Prozoroki (gmina)

Prozoroki – dawna gmina wiejska istniejąca do 1945 roku w woj. nowogródzkim/Ziemi Wileńskiej/woj. wileńskim w Polsce (obecnie Białoruś). Siedzibą gminy było miasteczko Prozoroki (255 mieszk. w 1921 roku^[2])^[3]. Była to najdalej na wschód wysunięta jednostka administracyjna II Rzeczypospolitej.

Prozoroki

gmina wiejska
1921–1939[1]
Członkowie delegacji gminy podczas dożynek w Głębokiem w 1934 r.
Państwo	Polska
Województwo	(1919–20: okręg wileński) (1920–21: okręg nowogródzki) 1921–22: nowogródzkie (1922–26: Ziemia Wileńska) 1926–39: wileńskie
Powiat	dziśnieński
Siedziba	Prozoroki
Populacja (1921) • liczba ludności	9703[2]
Szczegółowy podział administracyjny (1921)
Liczba gromad 203
Położenie na mapie Polski w 1939 Prozoroki
55°17′24,0000″N 28°13′12,0000″E

Na samym początku okresu międzywojennego gmina Prozoroki należała do powiatu dziśnieńskiego w woj. nowogródzkim^[2]. 13 kwietnia 1922 roku gmina wraz z całym powiatem dziśnieńskim została przyłączona do Ziemi Wileńskiej^[4], przekształconej 20 stycznia 1926 roku w województwo wileńskie.

1 kwietnia 1923 do gminy Prozoroki przyłączono zachodnią część zniesionej gminy Orzechowno^[5]. Przyczyną tego była regulacja granicy z ZSRR, w związku z czym część wschodnia, w tym Orzechowno, znalazła się po radzieckiej stronie.

11 kwietnia 1929 roku do gminy Prozoroki przyłączono części gminy Plissa oraz zniesionej gminy Czerniewicze, natomiast fragmenty gminy Prozoroki włączono do gmin Jazno i Plissa, a z części gminy utworzono nową gminę Hołubicze^[6].

Po wojnie obszar gminy Prozoroki został odłączony od Polski i włączony do Białoruskiej SRR.

Demografia

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku gminę zamieszkiwało 9 703 osoby, 6 848 było wyznania rzymskokatolickiego, 2 566 prawosławnego, 7 ewangelickiego, 1282 mojżeszowego. Jednocześnie 7 452 mieszkańców zadeklarowało polską, 1 925 białoruską, 1 niemiecką, 151 żydowską, 1 łotewską i 9 rosyjską przynależność narodową. Było tu 1 593 budynków mieszkalnych^[7].

Przypisy

1. Od 1921 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. nowogródzkiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską; po II wojnie światowej poza granicami Polski.
2. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom VII - Część II - Ziemia Wileńska – Powiaty: Brasław, Duniłowicze, Brasław i Wilejka, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1923
3. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
4. Dz.U. z 1922 r. nr 26, poz. 213 – Art. 8.
5. Dz.U. z 1923 r. nr 28, poz. 172
6. Dz.U. z 1929 r. nr 22, poz. 224
7. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 7, część 2, 1924, s. 65.