Uraz (województwo dolnośląskie)

Położenie

Miejscowość położona jest na prawym brzegu rzeki Odry, w odległości 7 km na południowy zachód od Obornik Śląskich i około 25 km na północny zachód od Wrocławia. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 341.

Dzięki dogodnemu położeniu miejscowości – osiedla się w niej coraz więcej wrocławian.

Toponimia

Z lat 1203–1218 pochodzi wzmianka, w której Henryk I Brodaty zapisał dochód ze swojej karczmy na klasztor w Trzebnicy i przekazał kilku poddanych z Uraz, Urac klasztorowi^[7]. W 1218 roku wymieniono kościół w Vraz. Nazwa miejscowości w zlatynizowanej formie Uras wymieniona jest w łacińskim dokumencie z 1312 roku wydanym w Głogowie we fragmencie Uras civitatem et castrum^[8]. W roku 1613 śląski regionalista i historyk Mikołaj Henel z Prudnika wymienił miejscowość w swoim dziele o geografii Śląska pt. Silesiographia podając jej łacińską nazwę: Aurasium^[9]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Uraz^[4].

Remove ads

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

Średniowiecze

Pierwsza wzmianka o grodzie i osiedlu wokół niego pochodzi z 1203^[10]. W połowie XIII w. w Urazie znajdował się książęcy gród, zarządzany przez kasztelana, np. w 1291 r. został nim rycerz Bogusz Wezenborg^[11]. Około 1319 r. rycerz Andreas Radak zbudował w miejscowości zamek. Uraz należał do książąt wrocławskich, później głogowskich, a potem ponownie wrocławskich. Burgrabią zamku w 1344 r. był Hancko von Auras, w latach 1428–1443 właścicielem zamku był ród Czirnów, a w 1466 r. Jerzy z Podiebradów podarował uraskie dobra rycerzowi Christophowi von Skoppowi. W tym samym czasie Uraz uzyskał prawa miejskie. Jeden z kolejnych właścicieli – oleśnicki książę Konrad X Biały – ponownie przebudował zamek, a po jego śmierci (1492 rok) miasto kupił Christoph von Jörger. W następnych latach właściciele uraskich dóbr, jak i zamku, zmieniali się wielokrotnie.

II wojna światowa

W 1945 r. miasto zostało zdobyte przez wojska radzieckie, ulegając ciężkim zniszczeniom. Niemal całkowitemu zniszczeniu uległa pierzeja północna rynku. Uraz przekazano administracji polskiej, która dokonała wysiedlenia ówczesnej ludności do Niemiec i zastąpiła ją polskimi przesiedleńcami – głównie z dawnych Kresów Wschodnich. Ze względu na skalę zniszczeń, niewielka miejscowość została zakwalifikowana przez nowe władze do rzędu wsi. Odbudowy Urazu nie podjęto, zaś relikty jego miejskiego charakteru widoczne są we fragmentarycznie zachowanej, zwartej zabudowie rynku (obecnie pl. Wolności) z nieczynnym ratuszem. Do dnia dzisiejszego przy wjeździe od strony Pęgowa, nieopodal cmentarza znajduje się obelisk, ze zdemontowanymi już tablicami, niegdyś upamiętniający poległych żołnierzy Armii Czerwonej.

Zabytki

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[12]:

miasto, na uwagę zasługują zachowany układ miasta
kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła – wzmiankowany był już w 1218 r.; obecną formę i neogotyckie wykończenie nadały mu: gruntowna przebudowa w latach 1770–1789 oraz powojenne renowacje zakończone na przełomie roku 1951/1952. W kościele znajdują się rzeźby przywiezione przez repatriantów z Nawarii koło Lwowa^[13]
zespół zamkowy, XIII-XVIII w.:
- park
- zamek, uległ ruinie w latach 50. XX wieku
dom, pl. Wolności 1, z końca XVIII w. budynek dawnej fabryki skóry powstały na przełomie XVII/XVIII wieku, z piwnicą o posadzce kamiennej i kolebkowych sklepieniach^[13].
dom, pl. Wolności 2, z przełomu XVIII/XIX w.
dom, pl. Wolności 10, z przełomu XVII/XVIII w., z wykuszem

Inne zabytki

zabytkowe budynki w centrum o konstrukcji szachulcowej z początku XVIII i XIX w.

Remove ads

Uraz (województwo dolnośląskie)

Położenie

Toponimia

Historia

Zabytki

Szlaki turystyczne

Przypisy

Linki zewnętrzne

Wikiwand - on