Strażnica WOP Dobieszczyn

Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Warlag/Warnołęka/Dobieszczyn – zlikwidowany podstawowy pododdział graniczny Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy z Niemiecką Republiką Demokratyczną

Strażnica WOP
Warlag/Warnołęka/Dobieszczyn

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1945
Rozformowanie	po 1971
Tradycje
Rodowód	70 strażnica WOP
Organizacja
Dyslokacja	Warnołęka, Dobieszczyn
Formacja	Wojska Ochrony Pogranicza
Podległość	14 komenda odcinka 44 batalion OP 124 batalion WOP 123 batalion WOP 12 PB WOP

Żołnierz WOP z PPS-43 podczas szkolenia granicznego, zatrzymanie przestępcy granicznego (pozoranta). Zdjęcie wykonane przy strażnicy WOP Dobieszczyn na skrzyżowaniu drogi Stolec–Dobieszczyn–Nowe Warpno. Między słupami telefonicznymi, a drogowskazem widoczny fragment drogi dojazdowej do pasa drogi granicznej (1950–1959)

Formowanie i zmiany organizacyjne

Strażnica została sformowana w 1945 w strukturze 14 komendy odcinka jako 70 strażnica WOP^[1] (Warlag)^[2] o stanie 56 żołnierzy. Kierownictwo strażnicy stanowili: komendant strażnicy, zastępca komendanta do spraw polityczno-wychowawczych i zastępca do spraw zwiadu. Strażnica składała się z dwóch drużyn strzeleckich, drużyny fizylierów, drużyny łączności i gospodarczej. Etat przewidywał także instruktora do tresury psów służbowych oraz instruktora sanitarnego^[3]. Później strażnica stacjonowała w Dobieszczynie^[4].

W związku z reorganizacją oddziałów WOP, 24 kwietnia 1948 70 strażnica OP Warnołęka została włączona w struktury 44 batalionu Ochrony Pogranicza, a 1 stycznia 1951 124 batalionu WOP w Trzebieży^[5][6].

Od 15 marca 1954 wprowadzono nową numerację strażnic^[a], a 70 strażnica WOP II kategorii otrzymała nr 65 w skali kraju i stacjonowała w Dobieszczynie^[8][9].

W 1956 rozpoczęto numerowanie strażnic na poziomie brygady. Strażnica WOP Dobieszczyn I kategorii była 16 w 12 Brygadzie Wojsk Ochrony Pogranicza^[10].

1 stycznia 1960 funkcjonowała jako 10 strażnica WOP Dobieszczyn I kategorii w strukturach 124 batalionu WOP w Policach. 124 batalion WOP Police został rozformowany w 1963^[b][12]. Strażnice rozformowanego batalionu włączono w struktury 123 batalionu WOP Szczecin^[13].

1 stycznia 1964 strażnica WOP nr 6 Dobieszczyn miała status strażnicy lądowej I kategorii w strukturach 123 batalionu WOP Szczecin^[14], który rozformowano w 1964, a podległe strażnice zostały włączone bezpośrednio pod sztab 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie^[15].

1 czerwca 1968 strażnica WOP nr 7 Dobieszczyn miała status strażnicy technicznej II kategorii podległej bezpośrednio pod sztab 12 Pomorskiej Brygady WOP w Szczecinie^[5].

Po wyłączeniu z systemu ochrony granicy państwowej, Strażnica WOP Dobieszczyn pełniła funkcję strażnicy szkolnej w strukturach Pomorskiej Brygady WOP.

Ochrona granicy

W 1960 10 strażnica WOP Dobieszczyn I kategorii ochraniała odcinek granicy państwowej od znaku granicznego nr 855 do znaku gran. nr 867.

Strażnice sąsiednie

• 69 strażnica WOP Rammer ⇔ 71 strażnica WOP Kazimusz – 1946
• 69 strażnica OP Drogoradz ⇔ 71 strażnica OP Karsibór – 1949
• 64 strażnica WOP Stolec ⇔ 66 strażnica WOP Myślibórz Wielki – 03.1954
• 15 strażnica WOP Stolec ⇔ 17 strażnica WOP Myślibórz Wielki – 1956
• 11 strażnica WOP Stolec kat. II ⇔ 9 strażnica WOP Myślibórz Wielki kat. III – 01.01.1960
• 7 strażnica WOP Stolec lądowa kat. II ⇔ 5 strażnica WOP Myślibórz Wielki lądowa kat. III – 01.01.1964
• 8 strażnica WOP Stolec techniczna kat. II ⇔ 6 strażnica WOP Myślibórz Wielki lądowa kat. II – 01.06.1968.

Komendanci/dowódcy strażnicy

• ppor. Józef Wołoszewicz (był w 10.1946)^[c]
• ppor. Zygmunt Zadruski (1953–01.07.1955^[17]
• ppor. Wacław Grzegorczyk (01.07.1955–1959)^[17]
• por. Edward Maniawski (1959)
• por. Tadeusz Borkowski (1959–1962)^[18]
• kpt. Władysław Lorenc (1962–1963)
• kpt. Bronisław Deryng (1963–co najmniej do 1965).

Uwagi

1. Rozkaz dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza nr 04 z 22 lutego1954^[7].
2. Zarządzenie MSW z 24.04.1963^[11]
3. Rozkaz personalny dowódcy WOP nr 052 z 19.10.1946^[16] 

Przypisy

1. Wyganowski 2001 ↓, s. 278.
2. Wykazy dyslokacyjne 1946 ↓, k. 119–123.
3. Dominiczak 1985 ↓, s. 46.
4. Historia PBWOP ↓, s. 12–16.
5. Jackiewicz 1998 ↓, s. 61.
6. Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
7. Prochwicz 2011 ↓, s. 207.
8. Wyganowski 2001 ↓, s. 279.
9. Dyslokacja jednostek WOP 1954 ↓, k.7.
10. Wykaz dyslokacyjny 1957 ↓, k.192.
11. Jackiewicz 1998 ↓, s. 62.
12. Prochwicz 2011 ↓, s. 235.
13. Jackiewicz 1998 ↓, s. 52.
14. Wykaz dyslokacyjny 1964 ↓, s. 590–620.
15. Prochwicz 2011 ↓, s. 238.
16. Rozkazy personalne DWOP ↓.
17. Historia PBWOP ↓, s. 177–199.
18. Historia PBWOP ↓, s. 346.

Bibliografia

• Henryk Dominiczak: Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985. Warszawa: Wojskowa Drukarnia w Łodzi, 1985.
• Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
• Jerzy Prochwicz: Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965. Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011. ISBN 978-83-7726-027-2.
• Andrzej Wyganowski: w: Andrzej Wojtaszak, Kazimierz Kozłowski, „Żołnierz polski na Pomorzu Zachodnim X–XX wiek”: materiały z sesji naukowej z 10 listopada 1999 r.. Szczecin: Oddział Edukacji Obywatelskiej, 2001. ISBN 83-86992-76-X.
• Archiwum Straży Granicznej, zespół archiwalny DWOP, sygn. 1842/6, Historia Pomorskiej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza. Szczecin 1961.
• ASGran. Rozkazy personalne dowódcy Wojsk Ochrony Pogranicza.
• Archiwum SGr., DWOP, sygn. 217/143, Wykazy dyslokacyjne Wojsk Ochrony Pogranicza 1946. Wykaz strażnic i miejsc ich rozlokowania adresowany do Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 4 maja 1946.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Dyslokacja jednostek Wojsk Ochrony Pogranicza z 8 kwietnia 1954.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1284/200, Struktury organizacyjno-dyslokacyjne. Wykaz dyslokacyjny etatowych oddziałów i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza z 18 maja 1957.
• Archiwum SGr., zespół archiwalny DWOP, sygn. 1400/3, k. 590–620; Rozkazy zarządzenia i wytyczne w zakresie wszelkiego rodzaju zaopatrzenia. Wykaz dyslokacyjny jednostek i pododdziałów WOP na dzień 1 stycznia 1964.