Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
polski uniwersytet, państwowa szkoła wyższa w Toruniu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK) – polski publiczny uniwersytet utworzony w 1945 roku w Toruniu; w 2004 roku częścią uniwersytetu została Akademia Medyczna w Bydgoszczy, tworząc Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Uczelnia prowadzi stację badawczą na Spitsbergenie, a także kieruje Uniwersyteckim Liceum Ogólnokształcącym w Toruniu. Według rankingu szkół wyższych miesięcznika „Perspektywy” jeden z najlepszych polskich uniwersytetów[6], a także jedna z dziesięciu polskich uczelni badawczych – w 2019 roku uniwersytet otrzymał tytuł uczelni badawczej w konkursie „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”, zorganizowanym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego[7].
 | |
 Rektorat na terenie Kampusu | |
| Dewiza |
Veritas in omnibus quaerenda est[2] (We wszystkim szukaj prawdy) |
|---|---|
| Data założenia |
24 sierpnia 1945[3] |
| Typ | |
| Patron | |
| Państwo | |
| Województwo | |
| Adres |
ul. Jurija Gagarina 11 |
| Liczba pracowników |
4 410[4] |
| Liczba studentów |
17 807[5] |
| Rektor |
prof. dr hab. Andrzej Tretyn |
| Członkostwo | |
Położenie na mapie Torunia  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
| 53°01′06″N 18°34′20″E | |
| Strona internetowa | |
Charakterystyka
UMK należy do największych uczelni w Polsce, zarówno pod względem liczby studentów, jak i oferowanych kierunków studiów. Uniwersytet ma uprawnienia do nadawania stopnia doktora w 25 dyscyplinach naukowych oraz stopnia doktora habilitowanego w 22 dyscyplinach. W 2017 roku na uczelni było zatrudnionych 4354 osób, w tym 2228 pracowników naukowo-dydaktycznych. W tej grupie zatrudnionych jest ponad 500 samodzielnych pracowników naukowych – profesorów i doktorów habilitowanych. Na 17 wydziałach i w Interdyscyplinarnym Centrum Nowoczesnych Technologii UMK studiowało w 2017 roku blisko 25 tysięcy studentów, którzy kształcili się na 113 kierunkach studiów, 79 kursach i studiach podyplomowych oraz 24 rodzajach studiów doktoranckich[potrzebny przypis].
Historia
Podsumowanie
Perspektywa
Powstanie UMK
W lutym 1945 roku delegat rządu dr Henryk Świątkowski zaproponował utworzenie uniwersytetu w Toruniu. Uniwersytet miał na celu aktywizować region pod względem naukowym i kulturalnym, wyrównać straty polskiej kultury po likwidacji Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, wykształcić kadry dla potrzeb gospodarki i kultury narodowej oraz rozwinąć akcję repolonizacyjną w Polsce Północnej. W imieniu profesorów z Wilna występował prof. Ludwik Kolankowski[8].
Od kwietnia 1945 roku prace przygotowawcze do utworzenia uniwersytetu kierował komitet organizacyjny, którego przewodniczącym był dr Henryk Świątkowski. W maju i czerwcu zaakceptowano projekt struktury organizacyjnej przyszłego uniwersytetu. W połowie lipca do Torunia przybyła grupa profesorów, asystentów, pracowników administracyjnych i bibliotecznych Uniwersytetu Stefana Batorego. Początkowo organizacją uniwersytetu w Toruniu zajmował się prof. Jan Wilczyński, jednak po miesiącu zlecił te obowiązki prof. Ludwikowi Kolankowskiemu. Dekret Rady Ministrów o utworzeniu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zatwierdzono 24 sierpnia 1945 roku[8].
Na mocy dekretu uczelnia liczyła dwa wydziały: Humanistyczny (z Sekcją Sztuk Pięknych) i Matematyczno-Przyrodniczym. Struktura Uniwersytetu odbiegała od zamierzeń organizatorów, którzy planowali powołanie uczelni wielowydziałowej. 5 listopada 1945 roku utworzono Wydział Prawno-Ekonomiczny, a 24 stycznia 1946 roku Sekcję Sztuk Pięknych przekształcono w samodzielny Wydział Sztuk Pięknych. Powołanie nowych wydziałów było możliwe dzięki pozyskaniu profesorów z Uniwersytetów we Lwowie, Poznaniu i Krakowie. 3 października 1945 roku rozpoczęto zapisy na studia w UMK. Pierwsze wykłady odbyły się 24 października. Poprowadzili je profesorowie Tadeusz Czezowski i Stefan Srebrny. 5 stycznia 1946 roku odbyła się uroczysta inauguracja pierwszego roku akademickiego[8]. Miasto przekazało na rzecz Uniwersytetu kilka budynków (w 1945 Collegium Maius[9], Collegium Minus[8], budynek przy ul. Sienkiewicza 30[10]), które wymagały remontów generalnych[8].
Działalność UMK w latach 1945–1989
Do 1948 roku głównym zadaniem władz UMK było przygotowanie koniecznych warunków do pracy naukowej i dydaktycznej. W maju 1947 UMK otrzymało budynki przy ul. Grudziądzkiej (dla katedr chemicznych i fizycznych)[8] oraz przy ul. Chopina (dla potrzeb Biblioteki Uniwersyteckiej)[11]. W latach 1948–1949 rozpoczęto budowę Obserwatorium Astronomicznego w Piwnicach[8].
W 1948 roku odbywały się studia na 22 kierunkach. Liczba studentów wynosiła ok. 3,1 tys. Rozpoczęto organizacje konferencji, zjazdów, przeprowadzono doktoraty i habilitacje, sam Uniwersytet włączył się w życie kulturalne Torunia[8].
.jpg)
W 1949 roku UMK poddano ścisłej kontroli politycznej. W 1951 roku Wydział Matematyczno-Przyrodniczy podzielono na Wydział Biologii i Nauk o Ziemi oraz Matematyki, Fizyki i Chemii. W 1953 roku zlikwidowano Wydział Prawa. Na Wydziale Humanistycznym zlikwidowano większość kierunków studiów, pozostawiając wyłącznie historię i polonistykę. Ze względów politycznych kilku profesorów (m.in. Konrada Górskiego i Henryka Elzenberga) odsunięto od pracy dydaktycznej. W połowie lat 50. powołano Studium Nauki Języków Obcych i Studium Wychowania Fizycznego[8].
Po polskim październiku 1956 przywrócono do pracy odsuniętych profesorów oraz rozbudowano strukturę organizacyjną. W 1958 roku przywrócono Wydział Prawa. Na początku lat 60. UMK ożywiło kontakty z zagranicznymi uniwersytetami. W czerwcu 1959 roku szwedzki astronom prof. Bertil Lindblad jako pierwszy zagraniczny naukowiec uzyskał doktorat honoris causa UMK. W latach 60. wybudowano cztery domy studenckie, następne pawilony obserwacyjne w Piwnicach[8]. W 1965 roku władze Torunia przekazały UMK część budynku przy placu Teatralnym dla potrzeb historii oraz (w następnych latach) ekonomii[8][12]. W 1962 roku władze centralne podjęły decyzję o sfinansowaniu budowy kampusu[13]. W latach 1963–1965 opracowano plany budowy kampusu akademickiego na Bielanach. Plan zatwierdzono w marcu 1967 roku[8], prace rozpoczęto 9 czerwca[13]. Kampus oddano do użytku 2 października 1973 roku. Był to pierwszy w Polsce tego typu kompleks zabudowań[14].
W latach 1966–1976 doszło do dużego rozwoju Uniwersytetu. Budowę kampusu połączono z obchodami 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika. Pierwszy etap budowy kampusu przeprowadzono w latach 1967–1973[8]. Oddano do użytku nowe siedziby Biblioteki Uniwersyteckiej (31 grudnia 1972[15]), Instytutu Biologii i Chemii (31 grudnia 1972[15]), a także Aulę (31 grudnia 1972[15]), Rektorat ze Studium Języków Obcych (31 grudnia 1971[15]), nowe domy studenckie[16], dwa hotele asystenckie[17], stołówkę, salę gimnastyczną, pomieszczenia przychodni lekarskiej[8]. W Piwnicach rozbudowano ośrodek radioastronomii. Odbywający się w 1973 Rok Kopernikański przyczynił się do wzrostu popularności UMK w Polsce i na świecie. W 1968 roku utworzono Instytut Ekonomiczny, 10 lat później przekształcony w Wydział Nauk Ekonomicznych[8].
Na przełomie lat 70. i 80. uczelnia zatrzymała inwestycje, część naukowców odwołano podczas stanu wojennego. Rozpoczęto budowę gmachu Wydziału Nauk Ekonomicznych. W Piwnicach ukończono budowę radioteleskopu RT3 o wysokości 15 m oraz rozpoczęto budowę drugiego, RT4[8].
Działalność UMK po 1989 roku
Przemiany polityczne i społeczno-ekonomiczne w 1989 roku przyczyniły się do poszerzenia autonomii Uniwersytetu oraz zmiany zasad funkcjonowania. W latach 90. UMK miało dużą dynamikę rozwoju w różnych sferach działalności[8]. W 1991 roku oddano do użytku gmach Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania[18], w listopadzie 1994 roku uruchomiono radioteleskop RT4, kupiono budynek hotelowy (który przekształcono w dom studencki), budynek dla Instytutu Pedagogiki i Katedry Logiki oraz klub „Prząśniczka” na rzecz Wydziału Sztuk Pięknych. Władze wojewódzkie oddały na rzecz UMK basztę Koci Łeb, gdzie ulokowano Instytut Filozofii. Rozpoczęto rozbudowę Biblioteki Uniwersyteckiej i budowę nowego gmachu Wydziału Prawa i Administracji[8]. Pod koniec 2000 roku oddano do użytku budynek Wydziału Prawa i Administracji[19]. W latach 90. uczelnię skomputeryzowano[8].
1 września 1993 roku Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii podzielono na trzy nowe wydziały: Fizyki i Astronomii, Matematyki i Informatyki oraz Chemii. Z Wydziału Humanistycznego wydzielono Wydział Nauk Historycznych. 1 stycznia 1997 roku utworzono Centrum Astronomii, którego kierownikiem został prof. Aleksander Wolszczan. We wrześniu 1999 roku utworzono Wydział Filologiczny[8].
Po 2000 roku UMK otrzymało kilka nowych budynków: przy ul. Batorego, gdzie ulokowano Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie, na obszarze zlikwidowanej Toruńskiej Przędzalni Czesankowej Merinotex, gdzie ulokowano Instytut Archeologii i Katedry Etnologii. W 2001 roku utworzono Krajowe Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej. W tym samym roku UMK wraz z Towarzystwem Naukowym w Toruniu i Urzędem Miasta Torunia rozpoczęło organizację Festiwalu Nauki i Sztuki. 1 października 2001 roku powołano do życia Wydział Teologiczny. 24 listopada 2004 roku doszło do fuzji z Akademią Medyczną im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy. Wydziały Akademii Medycznej utworzyły Collegium Medicum UMK. W 2006 roku oddano do użytku drugi budynek Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi[8].
W 2007 roku powstał Wydział Nauk Pedagogicznych, a w 2009 roku Wydział Politologii i Studiów Międzynarodowych. W 2011 roku oddano do użytku Collegium Humanisticum oraz utworzono Centrum Optyki Kwantowej. W 2012 roku wybudowano Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii oraz rozbudowano Akademickie Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa”. W 2019 roku UMK uzyskał status Uczelni Badawczej, a w 2020 roku został pełnoprawnym członkiem konsorcjum Young Universities for the Future of Europe[8].
Struktura
Podsumowanie
Perspektywa
Wydziały i Instytuty
Od 1 października 2019 roku[20] UMK dzieli się na 16 wydziałów - w skład 9 z nich wchodzą odpowiednie Instytuty[21]:
- Wydział Chemii
- Wydział Filozofii i Nauk Społecznych
- Instytut Badań Informacji i Komunikacji
- Instytut Filozofii
- Instytut Nauk Pedagogicznych
- Instytut Psychologii
- Instytut Socjologii
- Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej
- Instytut Astronomii
- Instytut Fizyki
- Instytut Nauk Technicznych
- Wydział Humanistyczny
- Instytut Językoznawstwa
- Instytut Literaturoznawstwa
- Instytut Nauk o Kulturze
- Wydział Matematyki i Informatyki
- Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych
- Instytut Biologii
- Instytut Medycyny Weterynaryjnej
- Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania
- Instytut Ekonomii i Finansów
- Instytut Nauk o Zarządzaniu i Jakości
- Wydział Nauk Historycznych
- Instytut Archeologii
- Instytut Historii i Archiwistyki
- Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie
- Instytut Nauk o Polityce
- Instytut Nauk o Bezpieczeństwie
- Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej
- Instytut Nauk o Ziemi i Środowisku
- Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej
- Wydział Prawa i Administracji
- Wydział Sztuk Pięknych
- Instytut Sztuk Plastycznych i Konserwacji Dzieł Sztuki
- Instytut Historii Sztuki i Dziedzictwa Kulturowego
- Wydział Teologiczny
- Wydział Farmaceutyczny
- Wydział Lekarski
- Wydział Nauk o Zdrowiu (Collegium Medicum w Bydgoszczy)
Jednostki ogólnouczelniane i międzywydziałowe
- Krajowe Laboratorium Fizyki Atomowej, Molekularnej i Optycznej
- Centrum Optyki Kwantowej
- Interdyscyplinarne Centrum Nowoczesnych Technologii
- Centrum Transferu Technologii
- Instytut Medycyny Weterynaryjnej
- Centrum Badań i Konserwacji Dziedzictwa Kulturowego (założone w 2023 roku)[22]
Stacje badawcze
- Stacja Badawcza w Dobiegniewie nad Wisłą
- Stacja Badawcza w Lasce i Drzewieżu na terenie Borów Tucholskich
- Stacja Limnologiczna w Iławie
- Stacja Badawcza w Popówce
- Stacja w Koniczynce
- Stacja w Bachotku
- Stacja Polarna
Obserwatorium Astronomiczne UMK
- Obserwatorium Astronomiczne – ośrodek astronomiczny Uniwersytetu, kształcący studentów Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej, a także służący obserwacji kosmosu, badaniom naukowym oraz popularyzacji wiedzy o wszechświecie.
Inne
Baza uczelni
Podsumowanie
Perspektywa
Kampus
Największym skupiskiem budynków UMK jest kampus zlokalizowany na toruńskich Bielanach, którego budowa rozpoczęła się w latach 60. Obecnie na terenie kampusu znajdują się najważniejsze budynki administracyjne, część domów studenckich oraz wydziałów, a także Akademickie Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa”. W roku 2013 oddane do użytku zostało Uczelniane Centrum Sportowe zlokalizowane na rogu ulic św. Klemensa i św. Józefa. Obecnie spośród 16 wydziałów swoją siedzibę na terenie kampusu mają:
- Wydział Chemii,
- Wydział Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych,
- Wydział Nauk o Ziemi i Gospodarki Przestrzennej,
- Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania,
- Wydział Prawa i Administracji,
- Wydział Filozofii i Nauk Społecznych (Instytut Nauk Pedagogicznych ul. Lwowska 1 – w starym budynku Wydziału Biologii oraz Instytut Badań Informacji i Komunikacjii ul. Bojarskiego 1 w Collegium Humanisticum),
- Collegium Humanisticum – siedziba Wydziału Nauk Historycznych, w kolejnych latach sukcesywnie Wydziału Humanistycznego.
Ponadto na terenie kampusu znajduje się Biblioteka Główna, Rektorat oraz Aula. W niedalekim sąsiedztwie kampusu akademickiego mieszczą się Wydział Teologii oraz Wydział Sztuk Pięknych. Wzdłuż ulicy Karola Olszewskiego rozmieszczone są Domy Studenckie nr 7, 8, 9, 10, 11,; a także dwa hotele asystenckie. W niedużej odległości od kampusu, przy ulicy Reja znajduje się Dom Studencki nr 12.
Centrum
W centrum Torunia zlokalizowane są gmachy reprezentacyjne uczelni (Collegium Maius oraz Collegium Maximum) oraz kilka wydziałów i część domów studenckich. Spośród wydziałów są to:
- Wydział Humanistyczny (w gmachu Collegium Maius) przy ul. Fosa Staromiejska 3
- Wydział Filozofii i Nauk Społecznych (w gmachu Collegium Minus, a w nim Instytut Filozofii, Instytut Psychologii oraz Instytut Socjologii) przy ul. Fosa Staromiejska 1a
- Wydział Matematyki i Informatyki przy ul. Chopina
- Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej (wraz z Centrum Optyki Kwantowej) przy ul. Grudziądzkiej
Ponadto w kwartale ulic Mickiewicza, Moniuszki, Słowackiego i Tujakowskiego mieszczą się Domy Studenckie nr 1, 2, 3, 5 i 6.
Inne części miasta
Poza dwiema podstawowymi bazami uczelni siedzibę przy ul. Batorego ma Wydział Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie oraz część Wydziału Nauk Historycznych. Część jednostek Wydziału Nauk Historycznych (Instytut Archeologii) znajduje się też przy Szosie Bydgoskiej, na terenie dawnej fabryki Merinotex.
Instytut Medycyny Weterynaryjnej jak i wchodząca w jego skład klinika dla koni, przychodnia dla małych zwierząt domowych i stanowiska dla zwierząt hodowlanych znajdują się przy Szosie Bydgoskiej 13.[23]
Niektóre jednostki Wydziału Sztuk Pięknych zlokalizowane są przy ul. Sienkiewicza (Zakład Edukacji Artystycznej) i Szosie Bydgoskiej (Zakład Rysunku i Zakład Rzeźby).
UMK w liczbach
Podsumowanie
Perspektywa
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu jest najstarszą i największą uczelnią w regionie. Obecnie istnieje 71 kierunków w Toruniu, oraz 10 kierunków w Collegium Medicum. W roku akademickim 2018/2019 otwarto Centrum Weterynarii[potrzebny przypis].
Uczelnia kształci ponad 32 tysiące studentów na studiach dziennych, zaocznych, doktoranckich i podyplomowych. Wśród ponad 4360 pracowników jest 2222 nauczycieli akademickich, w tym 610 posiada tytuł naukowy profesora lub stopień doktora habilitowanego, 1144 doktorów, 468 magistrów i lekarzy[potrzebny przypis].
Uniwersytet posiada prawa do prowadzenia studiów doktoranckich w 21 dyscyplinach (od roku akademickiego 2010/2011 ruszają interdyscyplinarne studia doktoranckie w zakresie nauk ścisłych i przyrodniczych), prowadzi 130 kursów i studiów podyplomowych oraz studia MBA na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania. Na uczelni istnieje ponad 100 kół studenckich. Do dyspozycji pracowników i studentów w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej jest ponad milion książek, 500 tysięcy czasopism i prawie milion jednostek zbiorów specjalnych (rękopisy, mikrofilmy, materiały audio-wizualne)[24], a także ponad 100 tysięcy woluminów w zasobach Biblioteki Medycznej w Bydgoszczy. Osobną jednostką systemu biblioteczno-informacyjnego jest także Biblioteka Brytyjska UMK, prowadzona przy udziale British Council.
Rektorzy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Podsumowanie
Perspektywa
Poczet rektorów
- prof. dr hab. Ludwik Kolankowski (1945–1948)
- prof. dr hab. Karol Koranyi (1948–1951)
- prof. dr Leon Kurowski (1951–1952)
- prof. dr hab. Antoni Basiński (1952–1956)
- prof. dr hab. Henryk Szarski (1956–1959)
- prof. dr Stanisław Jaśkowski (1959–1962)
- prof. dr inż., dr h.c. Antoni Swinarski (1962–1965)
- prof. dr, dr h.c. Witold Łukaszewicz (1965–1975)
- prof. dr hab. Wiesław Woźnicki (1975–1978)
- prof. dr hab. Ryszard Bohr (1978–1981)
- prof. dr hab. Stanisław Tadeusz Dembiński (1981–1982)
- prof. dr hab. Jan Kopcewicz (1982–1984)
- prof. dr hab. Stanisław Łęgowski (1984–1987)
- prof. dr hab. Jan Kopcewicz (1987–1990)
- prof. dr hab. Sławomir Kalembka (1990–1993)
- dr hab. Andrzej Jamiołkowski, prof. UMK (1993–1999)
- prof. dr hab. Jan Kopcewicz (1999–2005)
- dr hab. Andrzej Jamiołkowski, prof. UMK (2005–2008)
- prof. dr hab. Andrzej Radzimiński (2008–2012)
- prof. dr hab. Andrzej Tretyn (2012–2020)
- prof. dr hab. Andrzej Sokala (2020–2024)
- prof. dr hab. Andrzej Tretyn (od 2024)
Władze uczelni
Władze rektorskie na kadencję 2024–2028[25]:
| Stanowisko | Imię i nazwisko |
|---|---|
| Rektor | prof. dr hab. Andrzej Tretyn |
| Prorektor ds. nauki | dr hab. Adam Kola, prof UMK |
| Prorektorka ds. kontaktów międzynarodowych | dr hab. Magdalena Barwiołek, prof. UMK |
| Prorektor ds. Collegium Medicum | prof. dr hab. Dariusz Grzanka |
| Prorektorka ds. promocji i współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym | dr hab. Joanna Kucharzewska, prof. UMK |
| Prorektor ds. kadrowych i polityki finansowej | dr hab. Radosław Sojak, prof. UMK |
| Prorektorka ds. studenckich i kształcenia | dr hab. Monika Wałachowska, prof. UMK |
Wykładowcy i absolwenci
Działalność promocyjna uczelni
Uniwersytet Mikołaja Kopernika organizuje cykliczną imprezę – Ogólnopolskie Targi Ofert Edukacji Akademickiej. Odbywa się ona od 1994 roku i skierowana jest do młodzieży szkół średnich.
Od 2001 roku UMK we współpracy z Urzędem Miasta Torunia i Towarzystwem Naukowym w Toruniu organizuje trwający 4 dni Festiwal Nauki i Sztuki. Jest to impreza zmierzająca do popularyzacji nauki i sztuki wśród mieszkańców Torunia i regionu[26].
Zobacz też
Przypisy
Bibliografia
Linki zewnętrzne
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.