Szalejów Dolny
wieś w województwie dolnośląskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szalejów Dolny (niem. Niederschwedeldorf) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko, w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej.
| wieś | |
.jpg) Pałac w Szalejowie Dolnym | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
310–330[1] m n.p.m. |
| Liczba ludności (III 2011) |
677[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-314[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DKL |
| SIMC |
0853033 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kłodzko  | |
 50°25′37″N 16°34′57″E[4] | |
Szalejów Dolny to duża wieś o długości około 4,2 km, leżąca w zachodniej części Kotliny Kłodzkiej, nad dolnym biegiem Bystrzycy Dusznickiej, na wysokości około 310–330 m n.p.m.[1]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Pierwsza wzmianka o wsi i istniejącym tu kościele pochodzi z 1269 r.[5]. W 1350 r. arcybiskup Arnoszt z Pardubic kupił miejscowość, a następnie przekazał ją kanonikom regularnym św. Augustyna z Kłodzka[5]. W 1597 r. wieś przejęli jezuici, pod rządami których Szalejów Dolny rozwinął się i za sprawą wzniesionej tu kaplicy św. Anny stał się lokalnym ośrodkiem pielgrzymkowym[5]. W 1683 r. znaczna część wsi została zniszczona w wielkim pożarze, po którym odbudowano zniszczone domy oraz wzniesiono browar, słynący w okolicy ze znakomitego piwa[5].
W 1840 r. w miejscowości istniały: pałac, kościół, kilka kaplic, szkoła, browar, olejarnia, młyn wodny i tartak, a w późniejszym okresie także cukrownia[5]. Było tam też kilka gospód, z których korzystali pielgrzymi, a potem także letnicy[5].
W latach 1937–1945 na polach pomiędzy kłodzkimi Kościelnikami a Szalejowem Dolnym, należącymi do posiadłości baronów von Münchhausenów, funkcjonowało wojskowe lotnisko polowe Feldflugplatz Komturhof, skąd startowały samoloty rozpoznania lotniczego Luftwaffe. Szczególne znaczenie lotnisko zdobyło wtedy, gdy front osiągnął granicę Śląska w drugiej połowie stycznia 1945. W czasie oblężenia Wrocławia samoloty przywoziły ciężko rannych do szpitala w Kłodzku. Komendantura lotniska była zakwaterowana w pałacu Münchhausenów, żołnierze w większości gospodarstw i domów w Szalejowie. Oddział liczył 300 żołnierzy. Na skraju wsi zlokalizowano hangary i warsztaty[6].
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są obiekty[7]:
- Kościół św. Szymona i Judy Tadeusza w Szalejowie Dolnym z 1489–1491 r., rozbudowany ok. 1602 i przebudowany w latach 1702–1707, kiedy dodano hełm wieży. Portale późnogotyckie, renesansowe i jeden barokowy, barokowe: chrzcielnica z 1702[8], kościół filialny parafii św. Jerzego w Szalejowie Górnym. W murze okalającym kościół znajduje się półkoliście zakończone wejście na cmentarz ozdobione agrafą z herbem bpa Arnoszta z Pardubic oraz inicjałami IL[9] PP[10]
- plebania (przy kościele filialnym), z 1564 r., przebudowana w 1757 r.,
- Kaplica św. Anny w Szalejowie Dolnym, z lat 1731–1732,
- Kaplica św. Marii Magdaleny w Szalejowie Dolnym z 1734 r.[8],
- zespół pałacowy, z 1844 roku, w skład którego wchodzą:
- pałac,
- park z pozostałością grobowca rodziny Münchhausenów,
- dom nr 7, drewniany, z XVIII wieku, przeniesiony do skansenu w Pstrążnej.
Dom ludowy
Kaplica św. Marii Magdaleny
Herb Arnoszta z Pardubic
.jpg)
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
