Tropidia

Tropidia – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Obejmuje 33 gatunki^[6]. Zasięg rodzaju obejmuje Azję Południowo-Wschodnią, gdzie występuje najwięcej gatunków, kilka rośnie w Australii i Oceanii, a jeden także w Ameryce Południowej i Środkowej. Przedstawiciele rodzaju występują w południowo-wschodnich i południowo-centralnych Chinach w prowincjach Hajnan oraz w Tybecie, w Japonii, Tajwanie, w indyjskim stanie Asam, w Bangladeszu, na Sri Lance, w Kambodży, Laosie, Tajlandii, Wietnamie, Mjanmie, na Jawie i Borneo, Filipinach, Sumatrze, w Nowej Gwinei, w północnych stanach Australii, Samoa, Vanuatu. Jeden gatunek z tego rodzaju (Tropidia polystachya^[8]) występuje także w Ameryce Południowej i Środkowej, w takich krajach jak: Meksyk, Kuba, Bahamy, Dominikana, Haiti, Jamajka, Portoryko, Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Wenezuela, Kolumbia, Ekwador, w tym na Wyspach Galapagos^[6].

Tropidia

Tropidia curculigoides
Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Podrodzina	epidendronowe
Rodzaj	Tropidia
Nazwa systematyczna
Tropidia Lindl. Edwards's Bot. Reg. 19: t. 1618 (1833)[3].
Typ nomenklatoryczny
T.curculigoides Lindl.[4]
Synonimy
Chloidia Lindley Cnemidia Lindley Decaisnea Lindl. ex Wall. Govindooia Wight Kalimantanorchis Tsukaya, M.Nakaj. & H.Okada Muluorchis J.J.Wood Ptychochilus Schauer Schoenomorphus Thorel ex Gagnep.[5][6][7]

Rośliny z rodzaju Tropidia są storczykami naziemnymi rosnącymi w runie cienistych lasów, zwykle wśród opadłych liści oraz na glebach gliniastych. Dwa gatunki są bezlistne i bez chlorofilu – czerpią substancje odżywcze od grzybów, na których pasożytują. Związki z grzybami są przypisywane także innym gatunkom posiadającym specyficzne, bulwkowate zgrubienia na korzeniach^[6].

W 1984 Lawler zaobserwował, że wywar z korzeni gatunku Tropidia curculigoides w Azji jest wykorzystywany do leczenia biegunki, zaś wywar z całej rośliny do leczenia malarii^[6].

Morfologia

Pokrój

Rośliny naziemne, zielone lub bez chlorofilu. Rozrastają się za pomocą tęgich^[5], ale krótkich kłączy, stąd zwykle tworzą kępy^[8]. Korzenie drutowate, włókniste, rozgałęzione, czasem ze zgrubieniami. Łodyga sztywna (trzcinowata), gładka, wyprostowana i często rozgałęziona^[6][5][8].

Liście

Jajowate do wąskolancetowatych, zaostrzone, od dwóch do kilku^[6]. U nasady zwężone w formę pochwy obejmującej łodygę^[5].

Kwiaty

Skupione po kilka do wielu w szczytowych, rzadziej wyrastających z kątów górnych liści^[8] i raczej krótkich^[5] kwiatostanach groniastych lub wiechowatych. Kwiaty są odwrócone lub nie, raczej niewielkie^[5]. Listki okwiatu podobnej długości, boczne często stykają się na pewnej długości. Warżka z krótką ostrogą lub bez, łódeczkowata, często przewężona w środku, z częścią wierzchołkową (epichilem) rozszerzoną, zaostrzoną i mniej lub bardziej podwiniętą. Prętosłup krótki, prosty, krótszy od warżki, z okazałym rostellum. Pylnik wzniesiony, złożony z dwóch dwudzielnych pyłkowin umocowanych na małym, jajowatym viscidium. Zalążnia cylindryczna^[6][5].

Owoce

Cylindryczno-jajowate torebki z sześcioma żebrami^[6].

Systematyka

Rodzaj sklasyfikowany do plemienia Tropidieae, podrodzina epidendronowe (Epidendroideae), rodzina storczykowate (Orchidaceae), rząd szparagowce (Asparagales) w obrębie roślin jednoliściennych^[4][9][10].

Wykaz gatunków^[6][7]

• Tropidia angulosa (Lindl.) Blume
• Tropidia bambusifolia (Thwaites) Trimen
• Tropidia connata J.J.Wood & A.Lamb
• Tropidia corymbioides Schltr.
• Tropidia curculigoides Lindl.
• Tropidia disticha Schltr.
• Tropidia effusa Rchb.f.
• Tropidia emeishanica K.Y.Lang
• Tropidia formosana Rolfe ex Hemsl.
• Tropidia gracilis Schltr.
• Tropidia hegderaoi S.Misra
• Tropidia janowskyi J.J.Sm.
• Tropidia kjellbergii Ormerod & Juswara
• Tropidia maxwellii Ormerod
• Tropidia mindanaensis Ames
• Tropidia mindorensis Ames
• Tropidia multiflora J.J.Sm.
• Tropidia multinervis Schltr.
• Tropidia nagamasui (Tsukaya, M.Nakaj. & H.Okada) Ormerod & Juswara
• Tropidia namasiae C.K.Liao, T.P.Lin & M.S.Tang
• Tropidia nipponica Masam.
• Tropidia pedunculata Blume
• Tropidia polystachya (Sw.) Ames
• Tropidia ramosa J.J.Sm.
• Tropidia reichenbachiana Kraenzl.
• Tropidia robinsonii Ames
• Tropidia saprophytica J.J.Sm.
• Tropidia schlechteriana J.J.Sm.
• Tropidia septemnervis (Schauer) Rchb.f.
• Tropidia similis Schltr.
• Tropidia somae Hayata
• Tropidia territorialis D.L.Jones & M.A.Clem.
• Tropidia viridifusca Kraenzl.

Przypisy

1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
2. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-01] (ang.).
3. Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2016-01-01].
4. Tropidia. Tropicos.org. [dostęp 2016-01-01].
5. Tropidia Lindley. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-03].
6. Tropidia. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2022-11-05].
7. Tropidia. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-06-04].
8. James D. Ackerman, Tomotris Rafinesque: Tropidia Lindley. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2016-01-03].
9. Tropidia. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2016-01-01].
10. Tropidia. National Center for Biotechnology Information. [dostęp 2023-06-04].

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

• Flora of China: 133886
• Flora of North America: 133886
• GBIF: 2801689
• identyfikator iNaturalist: 141522
• IPNI: 30043098-2
• ITIS: 43711
• NCBI: 79059
• Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30043098-2
• identyfikator Tropicos: 40020057
• USDA PLANTS: TROPI2
• CoL: 8VV46