Powiat golubsko-dobrzyński

Powiat golubsko-dobrzyński – powiat w Polsce (we wschodniej części województwa kujawsko-pomorskiego), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Golub-Dobrzyń.

Powiat golubsko-dobrzyński

powiat
Panorama Golubia
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
TERC	0405
Siedziba	Golub-Dobrzyń
Starosta	Jacek Foksiński
Powierzchnia	613 km²
Populacja (31.12.2020) • liczba ludności	44 855[1]
• gęstość	73,4 os./km²
Urbanizacja	38,03%
Tablice rejestracyjne	CGD
Adres urzędu: Plac Tysiąclecia 25 87-400 Golub-Dobrzyń
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejskich 1 Liczba gmin miejsko-wiejskich 1 Liczba gmin wiejskich 4
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

• gmina miejska: Golub-Dobrzyń
• gmina miejsko-wiejska: Kowalewo Pomorskie
• gminy wiejskie: Ciechocin, Golub-Dobrzyń, Radomin i Zbójno
• miasta: Golub-Dobrzyń i Kowalewo Pomorskie

Historia

Powiat golubsko-dobrzyński został powołany dnia 1 stycznia 1956 roku w województwie bydgoskim, czyli 15 miesięcy po wprowadzeniu gromad w miejsce dotychczasowych gmin (29 września 1954) jako podstawowych jednostek administracyjnych PRL. Na powiat golubsko-dobrzyński złożyły się 2 miasta i 17 gromad, które wyłączono z czterech ościennych powiatów w tymże województwie^[2]:

• z powiatu wąbrzeskiego:
  • miasta Golub-Dobrzyń i Kowalewo Pomorskie
  • gromady Lipienica, Mlewo, Ostrowite, Pluskowęsy, Sokoligóra, Wielka Łąka i Wielkie Rychnowo
• z powiatu brodnickiego:
  • gromada Wrocki
• z powiatu lipnowskiego:
  • gromady Ciechocin, Działyń, Nowogród i Świętosław
• z powiatu rypińskiego:
  • gromady Dulsk, Radomin, Róże^[3], Szafarnia i Zbójno

1 stycznia 1973 roku zniesiono gromady i osiedla, a w ich miejsce reaktywowano gminy^[4]. Powiat golubsko-dobrzyński podzielono na 2 miasta i 5 gmin^[5]:

• miasta Golub-Dobrzyń i Kowalewo Pomorskie
• gminy Ciechocin, Golub-Dobrzyń, Kowalewo Pomorskie, Radomin i Zbójno

Po reformie administracyjnej obowiązującej od 1 czerwca 1975 roku główna część terytorium zniesionego powiatu golubsko-dobrzyńskiego weszła w skład nowo utworzonego województwa toruńskiego; jedynie gminę Zbójno przyłączono do nowego województwa włocławskiego^[6].

2 lipca 1976 do gminy Zbójno włączono sołectwo Obory ze znoszonej gminy Chrostkowo^[7] (gminę reaktywowano w 1982 roku^[8]). 1 stycznia 1992 roku miasto Kowalewo Pomorskie i gminę wiejską Kowalewo Pomorskie połączono we wspólną gminę miejsko-wiejską^[9]. 27 listopada 1996 roku miasto Golub-Dobrzyń stało się gminą miejską^[10].

Wraz z reformą administracyjną z 1999 roku w nowym województwie kujawsko-pomorskim przywrócono powiat golubsko-dobrzyński o granicach identycznych jak w roku 1975^[11].

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2013):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	45 439	100	22 926	50,45	22 513	49,55
Miasto	17 272	38,01	9000	19,81	8272	18,20
Wieś	28 167	61,99	13 926	30,65	14 241	31,34

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

Źródło: Publikacja GUS^[12].

• Piramida wieku mieszkańców powiatu golubsko-dobrzyńskiego w 2014 roku^[13].

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[14] powiat zamieszkiwało 45 018 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwały 44 952 osoby^[15].

Gospodarka

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie obejmowała ok. 1,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 9,5% do aktywnych zawodowo^[16].

Jednostki organizacyjne

• Dom Pomocy Społecznej
• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna
• Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie
• Powiatowy Środowiskowy Dom Samopomocy
• Powiatowy Urząd Pracy
• Powiatowy Zakład Dróg i Transportu
• Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Golubiu-Dobrzyniu
• Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia w Kowalewie Pomorskim
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Wielgiem
• Zespół Szkół Nr 1 im. Anny Wazówny w Golubiu-Dobrzyniu
• Zespół Szkół Nr 2 w Golubiu-Dobrzyniu
• Zespół Szkół Nr 3 w Golubiu-Dobrzyniu
• Zespół Szkół w Kowalewie Pomorskim

Transport

Transport drogowy

Drogi krajowe

• 15 (Trzebnica – Gniezno – Inowrocław – Toruń – Kowalewo Pomorskie – Ostróda)

Drogi wojewódzkie

• 534 (Rypin – Golub-Dobrzyń – Wąbrzeźno – Grudziądz)
• 554 (Orzechowo – Kowalewo Pomorskie – Golub-Dobrzyń – Kikół 10)
• 569 (Golub-Dobrzyń – Ciechocin – Dobrzejewice 10)

Transport kolejowy

• 353 (Poznań Wschód – Inowrocław – Toruń Główny – Kowalewo Pomorskie – Olsztyn Główny – Żeleznodorożnyj)
• 209 (Kowalewo Pomorskie – Chełmża – Unisław Pomorski – Bydgoszcz Wschód)

Starostowie golubsko-dobrzyńscy

Na podstawie źródła^[17]:

• Ryszard Szymczak (1 stycznia 1999 – 19 listopada 2002)
• Henryka Zawadzka (19 listopada 2002 – 22 listopada 2006)
• Wojciech Andrzej Kwiatkowski (22 listopada 2006 – 1 grudnia 2014)
• Andrzej Okruciński (1 grudnia 2014 – 19 listopada 2018)
• Franciszek Gutowski (19 listopada 2018 – 6 maja 2024)
• Jacek Foksiński (od 6 maja 2024 - nadal)

Sąsiednie powiaty

• powiat toruński
• powiat wąbrzeski
• powiat rypiński
• powiat brodnicki
• powiat lipnowski