Loading AI tools
Oficer Wojska Polskiego, pilot, kawaler Virtuti Militari Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Cwynar (ur. 21 listopada 1897 w Orzechówce, zm. 9 maja 1982 w Nottingham) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, dowódca 213. i 214. eskadry bombowej, w czasie wojny obronnej Polski dowodził XV dywizjonem bombowym. Jako pilot Polskich Sił Powietrznych dowodził 300. dywizjonem bombowym PSP. Kawaler Virtuti Militari, brat Michała Cwynara, asa myśliwskiego i dowódcy 316. dywizjonu myśliwskiego PSP.
pułkownik | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
3 pułk lotniczy |
Stanowiska |
dowódca eskadry |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
|
Syn Jana i Marii, miał pięcioro rodzeństwa[1]. Szkołę powszechną i gimnazjum ukończył w Brzozowie. Zgłosił się do służby w Legionach Polskich, w trakcie I wojny światowej walczył m.in. pod Gródkiem Jagiellońskim. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę zgłosił się do służby w odrodzonym Wojsku Polskim, został skierowany na szkolenie w Szkole Podchorążych w Kutnie. Po promocji na stopień podporucznika został przydzielony do Honorowej Gwardii Marszałka Józefa Piłsudskiego[2].
Na własną prośbę został przeniesiony do lotnictwa. Po kursie pilotażu w Dęblinie otrzymał przydział do 3. pułku lotniczego. W 1928 r. wykładał nawigację w Oficerskiej Szkole Lotnictwa, a następnie w Centrum Wyszkolenia Oficerów Lotnictwa. W 1934 r. objął dowództwo nad plutonem w 33. eskadrze towarzyszącej[3][4]. W 1937 r. został awansowany na stopień kapitana[5].
1 listopada 1937 r. objął stanowisko dowódcy 213. eskadry bombowej[6]. 20 października 1938 r. przekazał dowództwo kpt. pil. Józefowi Wyrzykowskiemu[7], 30 października objął dowództwo nad 214. eskadrą bombową i sprawował to stanowisko do momentu rozwiązania eskadry w marcu 1939 r.[8]
W marcu objął dowództwo nad nowo sformowanym XV dywizjonem bombowym i w jego składzie walczył podczas wojny obronnej[9][10]. Pomimo braku rozkazów z dowództwa samodzielnie podjął decyzję zmiany miejsca postoju dywizjonu[11] i operowania z lotniska w Podlodowie, które zapewniało efektywne wykorzystanie posiadanych samolotów do atakowania niemieckich kolumn pancernych[12]. 14 września dowodził wyprawą bombową atakującą czołgi nieprzyjaciela w rejonie Zamościa, dzień później poprowadził samoloty dywizjonu do ataku na niemieckie kolumny w okolicach Radomia. Z powodu mgły i nieodnalezienia celu zaatakowano niemieckie jednostki pomiędzy Włodzimierzem Wołyńskim a Sokalem[13].
Po agresji ZSRR na Polskę 18 września ewakuował się z jednostką na teren Rumunii[14], a następnie przedostał do Francji[15]. Stąd został skierowany do Wielkiej Brytanii, gdzie zajął się tworzeniem dywizjonu 300[16]. Otrzymał numer służbowy RAF 76610[4]. Początkowo pełnił funkcję dowódcy eskadry „A”, ale już wkrótce objął stanowisko zastępcy dowódcy dywizjonu[17]. 12 marca 1941 r., po starcie z lotniska Mildenhall, atakował cele w Hamburgu[18]. 23 marca pilotowany przez niego Wellington z powodu przeciążenia nie zdołał oderwać się od pasa startowego, maszyna nie nadawała się do naprawy[19]. W nocy z 17 na 18 kwietnia brał udział w nalocie na Berlin, bomby zrzucone z pilotowanego przez niego samolotu spowodowały pożary w rejonie Berlin Ostbahnhof i na Alexanderplatz[20]. 18 czerwca został mianowany dowódcą dywizjonu 300, zbiegło się to też z przeniesieniem jednostki na lotnisko Hemswell i znaczną poprawą warunków bytowych polskich lotników[21]. 12 sierpnia poprowadził załogę, nie mającą doświadczenia bojowego, do nalotu nad port w Hawrze. Z powody złych warunków atmosferycznych misja została odwołana, ale wiadomość o tym nie dotarła do załogi, która przeprowadziła skuteczny atak. 14 sierpnia jego doświadczenie okazało się niewystarczające, aby ta sama załoga odnalazła cel w Hamburgu[22].
Turę lotów bojowych zakończył 26 stycznia 1942 r., tego też dnia zdał dowództwo nad dywizjonem 300[23]. Następnie objął stanowisko szefa wyszkolenia 18 Operational Training Unit[24]. Po zakończeniu II wojny światowej nie zdecydował się na powrót do Polski i pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Pełnił funkcję dowódcy stacji RAF w Newton[25], 15 stycznia 1946 r. został dowódcą Polskiej Stacji Bombowej w Faldingworth[26]. Po demobilizacji brał aktywny udział w życiu Polonii, był aktywnym działaczem Stowarzyszenia Lotników Polskich[16].
Zmarł 9 kwietnia 1982 r. w Nottingham i tam został pochowany. W późniejszym czasie jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone w grobie rodzinnym w Orzechówce[27].
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[28]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.