Wieża ciśnień Na Grobli

Wieża ciśnień przy ul. Na Grobli – wieża ciśnień o wysokości całkowitej 40 m, zlokalizowana we Wrocławiu, będąca jednym z najstarszych obiektów technicznej infrastruktury miasta. Wieża powstała jako kluczowy element projektu Johna Moore'a zaopatrzenia 200 tysięcy mieszkańców w wodę, skorygowana i ubrana w historyzującą szatę przez miejskiego radcę budowlanego (architekta miejskiego) Johanna Christiana Zimmermanna.

Wieża ciśnień Na Grobli

nr rej. A/4226/208 z 30 grudnia 1970[1]
Wieża ciśnień Na Grobli (2012)
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Adres	ul. Na Grobli
Typ budynku	wieża ciśnień
Styl architektoniczny	historyzm
Architekt	Carl Johann Christian Zimmermann
Wysokość do dachu	40 m
Rozpoczęcie budowy	1866
Ukończenie budowy	1871
Położenie na mapie Polski Wieża ciśnień Na Grobli
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Wieża ciśnień Na Grobli
Położenie na mapie Wrocławia Wieża ciśnień Na Grobli
51°06′16,4″N 17°03′28,2″E

Wybudowana w latach 1866-1871 kosztem 3 mln marek, uruchomiona 1 sierpnia 1871, ze stalowym nitowanym zbiornikiem wieżowym w środku oraz maszynownią. W 1902 dobudowano drugi zbiornik, żelbetowy, i łączna ich pojemność wynosiła wówczas 4150 m³. W maszynowni od 1879 pracowały najpierw agregaty pompowo-parowe systemu Woolfa wykonane we wrocławskim Ruffer G. H., Maschinen-Bauanstalt według projektu inż. Thometzka, a potem ich rolę przejęła w 1924 turbina parowa systemu Zoelly. Do dziś zachowała się w wieży najstarsza z suwnic, jeszcze z 1871 roku.

Urządzenia te pracowały aż do wyłączenia zbiorników z eksploatacji w latach 60. XX w. Obecnie obiekty te, wciąż nie zdemontowane, wraz z licznymi XIX-wiecznymi detalami architektonicznymi (np. najwyższe w Polsce, bogato dekorowane, spiralne schody żeliwne) dokumentują historię światowej techniki.

W latach 90. XX w. powstał pomysł urządzenia tutaj Otwartego Muzeum Techniki, ale inicjatywa nie powiodła się. Od kwietnia 2000 do 2005, należąca wciąż do Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji (MPWiK), była wykorzystywana przez teatralną Grupę Artystyczną "Ad Spectatores" Pod Wezwaniem Calderóna, która wystawiała tam swoje spektakle.

Przypisy

1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 217 [dostęp 2020-06-26].

Linki zewnętrzne

• Wieża ciśnień na zdjęciach archiwalnych i współczesnych