Ulica Bagno w Warszawie

Ulica Bagno – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Ulica Bagno w Warszawie

Śródmieście Północne
Ulica Bagno, widok z ul. R. Wallenberga w kierunku ul. Zielnej (2023)
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Długość	200 m[1]
Przebieg
0 m ul. Zielna 200 m ← plac Grzybowski → ul. R. Wallenberga
Położenie na mapie Warszawy Ulica Bagno w Warszawie
Położenie na mapie Polski Ulica Bagno w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Bagno w Warszawie
52°14′07,9″N 21°00′15,9″E

Fragment ulicy przed 1939 rokiem

Historia

Pierwotnie ulica stanowiła fragment ciągu ulic Wiejskiej, Brackiej i Zgoda, dawnego traktu z Ujazdowa do Grzybowa. W rejonie ulicy miała swoje źródła rzeka Bełcząca^[2].

Ulica została wytyczona w XVIII wieku na terenie po osuszonych mokradłach^[3]. Nazwa ulicy została oficjalnie nadana w 1770 i jest przykładem (podobnie jak m.in. ulicy Topiel) odzwierciedlenia w nazwie ulicy jej charakterystyki topograficznej. Do wybuchu II wojny światowej łączyła plac Grzybowski z ulicą Świętokrzyską.

Od połowy XIX wieku aż do II wojny światowej przy ulicy działało targowisko ze starzyzną i żelastwem, nazywane Pociejowem. W okresie międzywojennym ulicę Bagno zamieszkiwała głównie ludność żydowska.

W listopadzie 1940 ulica w całości znalazła się w granicach warszawskiego getta^[4]. W marcu 1941 z dzielnicy zamkniętej została wyłączona parzysta (wschodnia) strona ulicy Bagno, a mur getta został przesunięty na jej środek^[4]. Ulica wraz z całym tzw. małym gettem została włączona do „aryjskiej” części miasta w czasie wielkiej akcji deportacyjnej w sierpniu 1942^[5].

W 1962 zapadła decyzja o wyburzeniu całej zabudowy ulicy; na jej miejscu powstało zaprojektowane przez Bohdana Gniewiewskiego i Jana Bogusławskiego osiedle mieszkaniowe Grzybów I, zaś na placu Grzybowskim zlikwidowano ruch tramwajowy. Bieg ulicy został zmieniony w 1965 przy budowie osiedla^[6]. Ulica stała się ślepym zaułkiem placu Grzybowskiego, biegnącym od placu w stronę ulicy Zielnej.

W czasach PRL ulica Bagno, choć mała, dała nazwę całemu kwartałowi kamienic i przyległych do niego, od strony ul. Świętokrzyskiej, pawilonów handlowych (obszar ulic Bagno, Zielnej i Próżnej oraz placu Grzybowskiego), będącemu rzadkim w powojennej Warszawie skupieniem w jednym miejscu dużej liczby małych, prywatnych sklepów, warsztatów rzemieślniczych i sprzedawców ulicznych. W kawiarence w pawilonach zbierali się tzw. cinkciarze – Bagno było głównym ośrodkiem nielegalnego wówczas handlu walutami.

W 2005 roku wylot ulicy w ulicę Zielną ujęto w podcieniu parteru nowego biurowca wchodzącego w skład kompleksu biurowego Centrum Zielna^[7].

Ważniejsze obiekty

• Kościół Wszystkich Świętych

W kulturze

• W powieści Zły (1955) Leopolda Tyrmanda przy ulicy znajdowały się magazyny Spółdzielni Pracy „Woreczek”, będącej przykrywką dla organizacji przestępczej kierowanej przez Filipa Merynosa, wraz z kryjówką obywatela Kudłatego^[8].
• Ulicę Bagno można zobaczyć w jednej ze scen komedii Miś (1981) Stanisława Barei^[9].

Przypisy

1. Mapa Warszawy [online], mapa.um.warszawa.pl [dostęp 2020-11-25].strona główna serwisu
2. Łukasz Heyman: Nowy Żoliborz 1918–1939. Wrocław: Ossolineum, 1976, s. 28.
3. Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 136. ISBN 978-83-62189-08-3.
4. Paweł E. Weszpiński: Mapa nr 1. Getto warszawskie. Granice przed wielką akcją likwidacyjną. [w:] Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013. ISBN 978-83-63444-27-3. Brak numerów stron w książce
5. Barbara Engelking, Jacek Leociak: Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Warszawa: Stowarzyszenie Centrum Badań nad Zagładą Żydów, 2013, s. 113. ISBN 978-83-63444-27-3.
6. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 40. ISBN 83-01-08836-2.
7. Jarosław Zieliński: Marszałkowska, róg Świętokrzyskiej i okolice. Warszawa: EKBIN Studio PR, 2014, s. 155. ISBN 978-83-929745-5-0.
8. Leopold Tyrmand: Zły. Warszawa: Wydawnictwo Czytelnik, 1990, s. 554. ISBN 83-07-01982-6.
9. Jerzy S. Majewski. Czterdziestka stuknęła temu Misiu. „Gazeta Stołeczna”, s. 11, 30 kwietnia–3 maja 2021.

Bibliografia

• Jarosław Zieliński: Atlas dawnej architektury ulic i placów Warszawy, tom 1. Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995, s. 105. ISBN 83-902793-5-5.