Wojtkowa

Wojtkowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Ustrzyki Dolne^[4][6]. Leży przy DW890.

Wojtkowa

wieś
Zabytkowa cerkiew
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	bieszczadzki
Gmina	Ustrzyki Dolne
Liczba ludności (2011)	473[1][2]
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-712[3]
Tablice rejestracyjne	RBI
SIMC	0361761[4]
Położenie na mapie Polski Wojtkowa
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Wojtkowa
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego Wojtkowa
Położenie na mapie gminy Ustrzyki Dolne Wojtkowa
49°34′21″N 22°33′09″E[5]

Do 1954 miejscowość była siedzibą gminy Wojtkowa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Historia

Wieś położona w powiecie przemyskim, była własnością Wojciecha Morskiego, została spustoszona w czasie najazdu tatarskiego w 1672 roku^[7].

W połowie XIX wieku właścicielami posiadłości tabularnej Wojtkowa i Wojtkówka byli spadkobiercy Nowosielskiego^[8].

W II Rzeczypospolitej wieś była położona powiecie dobromilskim województwa lwowskiego. W 1942. Ukraińska Policja Pomocnicza wywiozła wszystkich Żydów z Wojtkowej do getta, gdzie zostali zamordowani^[9].

Wieś w latach 1944–1947 miejscowość wielokrotnie atakowana przez UPA, mającą swoją siedzibę w lasach między Wojtkową a Grąziową. 29 czerwcu 1944 r. nacjonaliści ukraińscy uprowadzili i zamordowali po 3-dniowych torturach Jana Lichowskiego, kierownika miejscowej szkoły. Ciała nie odnaleziono (relacja córki zamordowanego, Lidii Ogonowskiej)^[10].

20 września i 22 października 1945 r. upowcy napadli na posterunek milicji w Wojtkowej. Za pierwszym razem budynku nie zdobyli, ale za drugim razem podpalili go wraz z osobami, które w nim się znajdowały. Tych, którzy próbowali się wydostać, wrzucano ponownie do środka. Łącznie w obu napadach zamordowano 67 Polaków, tak milicjantów, jak i osoby cywilne^[11]. UPA spaliła również dwór i folwark znajdujące się na Turzy (część Wojtkowej), należący do Nowosieleckich.

Według Jana Pisulińskiego, MO w Wojtkowej od jesieni 1944 do wiosny 1945 zabiła około 40 osób, wiele przed śmiercią torturując.

Zabytki

• Cerkiew greckokatolicka pw. Narodzenia Bogarodzicy z 1920^[12](od 1973 kościół rzymskokatolicki parafii św. Maksymiliana Kolbe w dekanacie Ustrzyki Dolne). Po wysiedleniu ludności ukraińskiej cerkiew pozostawała opuszczona, później użytkowana jako magazyn nawozów sztucznych. Wojtkowa miała dwie cerkwie. Druga została zniszczona w nieznanych okolicznościach podczas II wojny światowej. Został po niej tylko cmentarz przycerkiewny z grobami Nowosieleckich – szlachty zarządzającej Wojtkową.

Osobny artykuł: Cerkiew Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Wojtkowej.

• Młyn z XIX wieku zbudowany z muru pruskiego, co jest ewenementem na tym terenie.
• Murowana kapliczka z ok. 1890.
• Budynek numer 32 z 1910 – do 1992 pokrycie dachu było ze strzechy.

Galeria

• 
  Szkoła
• 
  Pomnik z 1969
• 
  Tablica na pomniku

Zobacz też

• Wojtkowa Wieś
• Zbrodnia w Wojtkowej

Przypisy

1. Wieś Wojtkowa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2018-03-09], liczba ludności na podstawie danych GUS.
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2018-03-04].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1475 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
4. GUS. Wyszukiwarka TERYT
5. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 149777
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Andrzej Gliwa, Wykaz zniszczeń we wsiach i miastach ziemi przemyskiej po najeździe tatarskim z 1672 roku : (cz. I), w: Prace Historyczno-Archiwalne, Tom 13 (2003), Rzeszów 2003, s. 179.
8. Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 240.
9. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 143, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
10. StanisławS. Żurek StanisławS., Jan Lichowski, dyrektor szkoły w Wojtkowej [online], Kresowy Serwis Informacyjny [dostęp 2023-04-24] (pol.).
11. SzczepanS. Siekierka SzczepanS., HenrykH. Komański HenrykH., KrzysztofK. Bulzacki KrzysztofK., tamże. Brak numerów stron w książce
12. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podkarpackie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024. s. 4

Linki zewnętrzne

• Wojtkowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 766.
• Mszaniec, 1.) grupa domów na obszarze w. Wojtkowa, powiat dobromilski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 783.
• Zamordowani przez UPA