^[1] Film był dwukrotnie pokazywany w TVP w latach 80.

• część 1 – Ognisty łuk
• część 2 – Przełom
• część 3 – Kierunek głównego uderzenia
• część 4 – Bitwa o Berlin
• część 5 – Ostatni szturm

O filmie

Tematem filmu są walki toczone na froncie wschodnim II wojny światowej pomiędzy wojskami Wehrmachtu a Armią Czerwoną. Duża liczba statystów i czołgów pozwoliła na efektowne i realistyczne ukazanie największych kampanii frontu wschodniego od bitwy na łuku kurskim do zdobycia Berlina. Wojna jest ukazana zarówno z perspektywy zwykłych żołnierzy, jak i najwyższych dowódców obu walczących stron. Film zawiera propagandę, niedokładności oraz świadome kłamstwa i przemilczenia^[2].

Obsada

• Fritz Diez – Adolf Hitler
• Łarysa Golubkina – Zoja
• Hannjo Hasse – Günther von Kluge
• Hans-Hatrmut Krüger – Hans Krebs
• Jurij Nazarow
• Siergiej Nikonienko – Saszka
• Michaił Nożkin
• Florin Piersic – Otto Skorzenny
• Władimir Samojłow – Gromow
• Wsiewołod Sanajew – Łukin
• Wasilij Szukszyn – marszałek Iwan Koniew
• Michaił Uljanow – marszałek Gieorgij Żukow
• Angelika Waller – Eva Braun
• Władimir Zamanski

Obsada polska

• Barbara Brylska – Helena
• Jan Englert – Janek Wolny – czołgista
• Wieńczysław Gliński – „Kowal”
• Stanisław Jaśkiewicz – prezydent USA F.D.Roosevelt
• Cezary Julski – żołnierz niemiecki
• Henryk Łapiński – żołnierz
• Ignacy Machowski – „Stary”
• Stanisław Mikulski
• Władimir Nosik
• Maciej Nowakowski – Aleksander Zawadzki
• Daniel Olbrychski – Henryk Dombrowski – porucznik
• Franciszek Pieczka – sierżant Pełka
• Marian Proszyk – adiutant, oficer Wehrmachtu
• Tadeusz Schmidt – gen. Zygmunt Berling

Aktorzy na planie filmowym w Wilczym Szańcu (Wolfschanze) 1968

• 
  Marian Proszyk w roli oficera Wehrmachtu przed wartownią, która była drewnianą makietą pokrytą cementem.
• 
  Aktorzy na planie filmowym w Wilczym Szańcu (Wolfschanze)
• 
  Asystent reżysera (z ręką w kieszeni) rozmawia z aktorem Fritzem Diezem(inne języki) (rola Adolfa Hitlera), obok Fritza Dieza stoi Marian Proszyk (adiutant, oficer Wehrmachtu)
• 
  Asystent reżysera rozmawia z aktorem Fritzem Diezem(inne języki) (rola Adolfa Hitlera), obok Fritza Dieza stoi Marian Proszyk (adiutant, oficer Wehrmachtu)

Nagrody

• 1972: Nagroda Leninowska za dwie ostatnie części: Bitwa o Berlin i Ostatni szturm dla reżysera, scenarzystów, operatora i scenografa
• 1972: Nagroda Główna na Wszechzwiązkowym Festiwalu Filmowym w Tbilisi

Źródło:^[3]

Bibliografia

• ŁukaszŁ. Jasina ŁukaszŁ., Wyzwolenie (1968-1975) Jurija Ozierowa jako prezentacja oficjalnej wersji historii II wojny światowej w kinematografii radzieckiej, Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 2007, ISBN 978-83-60695-09-8, OCLC 233476393. Brak numerów stron w książce
• Kazimierz Nowacki (red.), Z filmem radzieckim na ty, Kraków 1972, s. 150.