Stanisław Basiński
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Jan Basiński (ur. 29 kwietnia 1866 w Bieczu, zm. 5 października 1934 w Bydgoszczy) – polski nauczyciel.
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
polska |
| Stanowisko |
nauczyciel |
| Rodzice |
Cezary, Anna |
| Małżeństwo |
Janina z d. Adamczyk |
| Dzieci |
Anna, Adam, Maria |
| Krewni i powinowaci |
Władysław Adamczyk (teść) |
.jpg){kind=small} | |
| Odznaczenia | |
  | |
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Stanisław Jan Basiński urodził się 29 kwietnia 1866 w Bieczu[1][2]. Był synem Cezarego i Anny z domu Lemer[2]. W 1884 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Jaśle[3]. W 1888 był stypendystą w Zakładzie Narodowym im. Ossolińskich[4].
Podjął pracę nauczyciela od 12 marca 1890, egzamin zawodowy złożył 18 czerwca 1893, a 1 września 1893 został mianowany nauczycielem rzeczywistym[1]. Uczył języka polskiego[1]. Jako kandydat stanu nauczycielskiego od 27 lutego 1890 pracował jako zastępca nauczyciela w C. K. IV Gimnazjum we Lwowie[5] zamiast Edwarda Strutyńskiego[6]. W roku szkolnym 1890/1891 w C. K. Wyższej Szkole Realnej we Lwowie pracował jako zastępca nauczyciela, nauczał języka polskiego[7]. Reskryptem z 28 sierpnia 1893 został mianowany przez C. K. Ministra Wyznań i Oświecenia nauczycielem rzeczywistym i został przeniesiony ze stanowiska zastępcy nauczyciela C. K. Wyższej Szkoły Realnej we Lwowie, na stanowisko nauczyciela rzeczywistego w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku[8]. W szkole uczył języka polskiego, języka greckiego, języka łacińskiego, prowadził bibliotekę nauczycielską i czytelnię polską dla młodzieży[9][10][11]. Reskryptem C. K. Rady Szkolnej Krajowej z 9 października 1896 został zatwierdzony na stałe w zawodzie nauczycielskim i otrzymał tytuł c. k. profesora[12][13]. Uzyskał VIII rangę od 18 czerwca 1904[1][14], VII rangę od 30 grudnia 1913[15][16]. Od 1 sierpnia 1909 do roku szkolnego 1913/1914, przebywając formalnie na urlopie jako profesor sanockiego gimnazjum, pełnił funkcję kierownika Prywatnego Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Czortkowie[17][18][19][20][21][22][23][24].
Po wybuchu I wojny światowej w 1914 wyjechał do Wiednia, gdzie był kierownikiem prywatnych kursów gimnazjalnych dla polskich uchodźców, a później był referentem C. K. Rady Szkolnej Krajowej, urzędującej wówczas w Białej[25][26]. 6 kwietnia 1917 został mianowany na stanowisko dyrektora sanockiego gimnazjum[27] (po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej od 1922 szkoła funkcjonowała jako Państwowe Gimnazjum Męskie im. Królowej Zofii w Sanoku)[28][29][30]. Pozostając nauczycielem i dyrektorem sanockiego gimnazjum, przebywał na urlopie dla poratowania zdrowia od 1 grudnia 1921 do 31 stycznia 1922[31]. Ponownie był na urlopie w okresie od 1 grudnia 1924 do 1 maja 1925 (w tym czasie kierownikiem gimnazjum był Urban Przyprawa)[32]. W 1925 ustąpił ze stanowiska dyrektora sanockiego gimnazjum i został przeniesiony w stan spoczynku z dniem 3 sierpnia 1925[33][34][35][36]. Publikował prace w sprawozdaniach sanockiego gimnazjum: publikacja pt. Roxolania Klonowicza, w stosunku do poezyi łacińskiej i greckiej (w dwóch częściach z 1895 i z 1896)[37][38][39] oraz był autorem artykułu pt. Wykaz książek znajdujących się w bibliotece nauczycielskiej sanockiego gimnazjum z końcem roku szkolnego 1897 (w dwóch częściach z 1897 i z 1898)[40][41]. Wśród sanockich gimnazjalistów zyskał przydomek „Bas”[42].
Był członkiem zwyczajnym Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego[43], Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza we Lwowie[44][45]. 27 października 1905 został wybrany członkiem wydziału Towarzystwa Pomocy Naukowej w Sanoku[46][47], w którym jako delegat grona nauczycielskiego pełnił funkcję skarbnika[48]. Był członkiem i działaczem Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych we Lwowie, 17 listopada 1894 został wybrany zastępcą członka wydziału oraz skarbnikiem w Sanoku na rok 1895 koła jasielsko-sanockiego TNSW z siedzibą w Sanoku, z zastępstwem w Sanoku[49]. 29 marca 1909 został ponownie wybrany przewodniczącym wydziału sanockiego koła TNSW[50]. W 1905, 1907 był wybierany członkiem wydziału „Towarzystwa Bursy”, sprawującego pieczę nad Bursą Jubileuszową im. Cesarza Franciszka Józefa w Sanoku[51][52], pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego „Towarzystwa Bursy” oraz był członkiem Rady Szkolnej Okręgowej w Sanoku[53][54], w II Rzeczypospolitej członkiem Rady Szkolnej Powiatowej[10]. W Sanoku był zastępcą przewodniczącej koła Towarzystwa Szkoły Ludowej[55][56][57][58][59]. Z ramienia TSL zajmował się zakładaniem szkółek początkowych (wspólnie z inż. Stanisławem Baumanem)[60]. Pełnił funkcję sekretarza Towarzystwa Powszechnych Wykładów Uniwersyteckich w Sanoku[61]. Na początku 1905 został wybrany członkiem sądu polubownego Towarzystwa Młodzieży Polskiej „Znicz”[62]. Jako delegat gimnazjum został członkiem wydziału (zarządu) zawiązanego 22 maja 1919 Koła Przyjaciół Harcerstwa w Sanoku[63][64].
Pełnił funkcję zastępcy radnego rady miejskiej w Sanoku, Adama Pytla, od 1904/1905[65][66]. W 1907 został wybrany radnym miasta Sanoka[67][68][69][70]. Był członkiem sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1893, 1906, 1920, 1924)[71][72], działał we władzach wydziału[73], pełniąc funkcje sekretarza[73], zastępcy członka i członka sądu honorowego[74][75][76]. W listopadzie 1895 został wybrany zastępca członka wydziału Towarzystwa Kasyna w Sanoku[77]. Był prezesem rady nadzorczej założonego w 1906 Towarzystwa Kredytowego „Wzajemna Pomoc” Urzędników i Sług Cywilnych (Państwowych) w Sanoku[78][79].
12 września 1900 Stanisław Basiński poślubił w Sanoku wówczas niespełna 16-letnią Janinę Kalistę (później określaną jako Joanna[80][81], ur. 14 listopada 1884 w Białej), córkę pracującego w Sanoku inż. Władysława Adamczyka[2]. Ich syn Adam Marian Kalikst Basiński zmarł 8 maja 1919 na gruźlicę w wieku 18 lat będąc uczniem VII klasy sanockiego gimnazjum oraz harcerzem[80][82][83][84]. W tej szkole w latach 20. uczyły się także w charakterze prywatystek ich córki[42], Anna Stanisława (ur. 1907)[85] oraz Maria Dobrochna (zm. 25 marca 1922 na gruźlicę w wieku 22 lat[81])[86]. Stanisław Basiński zmarł 5 października 1934 w Bydgoszczy po długiej chorobie[87][88]. Pogrzeb odbył się tamże 7 października 1934[87]. Do śmierci był żonaty i miał syna[87]. Jego ostatni syn Witold Józef (ur. 24 kwietnia 1912 w Czortkowie) został podporucznikiem obserwatorem Wojska Polskiego, poniósł śmierć wskutek wypadku lotniczego pod Załachowem 30 października 1937[89][90][91][92]. Wdowa po Stanisławie Basińskim, Janina, w 1940 w Warszawie poślubiła Władysława Studzińskiego, absolwenta sanockiego gimnazjum z 1897, potem urzędnika)[93].
Odznaczenia
austro-węgierskie
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.