Stożek Wielki (Beskid Śląski)

Stożek Wielki (cz. Velký Stožek 978 m n.p.m.^[1]) – szczyt w Paśmie Stożka i Czantorii w Beskidzie Śląskim. Pasmo to tworzy dział wodny między Wisłą i Odrą i biegnie nim granica polsko-czeska. Wielki Stożek znajduje się w nim pomiędzy Stożkiem Małym i Kyrkawicą i jest trzecim co do wysokości (po Wielkiej Czantorii i Kiczorach) szczytem tego pasma^[2].

Stożek Wielki

Stożek Wielki (pod szczytem schronisko) ze stoków Kiczor, na ostatnim planie Czantoria Wielka
Państwo	Polska  Czechy
Położenie	Nawsie, Nydek, Wisła
Pasmo	Beskid Śląski, Karpaty
Wysokość	978 m n.p.m.
Położenie na mapie Beskidu Śląskiego Stożek Wielki
Położenie na mapie Karpat Stożek Wielki
49°36′20″N 18°49′23″E

Stożek Wielki (po prawej) od strony północnej, ze stoków Cieślara

Widok z Łabajowa

Ukształtowanie

Zbocza szczytowej kopuły Wielkiego Stożka stromo opadają ku zachodowi, północy i wschodowi, jedynie ku południu jego grzbiet biegnie prawie poziomo ku Kyrkawicy. Góra, oglądana z sektora północnego, ma rzeczywiście formę dość regularnego stożka^[3]. Zbudowana jest z piaskowca godulskiego.

Szczyt Wielkiego Stożka jest zwornikiem dla tzw. „ramienia Łączki i Filipki” – najdłuższego grzbietu bocznego Pasma Stożka i Czantorii, odchodzącego od Stożka w kierunku północno-zachodnim^[2]. W kierunku północno-wschodnim opada ze szczytu Stożka krótki grzbiecik, zakończony kopczykowatym szczycikiem (ok. 730 m n.p.m.), oddzielający dolinę potoku Łabajów od dolinki jego lewobrzeżnego dopływu – potoku Jerzy^[1].

Pod samym szczytem góry od strony zachodniej znajduje się charakterystyczna wychodnia skalna z wywieszoną płytą^[2]. Ten ...duży cypel skalny nakształt czółna (...) opisał już Jan Galicz, jeden z czołowych polskich działaczy turystycznych na Śląsku Cieszyńskim, w relacji z wycieczki turystycznej odbytej w 1891 r.^[4] Położone tuż pod tą wychodnią urwisko ze skalnymi ściankami nie jest natomiast pochodzenia naturalnego, gdyż powstało w wyniku łamania kamienia do budowy pobliskiego schroniska^[5].

Rozległa wychodnia w formie muru skalnego, z licznymi basztami skalnymi i ambonami oraz rumowiskiem bloków skalnych u ich stóp ciągnie się na wysokości ok. 870–890 m n.p.m. wzdłuż zachodnich, bardzo stromych zboczy Wielkiego Stożka, już po stronie czeskiej. Wspomniany Jan Galicz pisał o niej, iż jest to ...próg skalny, długości kilkudziesięciu metrów. Próg ten kończy się w kierunku południowozachodnim olbrzymim, do 10 m wysokości dochodzącym, zwieszającym się blokiem skalnym, pod którym kilkanaście osób może znaleźć pomieszczenie.^[4]

Masyw Wielkiego Stożka porośnięty jest lasami, po stronie zachodniej głównie bukowymi i bukowo-świerkowymi, po wschodniej – w większości świerkowymi^[2].

Schronisko PTTK Stożek

Polskie stoki Stożka Wielkiego znajdują się w granicach miasta Wisła w województwie śląskim, powiecie cieszyńskim^[1]. Przed wejściem obu państw do strefy Schengen na Stożku Wielkim znajdowało się turystyczne przejście graniczne Stożek-Velký Stožek^[2].

Pod samym szczytem znajduje się schronisko PTTK Stożek oddane do użytku w 1922 r.^[6] (pierwsze wybudowane przez Polaków w polskim Beskidzie Śląskim – wcześniejsze budowała organizacja Beskidenverein) oraz węzeł szlaków pieszych, którymi dojść można m.in. na Przełęcz Kubalonkę, Czantorię Wielką, Soszów Wielki do Wisły, Wisły Głębce, Istebnej, Jaworzynki i Jabłonkowa. Przez szczyt przebiega także Główny Szlak Beskidzki^[2].

Ze szczytu rozciągają się fragmentaryczne widoki na Beskid Morawsko-Śląski, spod schroniska – szeroki widok na Beskid Śląski, a także na Beskid Żywiecki i Tatry^[2]. Na 10 ze skalnych bloków na zachodnim stoku Stożka, o wysokości 2–3 m, uprawiany jest bouldering. Poprowadzono na nich 21 baldów o trudności od 4 do 7a+ w skali francuskiej^[7].

Szlaki turystyczne

Po stronie polskiej:

czerwony z Wielkiej Czantorii przez Przełęcz Beskidek i Soszów Wielki – 2:10 godz., z powrotem 2:35 godz.

czerwony z Baraniej Góry przez Schronisko PTTK na Przysłopie i Przełęcz Kubalonkę – 5:25 godz., z powrotem 5:55 godz.

żółty i czerwony z Jaworzynki Trzycatek przez Kiczory – 4:10 godz., z powrotem 4:25 godz.

żółty z Wisły Dziechcinka przez Dolinę Dziechcinki – 2:05 godz., z powrotem 1:45 godz.

zielony z Głębiec przez dolinę Łabajowa – 1:30 godz., z powrotem 1:15 godz.

niebieski, zielony i czerwony z Baraniej Góry przez Schronisko PTTK na Przysłopie, Karolówkę, Istebną i Kiczory – 5:10 godz., z powrotem 5:20 godz.

niebieski z Głębiec przez Mraźnicę – 2:00 godz., z powrotem 1:30 godz.

niebieski z Wisły Dziechcinka przez Kobylą – 2:25 godz., z powrotem 1:55 godz.^[8]

Po stronie czeskiej

czerwony i żółty z Nýdku – 3:50 godz., z powrotem 2:35 godz.

żółty i niebieski z Jabłonkowa – 2:25 godz., z powrotem 1:50 godz.

niebieski szlak graniczny z Czantorii Wielkiej – 2:15 godz., z powrotem 2:40 godz.

Infrastruktura turystyczna

• schronisko PTTK Stożek
• na wschodnim zboczu Stożka znajduje się Ośrodek Narciarski Stożek z wyciągiem krzesełkowym, 2 wyciągami talerzykowymi, ponad 3 km tras narciarskich i snowparkiem.
• Na Stożku znajdują się trasy do uprawiania zjazdu rowerowego. Organizowane są tam też mistrzostwa i puchary Europy w tej dyscyplinie^[9].