The Dark Side of the Moon

The Dark Side of the Moon – album koncepcyjny brytyjskiej grupy rockowej Pink Floyd z roku 1973. Tematami 9 utworów na płycie są problemy współczesnego życia: pieniądze, chciwość, przemijanie, szaleństwo i wojna.

Ten artykuł dotyczy płyty Pink Floyd. Zobacz też: płytę Dream Theater pod tym samym tytułem.

The Dark Side of the Moon

Wykonawca albumu studyjnego
Pink Floyd
Wydany	1 marca 1973
Nagrywany	czerwiec 1972 – styczeń 1973
Gatunek	rock progresywny[1], rock psychodeliczny[1]
Długość	43:00
Wydawnictwo	Harvest[2]
Producent	Pink Floyd[2]
Oceny
Album of the Year 99/100[3] AllMusic [4] Billboard [5] Robert Christgau B[6] Pitchfork 9.3/10[7] Prog Archives 4.61/5.0[8] Rate Your Music 4.23/5[9] Rolling Stone [10] Sputnikmusic 5.0/5[11] The Telegraph [12] Uncut [13][a]
Album po albumie
Obscured by Clouds (1972) The Dark Side of the Moon (1973) A Nice Pair (1973)

Schemat działania pryzmatu przypominający oryginalną okładkę albumu

Koncert Pink Floyd na żywo z programem The Dark Side of the Moon, Earls Court w Londynie, maj 1973 (od lewej: David Gilmour, Nick Mason, Dick Parry, Roger Waters)

Album jest drugim, po Thrillerze Michaela Jacksona najlepiej sprzedającym się albumem w historii muzyki, sprzedano ponad 50 milionów egzemplarzy^[14]. Płyta The Dark Side of the Moon spędziła bez przerwy 949 tygodni (18 lat) na amerykańskiej liście Billboard 200, dłużej niż jakikolwiek album w historii fonografii.

W 2003 album został sklasyfikowany na 43. miejscu listy 500 albumów wszech czasów magazynu „Rolling Stone”^[15].

Charakterystyka albumu

Album ukazał się w 1973 roku i choć przyjęto go entuzjastycznie, nikt nie spodziewał się, że stanie się on jedną z kilku najsłynniejszych płyt w historii muzyki rockowej. Album utrzymał się przez 949 tygodni^[16] w pierwszej setce „Billboardu” i do dziś jest jednym z najlepiej sprzedających się albumów rockowych. Gdy się ukazał, muzyka na nim grana była już dobrze znana fanom zespołu, gdyż nowe utwory grane były na koncertach grupy. W momencie, gdy zespół wszedł do studia (nagrania trwały od czerwca 1972 do stycznia 1973), muzyka była już w pełni skomponowana i przećwiczona. Pozwoliło to muzykom pracować nad poszczególnymi fragmentami oddzielnie, rzadko spotykając się w londyńskim Abbey Road Studios. Keith Emerson wspomina, jak w przerwie wspólnego koncertu przypadkowo usłyszał Watersa rozdzielającego czas w studio pomiędzy poszczególnych muzyków. Zdziwiony zapytał go, czy nie prościej by było spotkać się wszystkim razem. W odpowiedzi usłyszał, że zaoszczędzi to im wielu kłótni.

Album zawiera wiele oryginalnych pomysłów. Zgodnie z sugestią Alana Parsonsa włączyli do utworu „Time” zsynchronizowane dźwięki bijących zegarów, nagrane i zmiksowane przez niego. Jak w poprzednich albumach, skorzystali również z dźwięków pozamuzycznych. Dźwięk otwierających się kas sklepowych i przesypujących monet (bodaj najdłuższy loop zrealizowany w tradycyjnej technice) zgrany jest z otwierającym utworem „Money” riffem granym na gitarze basowej. Po raz pierwszy też, muzycy zaprosili do współpracy innych artystów.

Album mówi o ludzkich lękach, o samotności, o przemijającym czasie (zwłaszcza „Time”), kruchości ludzkiej egzystencji, szaleństwie i zachłanności (autorem tekstów wszystkich utworów jest Roger Waters). Przesłanie albumu jest skrajnie nihilistyczne i pesymistyczne. Cały album podsumowuje wypowiedź dozorcy budynku, Gerry’ego Driscolla, którego można usłyszeć w ostatnich sekundach wybrzmiewającej muzyki, gdy powraca dźwięk bijącego serca There is no dark side of the moon, really. As a matter of fact it’s all dark (Nie ma ciemnej strony księżyca, w rzeczywistości jest cały ciemny).

Jedną z zagadek albumu jest pojawienie się w ostatnich sekundach płyty niezidentyfikowanych dźwięków, trwających zaledwie krótką chwilę. Brzmi to jak muzyka, lecz niewielkie natężenie dźwięku nie pozwala bliżej go określić. Według jednej z hipotez, dźwięki zostały nagrane przypadkowo i mogły przedostać się z sąsiedniego studia przez uchylone drzwi. Według przypuszczeń miałaby to być orkiestrowa wersja utworu „Ticket to Ride” zespołu The Beatles. Wobec dokładności muzyków i producentów Pink Floyd, takie wyjaśnienie wydaje się mało prawdopodobne.

Lista utworów

Edycja oryginalna

Nr	Tytuł	Długość
1.	„Speak to Me/Breathe” (Mason/Waters/Gilmour/Wright)	3:57
2.	„On the Run” (Gilmour/Waters)	3:50
3.	„Time” (Mason/Waters/Wright/Gilmour)	6:49
4.	„The Great Gig in the Sky” (Wright, Clare Torry[17])	4:44
5.	„Money” (Waters)	6:22
6.	„Us and Them” (Waters/Wright)	7:49
7.	„Any Colour You Like” (Gilmour/Mason/Wright)	3:26
8.	„Brain Damage” (Waters)	3:46
9.	„Eclipse” (Waters)	2:11

Utwór „Time” zawiera w sobie repryzę „Breathe”.

Edycja „Shine On” (wersja pudełkowa) i reedycja z okazji 25-lecia

Nr	Tytuł	Długość
1.	„Speak to Me” (Mason)	1:08
2.	„Breathe” (Gilmour/Waters/Wright)	2:48
3.	„On the Run” (Gilmour/Waters)	3:50
4.	„Time” (Gilmour/Mason/Waters/Wright)	5:40
5.	„Breathe (Reprise)” (Gilmour/Waters/Wright)	1:09
6.	„The Great Gig in the Sky” (Wright)	4:44
7.	„Money” (Waters)	6:22
8.	„Us and Them” (Waters/Wright)	7:49
9.	„Any Colour You Like” (Gilmour/Mason/Wright)	3:26
10.	„Brain Damage” (Waters)	3:46
11.	„Eclipse” (Waters)	2:11

„Speak to Me/Breathe” podzielono na dwa utwory. To samo zrobiono z „Time”.

Reedycja z okazji 30-lecia

Nr	Tytuł	Długość
1.	„Speak to Me” (Mason)	1:08
2.	„Breathe” (Gilmour/Waters/Wright)	2:48
3.	„On the Run” (Gilmour/Waters)	3:50
4.	„Time” (Gilmour/Mason/Waters/Wright)	6:49
5.	„The Great Gig in the Sky” (Wright)	4:44
6.	„Money” (Waters)	6:22
7.	„Us and Them” (Waters/Wright)	7:49
8.	„Any Colour You Like” (Gilmour/Mason/Wright)	3:26
9.	„Brain Damage” (Waters)	3:46
10.	„Eclipse” (Waters)	2:11

„Breath (Reprise)” ponownie stała się częścią „Time”.

Sprzedaż w wybranych krajach

Kraj	Certyfikaty	Sprzedaż
Austria	3x Platynowa	100 000+
Australia	10x Platynowa	1 500 000+
Kanada	2x Diamentowa	2 500 000+
Francja	Diamentowa	2 000 000+
Niemcy	2x Platyna	500 000+
Polska	2x Platyna[18]	250 000+
Stany Zjednoczone	18x Platyna	19 000 000+
Wielka Brytania	9x Platyna	11 400 000+
Ogółem w Europie		18 000 000+
Ogółem na świecie		41 000 000+

Wraz z reedycjami liczba sprzedanych egzemplarzy sięga 44 mln, a nawet (według innych źródeł) 48 mln.

Pozycje na listach

• 1973: 1. na liście Pop Albums (album)
• 1986: 110. na liście The Billboard 200 (album)
• 1988: 34. na liście Mainstream Rock Songs (singel „Time”)
• 2003: 43. na liście 500 albumów wszech czasów dwutygodnika „Rolling Stone”

Twórcy

• David Gilmour – gitary, śpiew, syntezator VCS 3
• Nick Mason – perkusja, instrumenty perkusyjne, efekty dodatkowe
• Richard Wright – instrumenty klawiszowe, śpiew, syntezator VCS 3
• Roger Waters – gitara basowa, śpiew, syntezator VCS 3, efekty dodatkowe
• Pink Floyd – producent

• Alan Parsons – inżynier dźwięku
• Peter James – asystent inżyniera
• Chris Thomas – miksowanie
• Dick Parry – saksofon w utworach „Us and Them” i „Money”
• Clare Torry – śpiew w utworze „The Great Gig in the Sky”
• Doris Troy – chórki
• Lesley Duncan – chórki
• Liza Strike – chórki
• Barry St. John – chórki
• Jill Furmanosky – fotografia
• Hipgnosis – design, fotografia
• George Hardie – ilustracje, opr. graficzne okładki
• David Sinclair – liner notes in CD re-relaease

Zobacz też

• Dark Side of the Moon Tour
• Niewidoczna strona Księżyca

Uwagi

1. Dotyczy wydania jubileuszowego.

Przypisy

1. Pink Floyd – „The Dark Side Of The Moon” (1973) [online], TopGuitar.pl, 1 lutego 2015 [dostęp 2022-06-05] (pol.).
2. Pink Floyd – The Dark Side Of The Moon. Discogs. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
3. Pink Floyd – The Dark Side of the Moon. Album of the Year. [dostęp 2023-10-10]. (ang.).
4. Stephen Thomas Erlewine: The Dark Side of the Moon – Pink Floyd. AllMusic. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
5. Richard Smirke: Pink Floyd, ‘The Dark Side of the Moon’ At 40: Classic Track-By-Track Review. Billboard.com. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
6. Robert Christgau: Consumer Guide Album. robertchristgau.com. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
7. Eric Harvey: The Dark Side of the Moon: Pink Floyd. Pitchfork. [dostęp 2023-10-10]. (ang.).
8. THE DARK SIDE OF THE MOON: Pink Floyd. Prog Archives. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
9. The Dark Side of the Moon. Rate Your Music. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
10. Loyd Grossman: Pink Floyd, The Dark Side of the Moon. Rolling Stone.com. [dostęp 2023-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2002-02-20)]. (ang.).
11. SgtPepper: Pink Floyd – The Dark Side of the Moon. Sputnikmusic. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
12. Pink Floyd's 14 studio albums rated. The Telegraph. [dostęp 2023-10-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-10)]. (ang.).
13. Jack Milner: Pink Floyd – The Dark Side Of The Moon (50th Anniversary Deluxe Boxset). Uncut. [dostęp 2023-07-07]. (ang.).
14. MarkM. Beech MarkM., Pink Floyd Money Machine Leads Elvis, Nirvana, U2 in CD Battle, Londyn: www.bloomberg.com, 27 września 2011 [dostęp 2011-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-23] (ang.). Brak numerów stron w książce
15. Rolling Stone (USA) Lists – The Rolling Stone Top 500 Albums. rocklistmusic.co.uk. [dostęp 2010-05-22]. (ang.).
16. http://www.rockandrollreport.com/2007/05/29/cover-story-dark-side-of-the-moon-by-hipgnosis/.
17. Mark Blake: Pink Floyd – Prędzej świnie zaczną latać. Kraków: SQN, 2012, s. 277. ISBN 978-83-63248-56-7.
18. Oficjalna Lista Wyróżnień – platynowe płyty [online], OLiS, 25 stycznia 2023 [dostęp 2023-02-23].

Linki zewnętrzne

• The Pink Floyd HyperBase
• Teksty The Dark Side of the Moon

Encyklopedie internetowe (album muzyczny):

• Britannica: topic/Dark-Side-of-the-Moon-album-by-Pink-Floyd
• Nacionālā enciklopēdija: 149142
• SNL: The_Dark_Side_Of_The_Moon