Ptasia grypa

Ptasia grypa, influenza ptaków – ostra choroba zakaźna występująca powszechnie u ptaków, wywołana przez typ A wirusa grypy, który należy do rodziny Orthomyxoviridae, rodzaju Influenzavirus A.

Ptasia grypa

Wirus grypy typu A, wywołujący ptasią grypę – obraz z transmisyjnego mikroskopu elektronowego (Źródło: Dr Erskine Palmer, Biblioteka ilustracji dot. zdrowia publicznego przy Centrum Epidemio­logicznym)
Klasyfikacje
ICD-10	J09 Grypa wywołana przez inny określony wirus grypy

Wirus ginie w temperaturze 70 °C. W zbiornikach wodnych, często zakażonych przez ptaki wodne, wirus zachowuje zakaźność przez 4 dni w 22 °C i ponad 30 dni w 0 °C. Najpopularniejszym lekiem dla ludzi przeciw ptasiej grypie jest oseltamivir.

Występowanie i szczepy

Ptasia grypa występuje na całym świecie i wszystkie gatunki ptaków są podatne na zarażenie się wirusem, choć niektóre gatunki są bardziej odporne od innych. Do tej pory zidentyfikowano ponad 140 szczepów wirusa, klasyfikowanych w czterech typach: A, B, C, D^[1]. Większość z nich to odmiany łagodne o niskiej patogenności (Low Pathogenic Avian Influenza, LPAI) (ang.).

Mimo tego, znane są dwa szczepy (H5 i H7), które mogą przyczyniać się do dużej śmiertelności wśród drobiu – szczepy o wysokiej patogeniczności (ang. Highly Pathogenic Avian Influenza, HPAI). Szczepy te zazwyczaj jednak nie występują wśród dziko żyjących ptaków. Pojawiają się one u drobiu, przetrzymywanego w ogromnych, nienaturalnych zagęszczeniach. W tego typu warunkach wirusy mogą poprzez wielokrotne cykle rozwojowe wytworzyć szczepy o nowych genetycznie cechach i bardzo znacznej zjadliwości. Dzikie ptaki mogą zarazić się tymi szczepami przez bezpośredni kontakt z chorym drobiem.

Na ptasią grypę chorują nie tylko ptaki. Odnotowano występowanie wirusa także u łaskunów, tygrysów, świń, kotów, psów i ludzi.

Szczep H5N1

Przypadki H5N1 na świecie.

     Kraje, w których były padłe dzikie ptaki i drób.

     Kraje, w których były ofiary wśród ludzi i padłe ptactwo.

Najgroźniejszym obecnie szczepem wirusa jest szczep H5N1. Po raz pierwszy stwierdzono go w Hongkongu w 1997 r. Szczep ten wyewoluował najprawdopodobniej ze szczepów LPAI w ogromnych fermach na skutek nienaturalnego zagęszczenia hodowanego drobiu, złych warunków sanitarnych i innych czynników.

Mimo stwierdzenia już w 1997 r., prawdziwa epidemia ptactwa domowego wybuchła dopiero w 2003 r. w Kambodży, Chinach, Indonezji, Japonii, Laosie, Korei Południowej, Tajlandii i Wietnamie. W roku tym zginęło od wirusa i/lub zostało zabitych przez hodowców ok. 100 mln sztuk drobiu. Po względnym opanowaniu choroby nastąpił nawrót w 2004 r. w tych samych krajach oraz w Malezji, Kazachstanie, Rosji (na Syberii), Iraku, Iranie, Gruzji, Azerbejdżanie, Izraelu, Afganistanie, Pakistanie, Indiach, Birmie, Kuwejcie, Jordanii a także w Europie – na Węgrzech, Ukrainie, Słowacji, w Chorwacji, Rumunii, Turcji, Włoszech, Grecji, Bułgarii, Austrii, Bośni, Serbii i Czarnogórze, Francji, Niemczech, Szwajcarii, Słowenii, Danii, Szwecji, Czechach i w Polsce, oraz w Afryce – Nigerii, Nigrze, Egipcie, Kamerunie, Burkina Faso, w Togo i Ghanie.

Według WHO od 2003 roku do sierpnia 2009 zmarły 262 osoby na 440 zgłoszonych zachorowań (60%)^[2]. Charakteryzuje się więc on dość dużą zjadliwością, co jest czynnikiem zmniejszającym ryzyko pandemii. Stosunkowo trudno jest się nim też zarazić.

Szczep H5N8

Wirusy H5N8 należą do dużej grupy wirusów określanych jak H5Nx i wywodzących się od wirusa H5N1. Wywołuje wysoką zachorowalność i śmiertelność również u drobiu wodnego^[3]. Pierwsze przypadki tego wirusa odnotowano w 2010 roku w Azji^[4]. Do niedawna uważano, że ten szczep wirusa nie jest chorobotwórczy dla człowieka^[5], jednak w lutym 2021 odnotowano pierwsze przypadki zakażenia nim ludzi. Zakażeniu wirusem H5N8 uległo siedmiu pracowników fermy drobiu w Rosji^[6].

Szczep H10N3

28 maja 2021 roku w Chinach potwierdzono pierwszy przypadek zakażenia u człowieka szczepem H10N3^[7][8].

Drogi zakażenia

Łabędzie mogą przenosić wysoce patogenne szczepy H5N1 oraz inne wirusy ptasiej grypy

Mimo ryzyka zakażenia się chorobą przez inne ptaki (szczególnie narażone są ptaki wodne – kaczki, gęsi i łabędzie, czyli blaszkodziobe Anseriformes oraz mewy Laridae), nie ma żadnych dowodów na to, że ogniska choroby mogą powstawać na skutek przenoszenia wirusa przez dzikie i migrujące ptaki. Czas i kierunki migracji dziko żyjących ptaków są odmienne od czasu i kierunków rozprzestrzeniania się obecnej epidemii ptasiej grypy.

Do powstania nowych ognisk choroby w Azji dochodziło zawsze na skutek przemieszczania zakażonego drobiu. Wybuch epidemii w Kazachstanie, Mongolii i Rosji miał miejsce w okresie letnim, kiedy ptaki wodne pierzą się i nie są zdolne do lotu. Ponadto ogniska choroby występują w miejscach połączonych głównymi szlakami komunikacyjnymi, którymi prawdopodobnie transportowano zarażony drób. Dodatkowo wirus H5N1 jest tak zjadliwy, iż zarażony ptak nie byłby w stanie przelecieć znacznej odległości.

Obserwowany w lutym 2006 r. „atak” ptasiej grypy w Europie także nie pokrywa się z migracjami ptaków – ptaki migrujące jeszcze nie zdążyły wrócić, a np. gęsi zbożowe, które zimują w Polsce, przyleciały z północy, gdzie do tej pory nie odnotowano szczepu H5N1.

Zagrożenie pandemią

Największym niebezpieczeństwem dla ludzi byłoby pojawienie się mutacji w strukturze genetycznej wirusa, która pozwoliłaby mu na przenoszenie się od człowieka do człowieka. W chwili obecnej człowiek może zakazić się jedynie od zwierzęcia, ale zupełnie prawdopodobne jest pojawienie się (na drodze mutacji) zmiany w genetycznej strukturze wirusa umożliwiającej mu przenoszenie się z człowieka na człowieka, choć wymaga to niekorzystnego zbiegu okoliczności: aby doszło do tej mało prawdopodobnej sytuacji człowiek lub zwierzę (np. świnia) musi zarazić się równocześnie wirusem ludzkim i zwierzęcym. W skrócie można powiedzieć, że dzięki podziałowi na segmenty możliwa jest wymiana genów pomiędzy dwoma wirusami pasożytującymi na tej samej komórce. W takiej sytuacji może powstać zupełnie nowy szczep zdolny do wywołania pandemii.

Do 26 czerwca 2006 stwierdzono jeden przypadek przejścia wirusa z człowieka na człowieka bez utraty zjadliwości. 25 czerwca 2006 w Indonezji zmarł na ptasią grypę ojciec, zaraziwszy się uprzednio od swojego 10-letniego syna. Stwierdzono to na podstawie drobnej zmiany w genomie wirusa znalezionego u chłopca, która również była obecna w genomie wirusa ojca. Zmiana ta jednak nie wydaje się dotyczyć ani zjadliwości, ani zaraźliwości.

W 2005 odtworzono strukturę genetyczną wirusa, który wywołał epidemię grypy hiszpanki w latach 1918–1919. Okazało się, że wirus był bardzo podobny do wirusa ptasiej grypy i najprawdopodobniej od niego pochodził. Na razie nie wykryto jeszcze pojawienia się takiej mutacji.

Objawy

Objawy u ptaków

Okres inkubacji trwa 3 do 5 dni w zależności od szczepu wirusa (czasami do 7 dni), gatunku drobiu i jego wieku.

Objawy kliniczne ptasiej grypy u drobiu są mało charakterystyczne i zróżnicowane w zależności od zjadliwości szczepu wirusa wywołującego chorobę, gatunku i wieku ptaków, zakażeń towarzyszących oraz warunków środowiskowych.

Główne objawy kliniczne wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu to:

• depresja,
• brak apetytu,
• gwałtowny spadek/utrata produkcji jaj, miękkie skorupy jaj,
• objawy nerwowe,
• zasinienie i obrzęk grzebienia i korali,
• silne łzawienie, obrzęk zatok podoczodołowych, kichanie,
• trudności z oddychaniem,
• biegunka.

Padnięcia mogą być nagłe, bez widocznych objawów sygnalizujących zakażenie. Śmiertelność może dochodzić do 100%. Przy zakażeniu wirusem grypy o niskiej zjadliwości mogą wystąpić objawy (raczej łagodne) ze strony układu oddechowego, depresja, biegunka, zmniejszona produkcja jaj u niosek aż do zaniku, osłabienie, stroszenie piór i gorączkę. Zakażone ptaki wydalają duże ilości wirusa z kałem, w wydzielinie z oczu i dróg oddechowych. Przedłużająca się choroba powoduje wzrastające przekrwienie, głównie na gardle, tchawicy, żołądku i tłuszczu w okolicy serca oraz podskórne obrzmienie na głowie i nogach zwierząt.

Gatunkami drobiu, które charakteryzują się dużą wrażliwością na zakażenie wirusem grypy ptaków i występowanie klinicznej postaci choroby są kury i indyki. Podobną, aczkolwiek nieco mniejszą wrażliwością charakteryzują się perliczki, przepiórki, bażanty i kuropatwy. Gatunkami drobiu, które wykazują podatność na zakażenie wszystkimi szczepami wirusa ptasiej grypy są kaczki i gęsi, ale tylko niektóre bardzo zjadliwe wirusy wywołują u nich kliniczną postać choroby. Największą odpornością na grypę ptaków charakteryzują się strusie, gdzie do upadków dochodzi u 20-30% zainfekowanej populacji. W przypadku emu objawy kliniczne i upadki nie występują praktycznie w ogóle^[9].

Objawy u ludzi

Ptasia grypa u ludzi wywołuje objawy podobne do tych spowodowanych zwykłą grypą:

• gorączka,
• kaszel,
• ból gardła,
• bóle mięśni, stawów,
• zapalenie spojówek,
• ataksja.

W ciężkich przypadkach może także powodować problemy z oddychaniem oraz prowadzić do zapalenia płuc.

Grupy podwyższonego ryzyka

• zdrowe dzieci w wieku od 6. do 23. miesiąca;
• kobiety w ciąży;
• dzieci i młodzież (od 6. miesiąca życia do 18 lat), leczone przewlekle kwasem acetylosalicylowym;
• dorośli i dzieci chorzy na przewlekłe choroby układu sercowo-naczyniowego lub oddechowego, w tym na astmę;
• dorośli i dzieci, którzy w minionym roku często przebywali w szpitalu z powodu chorób metabolicznych (w tym cukrzycy), niewydolności nerek, hemoglobinopatii lub niedoborów odporności;
• osoby po przeszczepie organu.

Zakażenia u ludzi

Ludzie zarażają się H5N1, dotykając chorych ptaków, ich wydzielin lub odchodów. Dotychczas większość przypadków zachorowań u ludzi zdarzyła się w rejonach wiejskich czy podmiejskich, gdzie w wielu gospodarstwach hodowany jest drób^[10]. Aby zmniejszyć prawdopodobieństwo zakażenia się, należy:

• wszystkie przedmioty stykające się z surowym drobiem myć detergentem i dokładnie spłukiwać^[10];
• uważać, by soki z surowego mięsa nie stykały się z innymi produktami spożywczymi^[10];
• unikać kontaktu z ptasimi odchodami (np. podczas mycia samochodu, okien) – używać jednorazowych rękawiczek^[10];
• unikać bezpośredniego kontaktu z ptactwem (zwłaszcza z padłymi sztukami) – nie dotykać; zarazić się można poprzez kontakt z piórami, pierzem lub puchem;
• powstrzymać się od jedzenia potraw z surowych jaj (np. kogel-mogel);
• ptasie jajka przechowywać osobno, nie pozwalając by weszły w kontakt z inną żywnością; przed użyciem zaleca się wyparzyć je we wrzątku;
• myć ręce i narzędzia po każdej obróbce produktów drobiowych.

Przypadki w Polsce

2 marca 2006 znaleziono dwa martwe i jednego chorego łabędzia w Toruniu. 5 marca 2006 rano podano do wiadomości, że są to pierwsze przypadki wystąpienia wirusa ptasiej grypy w Polsce. Tego samego dnia Państwowy Instytut Weterynarii w Puławach podał, że łabędzie były zarażone wirusem H5N1. Londyński instytut potwierdził ten wynik.

Kolejny potwierdzony w Polsce przypadek znalezienia wirusa ptasiej grypy odkryto 11 marca 2006 w Kostrzynie nad Odrą (woj. lubuskie). Tego samego dnia podano do wiadomości o dwóch następnych ogniskach choroby: w Świnoujściu i Bydgoszczy.

1 grudnia 2007 roku wykryto trzy ogniska ptasiej grypy w miejscowościach Rokicice, Myśliborzyce i Uniejewo pod Płockiem^[11]. Na miejscowych fermach drobiu (w tym dwóch indyczych), zlokalizowano szczep H5N1.

8 grudnia 2007 roku odkryto nowe ognisko ptasiej grypy w powiecie żuromińskim w województwie mazowieckim.

10 grudnia 2007 roku minister rolnictwa poinformował o pojawieniu się ogniska ptasiej grypy w miejscowości Sadłowo w gminie Bieżuń. w grudniu 2007 wykryto także ogniska w miejscowościach Łępno, Krzykały gm. Orneta oraz Głodówko i w gminie Miłakowo.

2016

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w roku 2016

Lp.	Data potwierdzenia	Kierunek produkcji	Miejscowość	Gmina	Powiat	Województwo
1.	3 grudnia	gęsi	-	Deszczno	gorzowski	lubuskie[12]
2.	13 grudnia	indyki	-	Deszczno	gorzowski	lubuskie[13]
3.	15 grudnia	gęsi	-	Deszczno	gorzowski	lubuskie[14]
4.	18 grudnia	indyki	-	Deszczno	gorzowski	lubuskie[15]
5.	18 grudnia	chów przyzagrodowy	-	Przemyśl	przemyski	podkarpackie[16]
6.	20 grudnia	indyki	-	Deszczno	gorzowski	lubuskie[17]
7.	20 grudnia	indyki	-	Deszczno	gorzowski	lubuskie[17]
8.	20 grudnia	chów przyzagrodowy	-	Książ Wielki	miechowski	małopolskie[17]
9.	22 grudnia	chów przyzagrodowy	-	Książ Wielki	miechowski	małopolskie[18]
10.	23 grudnia	kaczki	Borek	Deszczno	gorzowski	lubuskie[19]
11.	23 grudnia	indyki	Maszewo	Deszczno	gorzowski	lubuskie[19]
12.	23 grudnia	chów przyzagrodowy	Czuszów	Pałecznica	proszowicki	małopolskie[19]
13.	26 grudnia	indyki	Karnin	Deszczno	gorzowski	lubuskie[19]
14.	27 grudnia	indyki	Lubiszyn	Lubiszyn	gorzowski	lubuskie[20]
15.	27 grudnia	chów przyzagrodowy	Zagórzyce	Pińczów	pińczowski	świętokrzyskie[20]
16.	28 grudnia	indyki	Stare Polichno	Santok	gorzowski	lubuskie[21]
17.	29 grudnia	chów przyzagrodowy	Dąbrowa Tarnowska	Dąbrowa Tarnowska	dąbrowski	małopolskie[22]
18.	29 grudnia	indyki	Stare Polichno	Santok	gorzowski	lubuskie[22]
19.	29 grudnia	kaczki	Płonica	Deszczno	gorzowski	lubuskie[23]
20.	30 grudnia	kurczęta wolno rosnące	Stare Polichno	Santok	gorzowski	lubuskie[23]
21.	31 grudnia	chów przyzagrodowy	m. Krosno		krosnośnieński	podkarpackie[23]
22.	31 grudnia	chów przyzagrodowy	Koryto	Czarnocin	kazimierski	świętokrzyskie[23]

2017

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w roku 2017

Lp.	Data potwierdzenia	Kierunek produkcji	Miejscowość	Gmina	Powiat	Województwo
1.	3 stycznia	chów przyzagrodowy	Przewóz	Cisek	kędzierzyńsko-kozielski	opolskie[24]
2.	3 stycznia	indyki	Płonica	Deszczno	gorzowski	lubuskie[25]
3.	3 stycznia	indyki	Kiełpin	Deszczno	gorzowski	lubuskie[25]
4.	5 stycznia	chów przyzagrodowy	Krzywaczka	Sułkowice	myślenicki	małopolskie[26]
5.	6 stycznia	indyki	Przytoczna	Przytoczna	międzyrzecki	lubuskie[26]
6.	7 stycznia	chów przyzagrodowy	Włochy	Domaszowice	namysłowski	opolskie[26]
7.	11 stycznia	chów przyzagrodowy	Kudowa-Zdrój	Kudowa-Zdrój	kłodzki	dolnośląskie[27]
8.	11 stycznia	chów przyzagrodowy	m. Kraków			małopolskie[27]
9.	17 stycznia		Bierzów	Kobyla Góra	ostrzeszowski	wielkopolskie[28]
10.	18 stycznia	chów przyzagrodowy	Popielarnia	Wiskitki	żyrardowski	mazowieckie[29]
11.	24 stycznia	chów przyzagrodowy	Sulechów	Sulechów	zielonogórski	lubuskie[30]
12.	27 stycznia			Nowy Tomyśl	nowotomyski	wielkopolskie[31]
13.	28 stycznia	indyki		Gietrzwałd	olsztyński	warmińsko-mazurskie[32]
14.	30 stycznia		Poręba Żegoty	Alwernia	chrzanowski	małopolskie[33]
15.	31 stycznia	chów przyzagrodowy	Siennów	Zarzecze	przeworski	podkarpackie[34]
16.	2 lutego	kaczki	Kaliszkowice Kaliskie	Mikstat	ostrzeszowski	wielkopolskie[35]
17.	3 lutego	kury nioski		Oleśnica	oleśnicki	dolnośląskie[36]
18.	3 lutego	chów przyzagrodowy		Zarzecze	przeworski	podkarpackie[36]
19.	3 lutego	indyki		Mosina	poznański	wielkopolskie[36]
20.	4 lutego	kaczki		Grabów nad Prosną	ostrzeszowski	wielkopolskie[36]
21.	4 lutego	indyki		Gietrzwałd	olsztyński	warmińsko-mazurskie[36]
22.	7 lutego	gęsi		Wisznia Mała	trzebnicki	dolnośląskie[37]
23.	9 lutego	kury nioski		Stęszew	poznański	wielkopolskie[38]
24.	9 lutego	kaczki		Wisznia Mała	trzebnicki	dolnośląskie[38]
25.	10 lutego	kury nioski		Oleśnica	oleśnicki	dolnośląskie[38]
26.	10 lutego	chów przyzagrodowy		Łazy	zawierciański	śląskie[38]
27.	12 lutego	kury nioski		Stęszew	poznański	wielkopolskie[38]
28.	14 lutego	chów przyzagrodowy		Ustroń	cieszyński	śląskie[39]
29.	14 lutego	chów przyzagrodowy		Zgorzelec	zgorzelecki	dolnośląskie[39]
30.	20 lutego	indyki, kury		Krypno	moniecki	podlaskie[40]
31.	20 lutego	gęsi		Sośnie	ostrowski	wielkopolskie[41]
32.	20 lutego	gęsi		Sośnie	ostrowski	wielkopolskie[41]
33.	21 lutego	chów przyzagrodowy		Promna	białobrzeski	mazowieckie[42]
34.	22 lutego	gęsi		Mikstat	ostrzeszowski	wielkopolskie[43]
35.	23 lutego	gęsi		Sośnie	ostrowski	wielkopolskie[44]
36.	23 lutego	chów przyzagrodowy		Kruszwica	inowrocławski	kujawsko-pomorskie[44]
37.	24 lutego	chów przyzagrodowy		Kożuchów	nowosolski	lubuskie[45]
38.	1 marca	kaczki		Mikstat	ostrzeszowski	wielkopolskie[46]
39.	6 marca	chów przyzagrodowy		Otyń	nowosolski	lubuskie[47]
40.	7 marca	chów przyzagrodowy		Mogilany	krakowski	małopolskie[48]
41.	7 marca	chów przyzagrodowy		Mikstat	ostrzeszowski	wielkopolskie[49]
42.	9 marca	indyki		Sieroszewice	ostrowski	wielkopolskie[50]
43.	16 marca	chów przyzagrodowy		Skawina	krakowski	małopolskie[51]

2019 - 2020

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w latach 2019 - 2020

Lp.	Data potwierdzenia	Kierunek produkcji	Miejscowość	Gmina	Powiat	Województwo
1.	31 grudnia 2019	indyki	Stary Uścimów	Uścimów	lubartowski	lubelskie[52]
2.	31 grudnia 2019	indyki	Stary Uścimów	Uścimów	lubartowski	lubelskie[52]
3.	31 grudnia 2019	indyki	Stary Uścimów	Uścimów	lubartowski	lubelskie[52]
4.	2 stycznia 2020	perlice	Stary Uścimów	Uścimów	lubartowski	lubelskie[52]
5.	3 stycznia	kury nioski	Topola Osiedle	Przygodzice	ostrowski	wielkopolskie[52]
6.	3 stycznia	chów przyzagrodowy	Wólka Orłowska	Izbica	krasnostawski	lubelskie[52]
7.	3 stycznia	chów przyzagrodowy	Olchowiec Kolonia	Żółkiewka	krasnostawski	lubelskie[52]
8.	4 stycznia	indyki	Stary Uścimów	Uścimów	lubartowski	lubelskie[53]
9.	6 stycznia	indyki	Stary Uścimów	Uścimów	lubartowski	lubelskie[53]
10.	10 stycznia	indyki	Rościn	Myślibórz	myśliborski	zachodniopomorskie[54]
11.	13 stycznia	gęsi reprodukcyjne	Zalesie	Dąbie	kolski	wielkopolskie[54]
12.	15 stycznia	kaczki reprodukcyjne	Słaborowice	Ostrów Wielkopolski	ostrowski	wielkopolskie[55]
13.	16 stycznia	kaczki rzeźne	Ostrów Wielkopolski	Ostrów Wielkopolski	ostrowski	wielkopolskie[55]
14.	18 stycznia	chów przyzagrodowy	Strupice	Chojnów	legnicki	dolnośląskie[56]
15.	23 stycznia	indyki	Zapust	Ostroróg	szamotulski	wielkopolskie[57]
16.	23 stycznia	chów przyzagrodowy	Radłów	Raszków	ostrowski	wielkopolskie[57]
17.	23 stycznia	chów przyzagrodowy	Słaborowice	Ostrów Wielkopolski	ostrowski	wielkopolskie[57]
18.	26 stycznia	indyki	Rąbity	Zalewo	iławski	warmińsko-mazurskie[58]
19.	29 stycznia	indyki	Stary Widzim	Wolsztyn	wolsztyński	wielkopolskie[59]
20.	29 stycznia	chów przyzagrodowy	Ruda Kozielska	Kuźnia Raciborska	raciborski	śląskie[60]
21.	8 lutego	indyki	Zybułtowo	Grunwald	ostródzki	warmińsko-mazurskie[61]
22.	21 lutego	kaczki rzeźne	Kędzierzyn-Koźle	Kędzierzyn-Koźle	kędzierzyńsko-kozielski	opolskie[62]
23.	21 lutego	kaczki reprodukcyjne	Kociołki	Błaszki	sieradzki	łódzkie[63]
24.	21 lutego	kaczki rzeźne	Świbie	Wielowieś	gliwicki	śląskie[63]
25.	21 lutego	kaczki rzeźne	Regny	Koluszki	łódzki wschodni	łódzkie[63]
26.	22 lutego	kaczki rzeźne	Skaratki	Domaniewice	łowicki	łódzkie[63]
27.	23 lutego	kaczki rzeźne	Barnowiec	Dąbie	kolski	wielkopolskie[63]
28.	25 lutego	kaczki rzeźne	Konopnica	Wartkowice	poddębicki	łódzkie[64]
29.	27 lutego	kaczki rzeźne	Kolonia Brużyca	Aleksandrów Łódzki	zgierski	łódzkie[65]
30.	2 marca	kaczki rzeźne	Stara Ciświca	Grodziec	koniński	łódzkie[66]
31.	2 marca	różne gatunki	Radonia	Wielowieś	gliwicki	śląskie[67]
32.	4 marca	kaczki rzeźne	m. Łódź			łódzkie[68]
33.	6 marca	chów przyzagrodowy	Dąbrowica	Długołęka	wrocławski	dolnośląskie[69]
34.	24 marca	indyki	Muszkowo	Krzeszyce	sulęciński	lubuskie[70]
35.	31 marca	indyki	Muszkowo	Krzeszyce	sulęciński	lubuskie[71]
36.	24 listopada	kury nioski	Wroniawy	Wolsztyn	wolsztyński	wielkopolskie[72]
37.	2 grudnia	indyki	Nakory	Suchożebry	siedlecki	mazowieckie[73]
38.	4 grudnia	kury nioski	Komiłowo	Kobylnica	słupski	pomorskie[74]
39.	4 grudnia	indyki	Tarnowa	Rakoniewice	grodziski	wielkopolskie[74]
40.	5 grudnia	kury nioski	Kiełpiny	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[74]
41.	8 grudnia	indyki	Sieraków	Gostynin	gostyniński	mazowieckie[75]
42.	12 grudnia	indyki	Świniarc	Grodziczno	nowomiejski	warmińsko-mazurskie[76]
43.	14 grudnia	indyki	Reklinek	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[77]
44.	14 grudnia	kury nioski	Wielichowo-Wieś	Wielichowo	grodziski	wielkopolskie[77]
45.	14 grudnia	indyki	Tarnowa	Rakoniewice	grodziski	wielkopolskie[77]
46.	15 grudnia	chów przyzagrodowy	Zaborów Stary	Gostynin	gostyniński	mazowieckie[78]
47.	15 grudnia	indyki	Chobienice	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[78]
48.	16 grudnia	indyki	Lubosina	Pniewy	szamotulski	wielkopolskie[79]
49.	18 grudnia	chów przyzagrodowy	Mielno	Mielno	koszaliński	zachodniopomorskie[80]
50.	22 grudnia	chów przyzagrodowy	Szalejów Dolny	Kłodzko	kłodzki	dolnośląskie[81]
51.	22 grudnia	indyki	Borki	Pisz	piski	warmińsko-mazurskie[81]
52.	23 grudnia	gęsi	Reklin	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[82]
53.	28 grudnia	kaczki rzeźne	Kaniwola	Ludwin	łęczyński	lubelskie[83]
54.	29 grudnia	chów przyzagrodowy	Stary Wielisław	Kłodzko	kłodzki	dolnośląskie[83]

2021

Potwierdzone ogniska HPAI u drobiu w roku 2021

Lp.	Data potwierdzenia	Kierunek produkcji	Miejscowość	Gmina	Powiat	Województwo
1.	4 stycznia	indyki	Lisiowólka	Wohyń	radzyński	lubelskie[84]
2.	7 stycznia	indyki	Linowo	Świecie nad Osą	grudziądzki	kujawsko-pomorskie[85]
3.	9 stycznia	gęsi reprodukcyjne	Radostowo	Jeziorany	olsztyński	warmińsko-mazurskie[86]
4.	10 stycznia	indyki	Staw	Lubiszyn	gorzowski	wielkopolskie[86]
5.	13 stycznia	indyki	Kaczkowo	Gniewkowo	inowrocławski	kujawsko-pomorskie[87]
6.	16 stycznia	indyki	Czerników	Myślibórz	myśliborski	zachodniopomorskie[88]
7.	17 stycznia	kury reprodukcyjne	Dulsk	Inowrocław	inowrocławski	kujawsko-pomorskie[88]
8.	23 - 25 stycznia	kury nioski	Kiełpiny	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[89]
9.	23 - 25 stycznia	kury reprodukcyjne	Lisewo	Lisewo	chełmiński	kujawsko-pomorskie[89]
10.	23 - 25 stycznia	kury nioski w okresie odchowu	Kwakowo	Kobylnica	słupski	pomorskie[89]
11.	26 stycznia	chów przyzagrodowy	Warzno	Szemud	wejherowski	pomorskie[90]
12.	29 stycznia	kury reprodukcyjne	Lisewo	Lisewo	chełmiński	kujawsko-pomorskie[91]
13.	29 stycznia	kogutki rzeźne i kaczki	Mielno	Mieleszyn	gnieźnieński	wielkopolskie[91]
14.	1 lutego	indyki	Żodyń	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[91]
15.	1 lutego	indyki	Józefów	Wróblew	sieradzki	łódzkie[91]
16.	1 lutego	indyki	Losy	Lubawa	iławski	warmińsko-mazurskie[91]
17.	4 lutego	chów przyzagrodowy	Drzenkowice	Ćmielów	ostrowiecki	świętokrzyskie[92]
18.	5 lutego	indyki	Losy	Lubawa	iławski	warmińsko-mazurskie[93]
19.	5 lutego	kury nioski	Kiełpiny	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[93]
20.	10 lutego	chów przyzagrodowy	Złotnik	Żary	żarski	lubuskie[94]
21.	10 lutego	kury nioski	Kiełpiny	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[94]
22.	12 lutego	indyki	Brynek	Tworóg	tarnogórski	śląskie[95]
23.	12 lutego	chów przyzagrodowy	Nowe Tłoki	Wolsztyn	wolsztyński	wielkopolskie[95]
24.	16 lutego	chów przyzagrodowy	Trzebiechów	Trzebiechów	zielonogórski	wielkopolskie[96]
25.	4 marca	kaczki rzeźne	Gledzianów	Witonia	łęczycki	łódzkie[97]
26.	4 marca	kury nioski	Nowa Sól	Nowa Sól	nowosolski	lubuskie[97]
27.	5 marca	chów przyzagrodowy	Równe	Głubczyce	głubczycki	opolskie[98]
28.	5 marca	kaczki rzeźne	Szkurłaty	Żelazków	kaliski	wielkopolskie[98]
29.	6 marca	gęsi reprodukcyjne	Ozorowice	Wisznia Mała	trzebnicki	dolnośląskie[98]
30.	6 marca	indyki	Rejczuchy	Barczewo	olsztyński	warmińsko-mazurskie[98]
31.	6 marca	chów przyzagrodowy	Głusino	Kartuzy	kartuski	pomorskie[98]
32.	7 marca	indyki	Ostrów	Ostrów	ropczycko-sędziszowski	podkarpackie[98]
33.	9 marca	indyki i brojlery kurze	Borów	Opatówek	kaliski	wielkopolskie[99]
34.	11 marca	kaczki reprodukcyjne	Wisznia Mała	Wisznia Mała	trzebnicki	dolnośląskie[99]
35.	11 marca	kaczki	Żużela	Krapkowice	krapkowicki	opolskie[100]
36.-48.	11 - 17 marca	kaczki, indyki, gęsi		Opatówek	kaliski	wielkopolskie[100]
49.	16 - 17 marca	kaczki reprodukcyjne	Zawady	Opatówek	kaliski	wielkopolskie[101]
50.	16 - 17 marca	kaczki reprodukcyjne	Kędzierzyn-Koźle	Kędzierzyn-Koźle	kędzierzyńsko-kozielski	opolskie[101]
51.	16 - 17 marca	kaczki rzeźne	Grabów-Pustkowie	Grabów nad Prosną	ostrzeszowski	wielkopolskie[101]
52., 53.	18 - 22 marca	kury nioski i indyki	Bielanka	Gorlice	gorlicki	małopolskie[102]
54.-62.	18 - 22 marca	kaczki (8 ferm), indyki (1 ferma)		Opatówek (3 ogniska), Koźminek (3 ogniska), Ceków-Kolonia (2 ogniska), Szczytniki (1 ognisko)	kaliski	wielkopolskie[102]
63.	23 - 25 marca	kury nioski	Chromakowo	Lutocin	żuromiński	mazowieckie[103]
64.	23 - 25 marca	kaczki	Wielowieś	Międzychód	międzychodzki	wielkopolskie[103]
67.	23 - 25 marca	kury, bażanty, perliczki, gęsi, kaczki	Wieszowa	Zbrosławice	tarnogórski	śląskie[103]
71.	23 - 25 marca	gęsi	Kotłów	Mikstat	ostrzeszowski	wielkopolskie[103]
72.	23 - 25 marca	kaczki	Giżyce	Grabów nad Prosną	ostrzeszowski	wielkopolskie[103]
65., 66., 68., 69., 70., 73.	23 - 25 marca	kaczki (5 ferm), indyki (1 ferma)		Opatówek (3 ogniska), Szczytniki (2 ogniska), Koźminek (1 ognisko)	kaliski	wielkopolskie[103]
74.	26 marca	kury i kaczki	Krasne Potockie	Chełmiec	nowosądecki	małopolskie[104]
75.	28 marca	kury nioski	Swojęcin	Lutocin	żuromiński	mazowieckie[104]
76.	27 marca	kaczki	Nowy Nakwasin	Koźminek	kaliski	wielkopolskie[104]
77.	27 marca	kaczki	Sobiesęki	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[104]
78.	29 marca	indyki	Wilewo	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[105]
79.	30 marca	kury nioski	Ratowo	Radzanów	mławski	mazowieckie[105]
80.	30 marca	kury reprodukcyjne	Sadłowo	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[105]
81.	30 marca	kaczki	Sobiesęki Drugie	Szczytniki	kaliski	wielkopolskie[105]
82.	30 marca	kaczki	Chełmce	Opatówek	kaliski	wielkopolskie[105]
83.	30 marca	kaczki	Sobiesęki Pierwsze	Szczytniki	kaliski	wielkopolskie[105]
84.	30 marca	chów przyzagrodowy	Stronie	Łukowice	limanowski	małopolskie[105]
85.	30 marca	kury nioski	Zgliczyn Pobodzy	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[105]
86.	30 marca	kury	Simoradz	Dębowiec	cieszyński	śląskie[105]
87.	31 marca	kury nioski	Kiełpiny	Siedlec	wolsztyński	wielkopolskie[105]
88.	31 marca	indyki	Stary Karolew	Koźminek	kaliski	wielkopolskie[106]
89.	31 marca	kaczki	Gać Kaliska	Koźminek	kaliski	wielkopolskie[106]
90.	31 marca	kaczki	Gać Kaliska	Koźminek	kaliski	wielkopolskie[106]
91.	31 marca	kury nioski	Sadłowo Parcele	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[106]
92.	31 marca	kury nioski	Strzeszyn	Biecz	gorlicki	małopolskie[106]
93.	31 marca	chów przyzagrodowy	Wilczyska	Bobowa	gorlicki	małopolskie[106]
94.	31 marca	kaczki	Gać Kaliska	Koźminek	kaliski	wielkopolskie[107]
95.	1 kwietnia	kaczki	Sobiesęki	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[107]
96.	2 kwietnia	kaczki	Trojanów	Opatówek	kaliski	wielkopolskie[107]
97.	1 kwietnia	kury nioski	Sadłowo	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[107]
98.	1 kwietnia	kury nioski	Karniszyn	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[107]
99.	2 kwietnia	kury nioski	Stanisławowo	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[107]
100.	1 kwietnia	kury reprodukcyjne	Sadłowo Parcele	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[107]
101.	3 kwietnia	chów przyzagrodowy	Mikołajki	Mikołajki	mrągowski	warmińsko-mazurskie[107]
102.	3 kwietnia	kury reprodukcyjne	Cegielnia Ratowska	Radzanów	mławski	mazowieckie[107]
103.	3 kwietnia	kury nioski	Zgliczyn Glinki	Radzanów	mławski	mazowieckie[107]
104.	2 kwietnia	kaczki	Sobiesęki	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[108]
105.	6 kwietnia	chów przyzagrodowy	Mikołajki	Mikołajki	mrągowski	warmińsko-mazurskie[108]
106.	6 kwietnia	kaczki reprodukcyjne	Gawłowice	Goszczanów	sieradzki	łódzkie[108]
107.	6 kwietnia	indyki	Pełki	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[108]
108.	6 kwietnia	indyki	Żelaźnia	Lubowidz	żuromiński	mazowieckie[108]
109.	6 kwietnia	chów przyzagrodowy	Owczary	Sękowa	gorlicki	małopolskie[108]
110.	6 kwietnia	indyki	Żelaźnia	Lubowidz	żuromiński	mazowieckie[108]
111.	6 kwietnia	kury nioski	Strzeszewo	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[108]
112.	6 kwietnia	kury reprodukcyjne	Chamsk	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[108]
113.	6 kwietnia	kury nioski	Swojęcin	Lutocin	żuromiński	mazowieckie[108]
114.	6 kwietnia	kury nioski	Zgliczyn Glinki	Radzanów	mławski	mazowieckie[108]
115.	29 marca	kaczki	Nowy Karolew	Koźminek	kaliski	wielkopolskie[108]
116.	6 kwietnia	brojlery kurze	Boguchwała	Boguchwała	rzeszowski	podkarpackie[108]
117.	7 kwietnia	brojlery kurze	Gapowo	Stężyca	kartuski	pomorskie[109]
118.	7 kwietnia	kury nioski	Biczyce Górne	Chełmiec	nowosądecki	małopolskie[109]
119.	7 kwietnia	kaczki i kury nioski	Sobiesęki	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[109]
120.	7 kwietnia	indyki	Stawiszyn-Zwalewo	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[109]
121.	7 kwietnia	kaczki, kury w okresie odchowu	Simoradz	Dębowiec	cieszyński	śląskie[109]
122.	7 kwietnia	kury reprodukcyjne	Dębsk	Żuromin	żuromiński	mazowieckie[109]
123.	7 kwietnia	kury w okresie odchowu	Stawiszyn-Zwalewo	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[109]
124.	7 kwietnia	kaczki	Stok Nowy	Błaszki	sieradzki	łódzkie[109]
125.	7 kwietnia	kaczki	Kwasków	Błaszki	sieradzki	łódzkie[109]
126.	7 kwietnia	kury nioski	Sadłowo Parcele	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[109]
127.	7 kwietnia	kury reprodukcyjne	Ługi	Szreńsk	mławski	mazowieckie[109]
128.	7 kwietnia	kury reprodukcyjne	Kunki	Szreńsk	mławski	mazowieckie[109]
129.	7 kwietnia	brojlery kurze	Rzężawy	Żuromin	żuromiński	mazowieckie[109]
130.	7 kwietnia	kury w okresie odchowu	Markowa	Markowa	łańcucki	podkarpackie[109]
131.	8 kwietnia	kury reprodukcyjne	Dźwierzno	Bieżuń	żuromiński	mazowieckie[109]
132.	8 kwietnia	kaczki	Sobiesęki	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[109]
133.	8 kwietnia	kury rzeźne	Piegonisko-Kolonia	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[109]
134.	8 kwietnia	chów przyzagrodowy	Kamionka Mała	Laskowa	limanowski	małopolskie[109]
135.	8 kwietnia	indyki	Gać Kaliska	Koźminek	kaliski	wielkopolskie[109]
136.	8 kwietnia	chów przyzagrodowy	Mystków	Kamionka Wielka	nowosądecki	małopolskie[109]
137.	8 kwietnia	kaczki	Biskupczyce Zabaryczne	Mikstat	ostrzeszowski	wielkopolskie[109]
138.	8 kwietnia	kaczki	Palaty	Grabów nad Prosną	ostrzeszowski	wielkopolskie[109]
139.	8 kwietnia	kaczki, gęsi, kury nioski	Sobiesęki	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[109]
140.	11 kwietnia	kury reprodukcyjne	Sochy	Iłowo-Osada	działdowski	warmińsko-mazurskie[109]
141.	9 kwietnia	kaczki	Kobylarka	Szczytniki	kaliski	wielkopolskie[109]
142.	9 kwietnia	kaczki	Piegonisko-Kolonia	Brzeziny	kaliski	wielkopolskie[109]
143.	9 kwietnia	kaczki, gęsi	Strużka	Szczytniki	kaliski	wielkopolskie[109]

24 lutego wysoce zjadliwa grypa ptaków została potwierdzona u Karolinki (Aix sponsa) w ogrodzie zoologicznym w Warszawie^[110].

Zobacz też

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wikimedia Commons

Definicje słownikowe w Wikisłowniku

• Ilaria Capua – włoska uczona, badaczka ptasiej grypy

Przypisy

1. CDC, Influenza Type A Viruses [online], Centers for Disease Control and Prevention, 28 kwietnia 2023 [dostęp 2023-11-11] (ang.).
2. Cumulative Number of Confirmed Human Cases of Avian Influenza A/(H5N1) Reported to WHO. [dostęp 2009-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-09-02)].
3. Państwowy Instytut Weterynaryjny: Wysoce zjadliwa grypa ptaków H5N8 w Polsce i innych krajach Europy – aktualna sytuacja i ocena ryzyka. 2016. [dostęp 2017-01-22].
4. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA): Wysoce zjadliwa grypa ptaków A podtypu H5N8. 2014. [dostęp 2017-01-22].
5. swiatrolnika.info: Uwaga! Ptasia grypa w Zachodniopomorskiem. 2016. [dostęp 2017-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-02)].
6. Ptasia grypa H5N8 potwierdzona u ludzi w Rosji. WHO poinformowana o przypadkach [online], radiozet.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
7. WirtualnaW. Polska WirtualnaW., Chiny. Zdiagnozowano pierwsze na świecie zakażenie ptasią grypą H10N3 u człowieka [online], wiadomosci.wp.pl [dostęp 2021-06-01] (pol.).
8. Chiny: Pierwszy przypadek szczepu ptasiej grypy u człowieka [online], www.rp.pl [dostęp 2021-06-01] (pol.).
9. MojaRola.pl, Ptasia grypa u drobiu – źródło zakażenia, objawy i zapobieganie [online], 7 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-10].
10. Ptasia Grypa – podstawowe informacje, baza wiedzy firmy LuxMed http://www.luxmed.pl/ (stan z 29.05.2006)
11. onet.pl: Ogniska ptasiej grypy pod Płockiem; drób mógł trafić do sklepów
12. Komunikat nr 1 Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
13. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce drugiego ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
14. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce trzeciego ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
15. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
16. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
17. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
18. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
19. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
20. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
21. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
22. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
23. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-29].
24. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
25. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
26. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
27. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
28. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
29. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii w sprawie wystąpienia w Polsce 32. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
30. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
31. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
32. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
33. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
34. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
35. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
36. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
37. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
38. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
39. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
40. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
41. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
42. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
43. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
44. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
45. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
46. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
47. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
48. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
49. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
50. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
51. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-30].
52. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii z dnia 4 stycznia 2020 r. podsumowujący sytuację epizootyczną związaną z wysoce zjadliwą grypą ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 31 grudnia 2019 r. - 3 stycznia 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
53. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii podsumowujący sytuację epizootyczną związaną z wysoce zjadliwą grypą ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 4-6 stycznia 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
54. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 7 i 8 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
55. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 9 i 10 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
56. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 11 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
57. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 12-14 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
58. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 15 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
59. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 16 ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
60. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 17 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
61. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 18 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
62. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 19 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
63. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 20, 21, 22, 23 i 24 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
64. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 25 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
65. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 26 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
66. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 27 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
67. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 28 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
68. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 29 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
69. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 30 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
70. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 31 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
71. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący 32 w 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
72. Główny Lekarz Weterynarii informuje o wyznaczeniu ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
73. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący wyznaczenia drugiego w drugim półroczu 2020 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
74. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 3 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 4-5 grudnia 2020 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
75. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 38. w 2020 r. (szóstego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
76. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 39. w 2020 r. (siódmego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
77. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 3 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
78. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dot. ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w 2020 r | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
79. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 45. w 2020 r. (trzynastego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
80. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 46. w 2020 r. (czternastego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
81. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 2 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w woj. dolnośląskim i warmińsko-mazurskim | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
82. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 49. w 2020 r. (siedemnastego w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
83. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 50. i 51. w 2020 r. (18. i 19. w II półroczu 2020 r.) ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
84. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 1. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
85. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 2. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
86. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 3. i 4. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
87. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 5. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
88. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 6. i 7. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
89. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 8., 9. i 10. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
90. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 11. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
91. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 5 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie 29 stycznia - 1 lutego 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
92. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 17. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
93. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 18. i 19. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
94. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 20. i 21. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
95. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 22. i 23. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
96. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 24. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
97. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 25. i 26. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
98. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu nr 27-32 w 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
99. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 33. i 34. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
100. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie od 11 do 17 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
101. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 49., 50., 51. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
102. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 11 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie od 18 do 22 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
103. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 11 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w okresie od 23 do 25 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
104. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 4 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniach 26 - 28 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].
105. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 10 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniach 29 - 31 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
106. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia 6 ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniu 31 marca 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
107. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u drobiu w dniach 31 marca - 3 kwietnia 2021 r. | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
108. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) nr 104 - 116 w 2021 r. u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-11].
109. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący stwierdzenia ognisk wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) nr 117 - 143 w 2021 r. u drobiu | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-04-12].
110. Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii o stwierdzeniu 1. w 2021 r. ogniska wysoce zjadliwej grypy ptaków (HPAI) u zwierząt dzikich/egzotycznych utrzymywanych w niewoli | Główny Inspektorat Weterynarii [online], www.wetgiw.gov.pl [dostęp 2021-03-31].

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kontrola autorytatywna (choroba zakaźna):

• LCCN: sh85010531
• GND: 4998967-4
• BnF: 131794563
• BNCF: 14158
• NKC: ph335379
• J9U: 987007282449805171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: science/bird-flu
• The Canadian Encyclopedia: avian-influenza
• Universalis: grippe-aviaire
• Catalana: 0278800
• DSDE: fugleinfluenza