Loading AI tools
gatunek ptaka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sęp białogłowy[7] (Trigonoceps occipitalis) – gatunek dużego ptaka padlinożernego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae), jedyny przedstawiciel rodzaju Trigonoceps[7][8]. Zamieszkuje Afrykę Subsaharyjską. Krytycznie zagrożony wyginięciem.
Trigonoceps occipitalis[1] | |||
(Burchell, 1824) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Plemię | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
sęp białogłowy | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6] | |||
Zasięg występowania | |||
występuje przez cały rok poza sezonem lęgowym wymarł prawdopodobnie wymarł prawdopodobnie występuje (przez cały rok) |
Po raz pierwszy gatunek opisał William John Burchell w 1824[5]. Holotyp pochodził z Botswany[5]. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Vultur occipitalis[9]. Obecnie (2020) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza sępa białogłowego w monotypowym rodzaju Trigonoceps. Uznaje go za gatunek monotypowy[8]. Niektórzy autorzy umieszczają sępa białogłowego w rodzaju Aegypius, wraz z sępem kasztanowatym (A. monachus), sępem łysym (Sarcogyps calvus) i sępem uszatym (Torgos tracheliotos)[9].
Długość ciała wynosi 72–85 cm, masa ciała 3300–5300 g (średnia 4260 g), rozpiętość skrzydeł 207–230 cm[9]. Upierzenie głównie czarniawo-białe. Nogawice białe, pierś czarna[13].
Sępy białogłowe zamieszkują obszar od Senegambii na wschód po Erytreę (w tym Dahlak), Etiopię i Somalię, dalej na południe po Namibię, północno-wschodnią Południową Afrykę i Suazi[9].
Środowiskiem życia sępów białogłowych są suche zadrzewienia na niskich wysokościach n.p.m.; unikają półpustynnych skupisk ciernistych roślin. W Etiopii odnotowywane były do 4000 m n.p.m., w Kenii prawdopodobnie występują do 3000 m n.p.m. Zazwyczaj unikają ludzkich siedlisk. Zwykle latają na niższych wysokościach w porównaniu do innych sępów i często pierwsze pojawiają się przy padlinie. Okazjonalnie poluje[13][14], głównie na drobne zwierzęta, takie jak jaszczurki, węże czy owady[15]. Odbiera również zdobycz innym ptakom (kleptopasożytnictwo)[14].
Okres składania jaj zwykle przypada na porę suchą[9]. Do 61% par (dane z początku lat 90. XX wieku) nie przystępuje w danym roku do lęgów. Przeważnie gniazdo ulokowane jest na akacji lub baobabie[13]. Jest to platforma z gałęzi; znajduje je samiec, a samica spaja w całość. Gniazdo wyściełane jest suchą trawą[14]. W zniesieniu 1 jajo[13]. Wysiadują oba ptaki z pary; inkubacja twa 55–56 dni. Przez pierwsze 50–60 dni życia młode jest pod stałą opieką jednego z rodziców; po tym okresie jest już zostawiane samo w gnieździe. W wieku około 115 dni młode opuszcza gniazdo[14].
IUCN od 2015 uznaje sępa białogłowego za gatunek krytycznie zagrożony (CR, Critically Endangered). Wcześniej, od 2007 uznawany był za narażonego (VU, Vulnerable), a przed 2007 za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność światowej populacji szacuje się na 2500–9999 dorosłych osobników. Liczebność gatunku spada w bardzo drastycznym tempie (stan w 2016). Do zmniejszenia się liczebności przyczyniają się głównie: spadek liczebności średniej wielkości ssaków, w tym kopytnych, i przekształcanie środowiska życia tych sępów. Dodatkowo populacja uszczuplana jest przez przypadkowe zatrucia (w tym w pułapkach zastawianych na duże ssaki mięsożerne, jak lwy i hieny, oraz zatrucia karbofuranem, zwłaszcza we wschodniej Afryce) oraz wpadanie ptaków w pułapki zakładane na szakale na niewielkich farmach. W RPA części ciała sępów białogłowych wykorzystuje się w medycynie naturalnej, a w Zambii w czarostwie. Gniazdujące ptaki mogą porzucać swoje gniazda wskutek niepokojenia przez ludzi. W przyszłości zagrożenie może stanowić diklofenak stosowany w leczeniu bydła[13].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.