Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski

Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna (skrót: PKO Bank Polski ., PKO BP.^[a][8]) – największy bank uniwersalny w Polsce, spółka akcyjna notowana od 2004 na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Ten artykuł dotyczy banku założonego w 1919. Zobacz też: Bank Polska Kasa Opieki.

Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski

Siedziba banku – Centrum Finansowe Puławska (2010)
Forma prawna	spółka akcyjna
Data założenia	7 lutego 1919 (jako Pocztowa Kasa Oszczędności)[1][2] 25 października 1948 (jako Powszechna Kasa Oszczędności)[3][4]
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Siedziba	Warszawa
Adres	ul. Puławska 15 02-515 Warszawa
Nr KRS	0000026438
Prezes	Szymon Midera[5][6]
Rodzaj banku	bank uniwersalny
Zatrudnienie	ponad 29 tys. osób[7]
Kapitał własny	1250 mln zł[8]
Zysk netto	2,645 mld zł (2020)[9]
Giełda	Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
ISIN	PLPKO0000016
Symbol akcji	PKO
Strona internetowa

Budynek Powszechnej Kasy Oszczędności w Warszawie (1948)

Rotunda PKO w Warszawie (2016)

Gmach PKO w Krakowie (2012)

W 2018 PKO BP zajął 845. pozycję w rankingu największych przedsiębiorstw na świecie Global 2000 magazynu „Forbes”^[10].

Historia

7 lutego 1919, dekretem Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, utworzona została Pocztowa Kasa Oszczędności. Jej pierwszym dyrektorem został mianowany 28 grudnia 1919 Hubert Linde. Po nim prezesami PKO byli Emil Schmidt i Henryk Gruber. Z czasem utworzono centralę banku w Warszawie z siedzibą przy ul. Świętokrzyskiej 31/33 oraz pierwsze oddziały lokalne: w Krakowie, Lwowie, Łodzi, Poznaniu i Katowicach. Pierwszym celem PKO stało się wprowadzenie do obiegu polskiego złotego zamiast marki polskiej (jako pochodnej marki niemieckiej). Od 1920 bank posiadał osobowość prawną, jako instytucja państwowa. Pracownicy Kasy byli zrzeszeni w Zrzeszeniu Pracowników Pocztowej Kasy Oszczędności, które miało swoje koła przy większych Oddziałach, np. w Warszawie, w Łodzi^[11].

Podczas okupacji niemieckiej ziem polskich, w czasie II wojny światowej kasa funkcjonowała pod zarządem niemieckim. W 1945 działalność kasy została wznowiona.

Dekretem Rady Ministrów z dnia 25 października 1948 r. o reformie bankowej (Dz.U. z 1948 r. nr 52, poz. 412) zlikwidowano dotychczasową Pocztową Kasę Oszczędności, a jednocześnie powołano do życia nowy bank państwowy – Powszechną Kasę Oszczędności^[12]. Na podstawie powyższego dekretu Minister Skarbu w dniu 19 grudnia 1949 r. wydał dwa rozporządzenia związane z utworzeniem Powszechnej Kasy Oszczędności: rozporządzenie w sprawie rozpoczęcia działalności Powszechnej Kasy Oszczędności^[13], oraz rozporządzenie w sprawie przekazania Powszechnej Kasie Oszczędności przez Pocztową Kasę Oszczędności agend oraz aktywów i pasywów objętych rachunkiem polskim oraz postawienia Pocztowej Kasy Oszczędności w stan likwidacji^[12][14].

1 stycznia 1950 agendy Pocztowej Kasy Oszczędności przejęła Powszechna Kasa Oszczędności^[3], która rozpoczęła działalność z dniem 1 stycznia 1950 r. i z tym dniem na jej rzecz przekazane zostały aktywa i pasywa zlikwidowanej Pocztowej Kasy Oszczędności^[12]. W 1974 ofertę PKO wzbogacono o rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy dla osób fizycznych (zwany popularnie ROR).

Pod koniec lat 60. Karol Śliwka zaprojektował logotyp PKO, który funkcjonuje do dziś^[15].

Ustawą z dnia 12 czerwca 1975 r. Prawo bankowe, z dniem 1 lipca 1975 r. Powszechna Kasa Oszczędności została włączona w struktury Narodowego Banku Polskiego^[12].

Reklama banku w Trzciance (2011)

1 listopada 1987 PKO stała się ponownie samodzielnym bankiem^[3], zmieniając nazwę na Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy. Wydzielenie z NBP powszechnych kas oszczędności i utworzenie banku państwowego nastąpiło na podstawie art. 63 i art. 95 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 1982 r. nr 7, poz. 56) i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 września 1987 r. w sprawie wydzielenia powszechnych kas oszczędności z Narodowego Banku Polskiego i utworzenia Powszechnej Kasy Oszczędności – banku państwowego (Dz.U. z 1987 r. nr 29, poz. 159)^[12].

Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2000 r.^[16] dotychczasową Powszechną Kasę Oszczędności bank państwowy z siedzibą w Warszawie przekształcono 12 kwietnia 2000 w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa pod nazwą Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna^[17].

10 listopada 2004 bank zadebiutował na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie^[17].

Od 2019 sponsor tytularny piłkarskiej Ekstraklasy^[18].

15 grudnia 2021 PKO BP zaplanowało wyłączenie swojej aplikacji mobilnej dla systemu Windows 10 Mobile. Jest to ostatni bank w Polsce, który kończy wsparcie dla tej platformy^[19].

Działalność

Ekran aplikacji mobilnej banku (2014)

PKO Bank Polski jest bankiem uniwersalnym. Obsługuje zarówno osoby fizyczne, małe i średnie przedsiębiorstwa, jak i wielkie korporacje. Według danych na 31.12.2015 bank posiadał 1238 oddziałów detalicznych, 11 regionalnych oddziałów detalicznych, 32 centra korporacyjne, 7 regionalnych oddziałów korporacyjnych, 8 biur bankowości prywatnej, 3196 bankomatów i 881 agencji. PKO Bank Polski prowadził 6,621 mln rachunków bieżących i obsługiwał 8,982 mln klientów. Bank zatrudniał ponad 25,9 tysiąca pracowników^[20].

Samochód PKO BP przed siedzibą banku, Tomaszów Mazowiecki (2019)

PKO Bank Polski kontrolowany jest przez Skarb Państwa, który posiada w nim 29,43% akcji. Akcje posiadają ponadto inwestorzy indywidualni i instytucjonalni, przy czym Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny (dawniej ING OFE) posiada 5,17% udziału w kapitale zakładowym, Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny posiada 6,72%, a pozostali akcjonariusze – 58,68%. PKO Bank Polski jest spółką krajową z największą wartością akcji w wolnym obrocie^[21] na GPW (dane na 9 marca 2016)^[22].

Grupa kapitałowa

PKO Bank Polski jest liderem grupy kapitałowej. W jej skład obok samego banku wchodzą spółki zależne, współzależne i stowarzyszone z bankiem. Działają one przede wszystkim w obszarze rynku finansowego, uzupełniając ofertę banku o takie produkty i usługi jak leasing, rozliczenia elektroniczne dokonywane za pomocą kart, faktoring czy fundusze inwestycyjne (TFI) i emerytalne (OFE)^[23]. Innym ważnym sektorem gospodarki, w którym operują spółki należące do Grupy PKO BP, jest rynek nieruchomości.

Spółkami zależnymi bezpośrednio od PKO Banku Polskiego są^[24]:

• PKO Bank Hipoteczny SA (działalność bankowa, Warszawa)
• PKO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA (zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, Warszawa)
• PKO BP Bankowy Powszechne Towarzystwo Emerytalne SA (zarządzanie funduszami emerytalnymi, Warszawa)
• PKO Leasing SA (działalność leasingowa, Łódź)
• PKO BP Finat Sp. z o.o. (działalność usługowa, w tym usługi agenta transferowego oraz outsourcing specjalistów IT, Warszawa)
• PKO Życie Towarzystwo Ubezpieczeń SA (ubezpieczenia na życie, Warszawa)
• PKO Towarzystwo Ubezpieczeń SA (pozostałe ubezpieczenia osobowe i ubezpieczenia majątkowe, Warszawa)
• PKO Finance AB (usługi finansowe, Sollentuna, Szwecja)
• Kredobank SA (działalność bankowa, Lwów, Ukraina)
• Merkury – fiz an (lokowanie środków zebranych od uczestników funduszu, Warszawa)
• NEPTUN – fiz an (lokowanie środków zebranych od uczestników funduszu, Warszawa)
• PKO VC – fiz an (lokowanie środków zebranych od uczestników funduszu, Warszawa)

Dane finansowe

Na podstawie materiału źródłowego^[25]:

Zysk netto:

• 2002 – 1,051 mld zł
• 2003 – 1,228 mld zł
• 2004 – 1,872 mld zł
• 2005 – 1,676 mld zł
• 2006 – 2,047 mld zł
• 2007 – 2,720 mld zł
• 2008 – 2,881 mld zł
• 2009 – 2,432 mld zł
• 2010 – 3,311 mld zł
• 2011 – 3,807 mld zł
• 2012 – 3,738 mld zł
• 2013 – 3,234 mld zł
• 2014 – 3,079 mld zł
• 2015 – 2,571 mld zł
• 2016 – 2,888 mld zł
• 2017 – 3,104 mld zł
• 2018 – 3,741 mld zł

Aktywa:

• 2002 – 82,0 mld zł
• 2003 – 84,4 mld zł
• 2004 – 85,1 mld zł
• 2005 – 90,3 mld zł
• 2006 – 99,8 mld zł
• 2007 – 105,3 mld zł
• 2008 – 131,2 mld zł
• 2009 – 153,7 mld zł
• 2010 – 167,2 mld zł
• 2011 – 190,7 mld zł
• 2012 – 193,2 mld zł
• 2013 – 196,3 mld zł
• 2014 – 243,8 mld zł
• 2015 – 262,4 mld zł
• 2016 – 273,0 mld zł
• 2017 – 296,9 mld zł
• 2018 – 324,3 mld zł

Dyrektorzy i prezesi banku

• Szymon Midera (od 15.02.2024)
• Dariusz Szwed (14.04.2023–14.02.2024)
• Paweł Gruza (08.08.2022–12.04.2023, p.o.)
• Iwona Duda (23.10.2021–08.08.2022)
• Jan Emeryk Rościszewski (08.06.2021–22.10.2021)
• Zbigniew Jagiełło (01.10.2009–07.06.2021)
• Jerzy Pruski (20.05.2008–07.07.2009)
• Rafał Juszczak (11.04.2007–20.05.2008)
• Marek Głuchowski (10.01.2007–11.04.2007, p.o.)
• Sławomir Skrzypek (29.09.2006–10.01.2007, p.o.)
• Andrzej Podsiadło (20.06.2002–29.09.2006)
• Henryka Pieronkiewicz (12.04.2000–20.06.2002)
• Andrzej Topiński (14.04.1994–08.12.1999)
• Stanisław Pietrasiewicz (17.05.1991–07.02.1994)
• Marian Krzak (12.04.1988–17.05.1991)
• Edward Walaszczyk (01.08.1955–30.06.1975)
• Czesław Liżewski (1953–31.07.1955)
• Jan Marceli Drohojowski (1952–01.07.1953)
• Józef Gitler-Barski (1950–1952)

Zarząd

• Szymon Midera – Prezes Zarządu^[26][27]
• Krzysztof Dresler – Wiceprezes Zarządu ds. Finansów i Rachunkowości^[27]
• Ludmiła Falak-Cyniak – Wiceprezes Zarządu ds. Bankowości Korporacyjnej i Inwestycyjnej^[27][28]
• Piotr Mazur – Wiceprezes Zarządu ds. Zarządzania Ryzykiem^[29]
• Tomasz Pol – Wiceprezes Zarządu ds. Bankowości Detalicznej i Firm^[30]
• Michał Sobolewski – Wiceprezes Zarządu ds. Administracji^[31]
• Marek Radzikowski – Wiceprezes Zarządu ds. Operacji i Bankowości Międzynarodowej^[32]
• Mariusz Zarzycki – Wiceprezes Zarządu ds. Technologii^[32]

Nagrody

• Firma Roku 2018 Forum Ekonomicznego^[33]
• Uhonorowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego nagrodą „Lider sprzedaży gwarancji de minimis” (2020)^[34]

Uwagi

1. Zapis ...S.A. jest właściwy nazwie własnej banku. Zgodnie z polską normą ortograficzną skrótowce należy zapisywać bez kropek oznaczających skrócenie wyrazu. Błąd ten może wynikać z błędnej analogii do skrótu Sp. z o.o., gdzie połączenie dwu sąsiadujących samogłosek musi zostać rozdzielone interpunkcyjnie dla ułatwienia odczytywania werbalnego. Poprawne dla polskiej ortografii nazwy skrócone powinny więc brzmieć: PKO Bank Polski SA (akronim) lub PKO BP SA (akronim rekurencyjny)