Bazylika św. Wawrzyńca „in Lucina”
bazylika w Rzymie Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bazylika św. Wawrzyńca in Lucina (wł. Basilica di San Lorenzo in Lucina, pol. Bazylika św. Wawrzyńca w domu Lucyny) – rzymskokatolicki kościół tytularny w Rzymie.
| Kościół tytularny | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość |
Rzym |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Parafia |
San Lorenzo in Lucina[1] |
| Bazylika mniejsza • nadający tytuł |
od 27 listopada 1908 |
| Wezwanie | |
Położenie na mapie Włoch  | |
Położenie na mapie Lacjum  | |
Położenie na mapie Rzymu  | |
| 41°54′12,3″N 12°28′43,3″E | |
| Strona internetowa | |
Świątynia ta jest kościołem parafialnym oraz kościołem tytularnym, mającym również rangę bazyliki mniejszej[1]. Jest też kościołem stacyjnym z czwartego piątku Wielkiego Postu.
Bazylika znajduje się w III Rione Rzymu – Colonna przy Piazza di San Lorenzo in Lucina 16/A[1].
Patronem świątyni jest św. Wawrzyniec – diakon, który poniósł śmierć męczeńską za wiarę chrześcijańską w 258 roku.
Według tradycji w tym miejscu stał dom należący do Lucyny, w którym spotykali się chrześcijanie[2]. W tym miejscu na papieża został wybrany Damazy I w 366 roku[1]. W Liber Pontificalis kościół ten określono jako Titulus Lucinae w odniesieniu do czasów papieża Sykstusa III[3], wtedy też miała miejsce przebudowa świątyni[1]. W 780 roku papież Hadrian I zlecił renowację kościoła[3]
Podczas najazdu Normanów w 1084 roku kościół został uszkodzony. Jego odnowienie zlecił papież Paschalis II w 1112 roku[3]. W tym czasie do kościoła trafiły relikwie różnych świętych (m.in. czaszka papieża św. Aleksandra I) oraz ruszt, na którym miał zostać umęczony św. Wawrzyniec i kajdany, w które był zakuty[3]. Kościół po renowacji został poświęcony w 1131 roku przez antypapieża Anakleta II i ponownie 26 maja 1196 roku przez papieża Celestyna III (wcześniejsze poświęcenie uznano wtedy za nieważne)[3].
W XVII wieku kościół został przekazany zakonowi Kleryków Regularnych Mniejszych, po czym w 1650 roku wnętrze bazyliki zostało ponownie urządzone przez Cosimo Fanzago. Podzielono wówczas nawy boczne na oddzielne kaplice oraz przeprowadzono pewną modyfikację fasady. Podczas renowacji w 1858 roku, zleconej przez papieża Piusa IX i nadzorowanej przez Andrea Busiri Vici, usunięto znaczną część barokowej dekoracji wnętrz oraz dodano dwie nowe boczne kaplice[3].
Papież Pius X 27 listopada 1908 nadał kościołowi godność bazyliki mniejszej[4].
Bazylika ma nawę główną, dwie nawy boczne obecnie podzielone ścianami na oddzielne kaplice, półokrągłą apsydę i narteks.
Dach narteksu podtrzymuje sześć starożytnych jońskich kolumn z granitu. Fasada nawy nad narteksem jest ceglana z kamiennymi detalami, pośrodku ma obramowane okrągłe okno otoczone parą pionowych prostokątnych okien. Na górze znajduje się pusty trójkątny naczółek[3].
Romańska ceglana dzwonnica pochodzi z przebudowy w 1112 roku, znajduje się po prawej stronie za narteksem. Z pięciu kondygnacji powyżej narteksu, dolne dwie mają podwójne łuki, a trzy górne – łuki potrójne z marmurowymi filarami.
Portal flankują dwa średniowieczne lwy, jeden z nich trzyma w łapach owcę, a drugi niemowlę[3].
Fasada
Narteks
Marmurowy lew przy wejściu, XII w.
Nawa główna ma sześć przęseł z arkadami po obu stronach, prowadzącymi do kaplic bocznych. Nad filarami oddzielającymi kaplice znajdują się okrągłe freski ze scenami z życia św. Wawrzyńca. U góry nad każdym łukiem znajduje się prostokątne okno, pomiędzy nimi są wizerunki świętych. Freski zostały wykonane przez Roberto Bompiani w 1860 roku[3].
Kasetonowy sufit nawy został wykonany w 1857 roku, jest on złocony i zdobiony rozetami, w centralnym panelu znajduje się obraz autorstwa Mometto Grüttera[3].
_-_Interior_HDR.jpg)
Wnętrze bazyliki
Ołtarz główny zaprojektował Carlo Rainaldi, w jego centrum znajduje się obraz Ukrzyżowanie autorstwa Guido Reni z około 1640 roku, we frontonie umieszczono tondo Matka Boża z Dzieciątkiem. Pod ołtarzem znajdują się relikwie świętych męczenników Poncjana, Euzebiusza, Wincentego i Pelegrynusa[3].
Witraże apsydy przedstawiają Św. Wawrzyńca, Legendę Abgara z Edessy i Św. Rytę[3].
Ołtarz główny
W muzeum przy bazylice przechowywane są kajdany, w które – według legendy – zakuto św. Wawrzyńca[3].
Kaplice boczne
Po lewej stronie jest pięć kaplic bocznych, natomiast po prawej są cztery – po prawej stronie naprzeciwko pierwszej lewej kaplicy zlokalizowana jest dzwonnica. Dodatkowo dwie kaplice flankują prezbiterium.
Kaplica św. Wawrzyńca
Pierwsza po prawej kaplica jest poświęcona św. Wawrzyńcowi (dedykacja ta związana jest z faktem, że pod głównym ołtarzem znajdują się relikwie innych męczenników, w związku z czym im ten ołtarz jest dedykowany, a ponieważ patronem bazyliki jest św. Wawrzyniec jemu została poświęcona jedna z kaplic bocznych)[3]. W relikwiarzu przechowywany jest ruszt, na którym, według legendy, miał ponieść męczeństwo patron kaplicy[2]. Obraz w ołtarzu autorstwa Sigismondo Rosa z XVIII wieku przedstawia Lucynę pokazującą św. Wawrzyńcowi plany kościoła jemu dedykowanego[2]. Na ścianach bocznych obrazy Giuseppe Crepi przedstawiają świętego przed cesarzem Walerianem oraz jego męczeństwo[2].
Kaplica św. Wawrzyńca
Relikwiarz z rusztem św. Wawrzyńca
Kaplica Najświętszego Sakramentu
Jest to druga kaplica po prawej stronie. W ołtarzu znajduje się obraz Najświętszego Serca Jezusowego. Wcześniej kaplica była poświęcona św. Antoniemu z Padwy, boczne panele freskowe autorstwa Jana Miela przedstawiają cuda tego świętego. Aedicula ołtarza jest autorstwa Carla Rainaldiego, oryginalny obraz ołtarzowy ołtarz przedstawiający św. Antoniego, dzieło Massimo Stanzione z 1616 roku, został sprzedany, pozostało natomiast małe tondo Świętej Rodziny Domenico Rainaldi we frontonie[3].
Kaplica św. Franciszka Caracciolo
Trzecia kaplica po prawej stronie poświęcona jest założycielowi Kleryków Regularnych Mniejszych św. Franciszkowi Caracciolo. Ołtarz przedstawiający świętego adorującego Najświętszy Sakrament jest dziełem Ludovico Sterna z 1740 roku. W pendentywach kopuły znajdują się sceny z życia świętego autorstwa Teodoro Matteini[3].
Kaplica Najświętszego Sakramentu
_HDR.jpg)
Kaplica św. Franciszka Caracciolo
Kaplica Zwiastowania
Czwarta po prawej jest kaplica Zwiastowania zaprojektowana przez Giovanni Lorenzo Berniniego dla papieskiego lekarza Gabriele Fonseca. Znajdują się w niej popiersie dłuta Berniniego przedstawiające fundatora kaplicy odmawiającego różaniec (po lewej stronie ołtarza) oraz popiersia prawdopodobnie jego matki i żony – dzieła ze szkoły Berniniego[2].
W ołtarzu znajduje się owalny obraz Zwiastowanie Ludovico Gimignani w czarnej marmurowej ramie, podtrzymywanej przez parę aniołów. Po prawej stronie umieszczono malowidło Giacinto Gimignani przedstawiający Elizeusza oczyszczającego gorzkie źródło w Jerychu z 1664 roku, natomiast po stronie lewej jest obraz Salus Populi Romani[3].
Kaplica krucyfiksu
Kaplica krucyfiksu jest zlokalizowana jako ostatnia po stronie prawej, flankuje ona prezbiterium. Krucyfiks w ołtarzu pochodzi z XVII wieku. Po bokach znajdują się figury aniołów – po lewej Archanioł Rafał, po prawej Anioł Stróż[3].
.jpg)
Ołtarz w kaplicy Zwiastowania
Gabriele Fonseca, Giovanni Lorenzo Bernini, kaplica Zwiastowania
_HDR.jpg)
Kaplica krucyfiksu
Kaplica chrzcielna
Po lewej przy wejściu znajduje się kaplica chrzcielna z XVII wieku, projektu Sardi. Obraz w ołtarzu przedstawiający Chrzest Jezusa jest dziełem Giuseppe Nicola Nasini. Autorem malowideł na ścianach bocznych był Giovanni Antonio Grecolini. W sklepieniu kaplicy umieszczono nietypowy kwadratowy oculus[3].
Kaplica św. Karola Boromeusza
Św. Karolowi Boromeuszowi dedykowana jest kaplica druga po lewej stronie. Obraz na ołtarzu, autorstwa Carlo Saraceni, przedstawia św. Karola podczas procesji z relikwiami gwoździ. Obrazy po bokach są autorstwa Gregorio Preti przedstawiają patrona kaplicy rozdającego jałmużnę oraz udzielającego ostatniego namaszczenia ofiarom zarazy[3].
Kaplica św. Jana Nepomucena
Trzecia po lewej jest kaplica św. Jana Nepomucena. W górnej części ołtarza umieszczono kopię Św. Michała Archanioła Guido Reni. Obrazy na ścianach bocznych, tematycznie związane z patronem kaplicy, są dziełami Emila Holareka[3].
Kaplica św. Józefa
Czwarta po lewej stronie kaplica dedykowana jest św. Józefowi. Obraz w ołtarzu Święta Rodzina jest dziełem Alessandro Turchi[3].
Kaplica chrzcielna
Kaplica św. Jana Nepomucena
Kaplica św. Józefa
Kaplica św. Franciszka z Asyżu i św. Hiacynty Marescotti
Piąta po lewej kaplica dedykowana jest św. Franciszkowi z Asyżu i św. Hiacyncie Mariscotti. Wnętrze tej kaplicy zostało zaprojektowane przez Simona Vouet w 1624 roku. Obrazy na ścianach bocznych są jego autorstwa i przedstawiają św. Franciszka przed biskupem oraz Kuszenie św. Franciszka. Simon Vouet jest również autorem fresków na sklepieniu przedstawiających Boga Ojca (w centrum) oraz sceny z życia Maryi – w kopule: Narodziny, Ofiarowanie, Zwiastowanie i Wniebowzięcie, poniżej kopuły: Zaślubiny i Nawiedzenie. W 1736 roku Marco Benefial dokonał rearanżacji kaplicy, jego dziełem jest ołtarz przedstawiający Śmierć św. Hiacynty, jest on również autorem fresków na pilastrach przedstawiających świętych Piotra, Pawła, Marię Magdalenę, Klarę i Łucję. We frontonie ołtarza znajduje się obraz Girolamo Siciolante da Sermoneta Matka Boża Łaskawa[3].
Kaplica Niepokalanego Serca Maryi
Kaplica ostatnia po stronie lewej, flankująca prezbiterium, jest dedykowana Niepokalanemu Sercu Maryi. Ołtarz z XIX wieku przedstawia Maryję jako źródło łask[3].
.jpg)
Kaplica św. Franciszka z Asyżu i św. Hiacynty Marescotti
Sklepienie kaplicy św. Franciszka z Asyżu i św. Hiacynty Marescotti
Wykopaliska
Prace wykopaliskowe pod bazyliką ujawniły obecność pozostałości dużego ceglanego budynku z czasów cesarza Karakalli oraz dwóch zbiorników – większego okrągłego i mniejszego prostokątnego[5]. Większy zbiornik służył jako baptysterium, natomiast rola mniejszego jest nie całkiem jasna, przypisywane są mu różne funkcje, uważa się, że mógł być wykorzystywany do:
- chrztu dzieci,
- mycia nóg przed chrztem (co było praktykowane w Rzymie co najmniej do połowy IV w.),
- gromadzenia wody, która następnie była błogosławiona[5].
Pozostałości starożytnej zabudowy w podziemiach bazyliki
Pozostałości baptysterium w podziemiach bazyliki
Bazylika św. Wawrzyńca in Lucina jest jednym z kościołów tytularnych nadawanych kardynałom-prezbiterom (Titulus Sancti Laurentii in Lucina)[6].
- Hilary (udokumentowany w 499)
- Syzyniusz (udokumentowany w 721)
- Teodor (udokumentowany w 732–745)
- Euzebiusz (udokumentowany w 761)
- Jerzy (udokumentowany w 853–866)
- Adrian (udokumentowany w 963–964)
- Bonizo (udokumentowany w 993)
- Leon (udokumentowany w 1069)
- Leon (udokumentowany w 1084)
- Landolfo (ok. 1106-1108)
- Gregorio da Siena (ok. 1116-ok. 1125)
- Anzelm (1128-1141)
- Ugo (1144-1150)
- Cencio de Gregorio (1152-1154)
- Alberto Sartori di Morra OSB (1158-1187)
- Cinzio Cenzi (1190-1217)
- Sinibaldo Fieschi (1227-1243)
- Jan z Toledo OCist (1244-1262)
- Guy de Bourgogne OCist (1262-1272)
- Hugh of Evesham (1281-1287)
- Giacomo Colonna, in commendam (1307-1318)
- Pietro Colonna, in commendam (1318-1326)
- Annibaldo di Ceccano (1327-1333), in commendam (1333-1350)
- Guillaume Bragose (1362-1367)
- Étienne Aubert (1368-1369)
- Jean de la Tour OSBClun (1371-1374)
- Pierre de Sortenac (1375-1384), in commendam (1384-1390)
- Martín de Zalba[a] (1393-1403)
- Luca Manzoli OHum (1408-1411)
- Simon de Cramaud[b] (1413-1422)
- Ximeno Daha[c] (1422-1429)
- Jean de la Rochetaillée (1426-1437)
- Giovanni Vitelleschi (1437-1440)
- Jean Le Jeune (1442-1451)
- Filippo Calandrini (1451-1468), in commendam (1468–1476)
- Giovanni d'Aragona, in commendam (1484-1485)
- Jorge da Costa, in commendam (1488?-1508)
- Silvio Passerini (1517-1520 i ponownie 1521-1529), in commendam (1520-1521)
- Giovanni Domenico de Cupis (1529-1531), in commendam (1531-1553)
- Giovanni Girolamo Morone (1553-1556)
- Georges d’Armagnac (1556-1562)
- Francesco Gonzaga kardynał diakon pro illa vice (1562-1564), (1564-1566)
- Fulvio della Corgna OSIoHier (1566-1567)
- Innico d’Avalos d’Aragona OS (1567-1586)
- Marcantonio Colonna (1586-1587)
- Gabriele Paleotti (1587-1589)
- Michele Bonelli OP (1589-1591)
- Ludovico Madruzzo (1591-1597)
- Pedro de Deza (1597-1600)
- Anton Maria Salviati (1600)
- Simeone Tagliavia d’Aragonia (1600-1602)
- Girolamo Bernerio OP (1602-1603)
- Giovanni Evangelista Pallotta (1603-1611)
- Gregorio Petrocchini OESA (1611)
- Benedetto Giustiniani (1611-1612)
- Francesco Maria Bourbon del Monte (1612-1615)
- Ottavio Bandini (1615-1621)
- Bartolomeo Cesi (1621)
- Andrea Baroni Peretti (1621-1624)
- Domenico Ginnasi (1624-1626)
- Carlo Gaudenzio Madruzzo (1626)
- Carlo Emmanuele Pio (1626-1627)
- Giovanni Garzia Millini (1627-1629)
- Luigi Capponi (1629-1659)
- Girolamo Colonna (1659-1661)
- Giovanni Battista Maria Pallotta (1661-1663)
- Francesco Maria Brancaccio (1663-1666)
- Stefano Durazzo (1666-1667)
- Ernst Adalbert von Harrach (1667)
- Giulio Gabrielli (1667-1668)
- Virginio Orsini OBE (1668-1671)
- Rinaldo d’Este (1671)
- Cesare Facchinetti (1671-1672)
- Carlo Rossetti (1672-1676)
- Niccolò Albergati-Ludovisi (1676-1677)
- Alderano Cibo (1677-1679)
- Luigi Omodei (1680-1685)
- Carlo Barberini (1685-1704)
- Francesco Nerli (1704-1708)
- Galeazzo Marescotti (1708-1726)
- Giuseppe Sacripante (1726-1727)
- Giuseppe Renato Imperiali OSIoHier (1727-1737)
- Gianantonio Davia (1737-1740)
- Giulio Alberoni (1740-1752)
- Thomas-Philippe Wallard d’Hénin-Liétard (1752-1759)
- Domenico Passionei (1759-1761)
- Jan Teodor Wittelsbach (1761-1763)
- Giacomo Oddi (1763-1770)
- Giuseppe Pozzobonelli (1770-1783)
- Carlo Vittorio Amadeo della Lanze (1783-1784)
- Marcantonio Colonna (1784)
- Giovanni Carlo Boschi (1784-1788)
- Francesco Carafa (1788-1807), in commendam (1807-1818)
- Bartolomeo Pacca (1818)
- Giovanni Filippo Gallarati Scotti (1818-1819)
- Giulio Gabrielli (1819-1822)
- Joseph Fesch (1822-1839)
- Carlo Oppizzoni (1839-1855)
- Giacomo Filippo Fransoni (1855-1856)
- Benedetto Barberini (1856-1863)
- Filippo de Angelis (1867-1877)
- Fabio Maria Asquini (1877-1878)
- Domenico Carafa della Spina di Traetto (1879)
- Lucien-Louis-Joseph-Napoléon Bonaparte (1879-1895)
- Gustav Adolf von Hohenlohe-Schillingsfürst (1895-1896)
- Mieczysław Halka-Ledóchowski (1896-1902)
- Angelo Di Pietro (1903-1914)
- Pietro Gasparri (1915-1934)
- Carlo Cremonesi (1935-1943)
- Manuel Arteaga y Betancourt (1946-1963)
- Pietro Ciriaci (1964-1966)
- Pietro Parente (1967-1986)
- Opilio Rossi (1987-2004)
- Luigi Poggi (2005-2010)
- Malcolm Ranjith (2010-nadal)
- Mianowany przez antypapieża Klemensa VII
- Mianowany przez antypapieża Jana XXIII
- Mianowany przez antypapieża Benedykta XIII
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
