Loading AI tools
oficer Wojska Polskiego, pilot Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tomasz Turbiak (ur. 21 grudnia 1883[1][2] w Mokoszynie[a], zm. 5 września 1937 w Warszawie) – podpułkownik pilot obserwator inżynier Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari, członek Komisji Odznak Polowych, pierwszy dyrektor PLL LOT.
 Tomasz Turbiak jako szef Wydziału Lotnictwa Cywilnego w Ministerstwie Komunikacji | |
 podpułkownik pilot | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 grudnia 1883 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 września 1937 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1916–1937 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
13 oddział aeronautyczny |
| Stanowiska |
dowódca eskadry |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
Departament lotnictwa Cywilnego, PLL LOT |
| Odznaczenia | |
      | |
Syn Leona i Franciszki z d. Piętowskiej[1]. Studiował w Instytucie Inżynierii Dróg i Mostów w Petersburgu[3]. Po wybuchu I wojny światowej został powołany w 1916 roku do odbycia służby w armii carskiej[3]. Po ukończeniu szkoły podchorążych 15 września 1916 roku otrzymał przydział do zapasowego baonu aeronautyki. 30 marca 1917 roku ukończył oficerską szkołę aeronautyki i został przydzielony do 13. oddziału aeronautycznego, w którego składzie walczył na froncie[3]. 1 kwietnia 1918 roku został zdemobilizowany[3][4].
24 lipca 1919 roku wstąpił do Wojska Polskiego, jako wyszkolony lotnik został przydzielony do III Grupy Lotniczej we Lwowie[3]. Tu wszedł w skład 5. eskadry wywiadowczej[3]. 24 maja 1920 roku jako pierwszy wykrył i rozpoznał silne ugrupowania 1. Armii Konnej Siemiona Budionnego zgromadzone w strefie przyfrontowej[5][6][7]. Jego meldunek wzbudził niedowierzanie sztabowców 6. Armii, którzy uznali jego prawdziwość dopiero po kolejnym doniesieniu otrzymanym od kpt. George'a Crawforda z 7. eskadry myśliwskiej[8]. 1 czerwca wykonał, w załodze z por. pil. Jerzym Długoszowskim, lot wywiadowczy na trasie Gubnik – Ludzyn – Monastyryszcze[9].
25 lipca 1920 roku, w załodze z Władysławem Kalkusem, przeprowadzał ataki na oddziały Armii Czerwonej pod Toporowem. Obrona przeciwlotnicza nieprzyjaciela uszkodziła ich samolot i byli zmuszeni lądować. Dostali się do niewoli, ale odbili ich żołnierze z 10. kompanii 4. pułku strzelców podhalańskich[10][6]. 26 lipca, w załodze z pil. sierż. Janem Rybą, przeprowadził dalekie rozpoznanie na trasie Lwów – Krasne – Ożydów – Olesko – Podhorce – Jasionów – Ponikwa – Podkamień – Suchowla – Suchodoły – Brody – Radziwiłłów – Krupiec – Michałówka – Sitno – Srebno – Chotyń – Leszniów – Bielawce – Brody – Podhorce – Ożydów – Lwów. Podczas rozpoznania wykryli kolumny nieprzyjaciela zmierzające w kierunku polskich pozycji i ostrzegli polskie oddziały stacjonujące w Podhorcach[10]. 6 sierpnia, w załodze z por. pil. Bolesławem Lepszym, wykonał lot wywiadowczy (trwający 4 godziny) na trasie: Tarnopol – Toustoług – Łoszniów – Janów – Trembowla – Strusów – Mikulińce – Nastasów – Ludwikówka – Zazdrość – Darachów – Burkanów. Podczas tego lotu wykryli nieliczne tabory nieprzyjaciela i rozpoznali zniszczone mosty[11]. Następnie wyróżnił się podczas obrony Lwowa, biorąc udział w licznych i niebezpiecznych lotach szturmowych zwalczając oddziały kawalerii Armii Czerwonej[12][13]. Za swą postawę został wymieniony, wraz z innymi lotnikami III dywizjonu lotniczego, w rozkazie pochwalnym dowódcy 6. Armii WP gen. por. Roberta Lamezana de Salins z 11 września 1920 roku[14].
W czasie walk toczonych w dniach 17–19 września 1920 roku w rejonie Niesłuchowa, Liska, Milatyna oraz Zadwórza wyróżnił się podczas ataków z niskiej wysokości na oddziały nieprzyjaciela. 19 września przeprowadził ataki na kawalerię pod wsią Zwrotowo, czym zmusił ją do wycofania i ułatwił zajęcie tej miejscowości polskim oddziałom[4].
Po zakończeniu działań wojennych pozostał w Wojsku Polskim. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w Wojskach Lotniczych, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej[15]. Od 15 kwietnia do 6 września 1921 roku odbył kurs pilotażu w Wyższej Szkole Pilotów w Grudziądzu. Następnie otrzymał przydział do 7. eskadry myśliwskiej i 11 października 1921 roku został mianowany jej dowódcą[3][4]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 72. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[16].
We wrześniu 1922 roku wziął udział, poza konkursem, w I Krajowym Locie Okrężnym[17]. W 1923 roku został członkiem Komitetu Budowy Pomnika ku Czci Poległych Lotników[18]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 26. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[19]. We wrześniu 1925 roku został przydzielony z Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wojskowych do macierzystego 1 pułku lotniczego w Warszawie[20]. W tym samym roku został skierowany na naukę do francuskiej École supérieure d’aéronautique w Paryżu. Szkołę ukończył w sierpniu 1927 roku, uzyskując dyplom inżyniera lotniczego[21][22]. Po powrocie do Polski został przydzielony do Departamentu Lotnictwa MSWojsk. na stanowisko referenta[23]. Następnie został kierownikiem w Centrum Odbioru Samolotów. W 1928 roku został członkiem Komisji Odznak Polowych, której zadaniem było zweryfikować czyny bojowe polskich lotników podczas wojny polsko-bolszewickiej i przyznać im prawo do noszenia polowych odznak pilota i obserwatora lub wnioskować o nadanie wyższych odznaczeń wojskowych[24].
1 stycznia 1929 roku został pierwszym dyrektorem Polskich Linii Lotniczych LOT[25]. Z dniem 30 czerwca 1929 roku został przeniesiony w stan nieczynny na przeciąg 12 miesięcy[26]. Z dniem 1 kwietnia 1930 roku został powołany ze stanu nieczynnego z równoczesnym przeniesieniem do Wojskowego Zakładu Zaopatrzenia Aeronautyki na stanowisko kierownika Centrali Odbiorczej[3][27][28]. 12 marca 1933 został mianowany na stopień podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 i 5. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[29]. 23 kwietnia 1934 roku objął stanowisko dyrektora Departamentu Lotnictwa Cywilnego Ministerstwa Komunikacji[4]. W czerwcu 1934 ogłoszono jego przeniesienie z Kierownictwa Zaopatrzenia Aeronautyki do dyspozycji Ministerstwa Komunikacji[30].
Zmarł 5 września 1937 w Warszawie[31], po długiej i ciężkiej chorobie. Dwa dni później został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 17-1-25)[32].
Tomasz Turbiak był żonaty z Zofią z Ostrowskich[33].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
