Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sówkowate, sówki (Noctuidae) – rodzina motyli z podrzędu Glossata i nadrodziny Noctuoidea. Obejmuje ponad 12 000 znanych gatunków, z których większość zasiedla strefę umiarkowaną półkuli północnej. Dorosłe są aktywne o zmierzchu i nocą. Mają krępy tułów, szeroki odwłok i dość wąskie skrzydła.
Głowa tych motyli wyposażona jest w duże oczy, wyraźne przyoczka oraz długie, zwężające się ku wierzchołkom czułki, które mogą być nitkowate, piłkowane, grzebykowate lub pierzaste[1]. Część czołowo-nadustkowa głowy pokryta jest łuskami. Głaszczki wargowe są dość krótkie[2]. Ssawka w pełni wykształcona i sprawna[3].
Na krępym tułowiu tych motyli łuski patagiów tworzą kołnierzyk, a duże tegule zakrywają nasady skrzydeł. Środkowe odnóża mają jedną, a tylne dwie parami ostróg na goleniach. Skrzydła są dość wąskie i krótkie[1], rozpiętości do 100 mm[3]. Podstawowe elementy wzoru na przedniej ich parze są wspólne i wskazano je na grafice poniżej[1]. Wzór tylnego skrzydła zwykle przedstawia zredukowaną wersję przedniego lub w ogóle nie występuje[2].
Odwłok szeroki[1]. Pęcherzyki (bullae) tympanalne w nasadowej części odwłoka są ze sobą pośrodku zlane, co uchodzi za autapomorfię. Płaty fragmy między tergitami pierwszym i drugim są płytkie lub nie ma ich wcale[2]. Narządy rozrodcze samców o długim unkusie, wąskich walwach i zazwyczaj wykształconej koronie[1]. Jako autapomorfię w żeńskich genitaliach rozpoznano obecność diamentokształtnej płytki w przedwierzchołkowej części tylnej apofizy[2]. Torebka kopulacyjna ma zwykle trójkątne lub trapezowate ostium[1].
Jaja zwykle są półkuliste, o rzeźbionej powierzchni. Gąsienice większości gatunków są nagie, ze szczecinkami tylko na brodawkach[3]. Mają dobrze rozwinięte posuwki, jedynie pierwsze ich dwie pary mogą być zredukowane. Nagie, zwykle ciemnobrunatne poczwarki mają najczęściej wyposażony w kilka haków kremaster[1].
Rodzina kosmopolityczna, ale większość gatunków występuje w strefie umiarkowanej półkuli północnej[1][3]. Spośród ponad 12 tysięcy opisanych gatunków około 1070 znanych jest z Europy[3], a 440 z Polski[4] (zobacz: sówkowate Polski).
Gąsienice większości gatunków żerują na roślinach zielnych, inne na drzewach i krzewach liściastych lub iglastych[3]. U wielu gatunków gąsienice prowadzą skryty tryb życia – za dnia żerują na częściach podziemnych, nocą zaś na nadziemnych, a nawet całe życie żerują wewnątrz rośliny (np. w korzeniu lub łodydze). Dorosłe aktywne są o zmierzchu i nocą[1].
Do niedawna rodzina ta była szerszej definiowana. Na podstawie wyników analiz filogenetycznych wieku zawężono jej sens do taksonu o dobrze wspartym monofiletyzmie. Zahiri i inni wyróżniają podrodziny[2][5]:
Niektóre zaliczane tu wcześniej taksony, jak Rivulinae czy większość wstęgówek przeniesiono do mrocznicowatych[1][5].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
