Golub-Dobrzyń

Golub-Dobrzyń – miasto w Polsce położone w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba powiatu golubsko-dobrzyńskiego i gminy wiejskiej Golub-Dobrzyń.

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Golub

Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też: Golub-Dobrzyń (ujednoznacznienie).

Golub-Dobrzyń

miasto i gmina
Panorama Golubia-Dobrzynia. Na pierwszym planie zamek
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	golubsko-dobrzyński
Prawa miejskie	Golub: ~1300 Dobrzyń n. Drwęcą: 1789–1870 i 1919 Połączenie miast: de facto 1941, de jure 1951
Burmistrz	Dominika Piotrowska
Powierzchnia	7,5 km²
Populacja (31.12.2023) • liczba ludności • gęstość	11 261[1] 1525,7 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 56
Kod pocztowy	87-400, 87-401
Tablice rejestracyjne	CGD
Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego Golub-Dobrzyń
Położenie na mapie Polski Golub-Dobrzyń
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Golub-Dobrzyń
53°06′45″N 19°03′05″E
TERC (TERYT)	0405011
SIMC	0983155
Urząd miejski Plac Tysiąclecia 25 87-400 Golub-Dobrzyń
Strona internetowa
BIP

Rynek w Golubiu-Dobrzyniu

Plac Tysiąclecia w Golubiu-Dobrzyniu. Widoczny kościół św. Katarzyny i Urząd Miejski (po prawej)

Golub-Dobrzyń powstał formalnie 15 maja 1951 (de facto już w 1941 roku^[2]) przez połączenie miast Golubia i Dobrzynia nad Drwęcą^[3], leżących na przeciwległych brzegach Drwęcy.

Rzeka nie tylko oddzielała od siebie miasta, lecz także stanowiła linię graniczną między Polską a państwem zakonu krzyżackiego w latach 1231–1454; w latach 1466–1772 oddzielała woj. chełmińskie od ziemi dobrzyńskiej, a od 1815–1918 oddzielała zabór pruski od rosyjskiego^[4].

Prawobrzeżny Golub był miastem już w XIV w., chociaż dokładna data ustanowienia jego praw miejskich nie jest znana. Pierwszy dokument lokacyjny zaginął już w średniowieczu. Wznowił go wielki mistrz zakonu krzyżackiego Michał Küchmeister w roku 1421. W 1772 r. znalazł się w zaborze pruskim, przejściowo w latach 1807–1815 w Księstwie Warszawskim, po czym ponownie w Królestwie Prus do 1918 r. Jest prawie sześć razy mniejszy od Dobrzynia; w 2011 roku liczył 1887 mieszkańców^[5].

Lewobrzeżny Dobrzyń nad Drwęcą posiadał prawa miejskie w latach 1789–1870 i ponownie od 1919^[6][7]. W 1793 r. znalazł się w zaborze pruskim, od 1807 do 1815 w Księstwie Warszawskim, później w Królestwie Polskim do 1832 r., a następnie w Imperium Rosyjskim aż do 1918 r. Według danych z 2011 Dobrzyń miał 10 722 mieszkańców^[5]

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa toruńskiego, a wcześniej w latach 1950–1975 do województwa bydgoskiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2023 roku Golub-Dobrzyń liczył 11 261 mieszkańców^[1].

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2005^[8] miasto Golub-Dobrzyń ma obszar 7,5 km², w tym:

• użytki rolne: 47%
• użytki leśne: 15%

co stanowi 1,22% powierzchni powiatu.

Demografia

Według danych z 1 stycznia 2006^[9] miasto miało 13 057 mieszkańców. Na dzień 31 grudnia 2009 natomiast, liczba zamieszkujących Golub-Dobrzyń osób wynosiła 14 069^[10].

Dane z 31 grudnia 2022^[1]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	11 443	100	6003	52,46	5440	47,54
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	1525,7		800,4		725,3

• Piramida wieku mieszkańców Golubia-Dobrzynia w 2014 roku^[11].

Golub na litografii Napoleona Ordy (1880)^[12]

Historia

Zobacz hasła Golub oraz Dobrzyń.

Burmistrzowie

• Henryk Kowalski, burmistrz w latach 1990–1995; pierwszy po okresie Polski Ludowej
• Janina Tuszyńska, burmistrz w latach 1995–1998
• Bohdan Bartoszewski, burmistrz w latach 1998–2002
• Roman Tasarz, burmistrz w latach 2002–2014
• Mariusz Piątkowski, burmistrz w latach 2014–2024
• Dominika Piotrowska, burmistrz od 2024 r.

Ludzie związani z Golubiem-Dobrzyniem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Golubiem-Dobrzyniem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Golubiu-Dobrzyniu.

Zabytki

Zamek krzyżacki w Golubiu-Dobrzyniu

Kościół pw. św. Katarzyny w Golubiu

Dom „Pod Kapturem”

Golubska starówka nocą

Według rejestru zabytków NID^[13] na listę zabytków nieruchomych wpisane są:

• Zamek w Golubiu z XIV wieku, przebudowany w XVI i XVII wieku, nr rej.: A-149/65 z 18.10.1934
• Kościół św. Katarzyny w Golubiu z początku XIV w. w stylu gotyckim z renesansową kaplicą Kostków, parafialny, ul. Kościelna 13, nr rej.: A/341 z 22.04.1930
• Kościół św. Katarzyny w Dobrzyniu z 1823–1827 r., parafialny, Plac Tysiąclecia 14, nr rej.: A/494 z 31.08.1927 i z 23.01.1996, wewnątrz wyposażenie pochodzące częściowo ze zburzonego kościoła św. Mikołaja w Toruniu
• Mury obronne w Golubiu (fragmenty) z XIV i XV w. z zachowaną basztą, nr rej.: A/140/432 z 21.12.1959 (brak decyzji w KOBiDZ)
• Dom podcieniowy z 1771 r., Rynek 19, szachulcowy, nr rej.: A/581 z 2.07.1960
• kamienica, Rynek 35, XIV/XV, 1617, XIX-XX, nr rej.: A/1525 z 20.04.2009
• stare miasto w Golubiu, XIV, nr rej.: 366/124 z 17.09.1957

inne:

• zespół kamienic z XVIII i XIX w. w Golubiu
• kościół poewangelicki z 1909 r. w stylu neogotyckim w Golubiu
• Najmniejszy dzwon Zygmunta, uruchamiany na specjalne okazje
• W centrum Dobrzynia zachowane kwartały przedwojennej zabudowy

Osiedla mieszkaniowe

• Stare Miasto
• Podzamek
• Osiedle Brodnickie
• Osiedle Młodych (Sahara, Żeromskiego)
• Osiedle Zwycięstwa
• Osiedle Leśne
• Osiedle Drwęckie
• Osiedle Panorama
• Osiedle Sokołowskie
• Osiedle Ruziec

Sklepy sieciowe

• Biedronka
• Polo Market
• Intermarché, Bricomarché
• Netto
• Lidl
• Rossmann
• Pepco
• Dino
• Lewiatan
• Media Expert
• Odido
• 5.10.15
• Żabka
• Martes Sport
• CCC
• kaes.

Edukacja

Kościół poewangelicki z 1909 r., obecnie siedziba szkoły podstawowej

Przedszkola

• Przedszkole Publiczne nr 2 im. Marii Konopnickiej
• Niepubliczne Przedszkole im. Juliana Tuwima „Julianek”

Szkoły Podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Konstytucji 3 Maja, ul. Zamkowa 19 oraz ul. Brodnicka 1
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Orła Białego w Zespole Szkół Miejskich, ul. Żeromskiego 11
• Specjalna Szkoła Podstawowa nr 3 w Zespole Szkół nr 3, ul. Konopnickiej 15

Szkoły ponadgimnazjalne

• Zespół Szkół nr 1 im. Anny Wazówny, ul. PTTK 28
  • Liceum Ogólnokształcące
  • Szkoła Policealna dla Dorosłych
• Zespół Szkół nr 2, ul. Kilińskiego 31
  • Liceum Ogólnokształcące
  • Technikum Rolnicze
  • Technikum Ekonomiczne
  • Technikum Architektury Krajobrazu
  • Technikum Organizacji Reklamy
  • Technikum Informatyczne
  • Branżowa Szkoła I Stopnia
• Zespół Szkół Miejskich w Golubiu-Dobrzyniu, ul. Żeromskiego 11
  • Szkoła Podstawowa nr 2 im. Orła Białego
  • Ogólnokształcąca Szkoła Sztuk Pięknych
• Szkoła Muzyczna I stopnia Res Facta Musica, ul. Żeromskiego 11
• Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, ul. Żeromskiego 11
• Publiczna Szkoła Muzyczna I stopnia, ul. Konopnickiej 15

Kultura

• Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Ks. K. Malinowskiego
  • Czytelnia, ul. Żeromskiego 11
  • Filia dla Dzieci i Młodzieży, ul. Żeromskiego 11
  • Filia Osiedle Młodych, ul. Mickiewicza 6
  • Wypożyczalnia, ul. Hallera 13
• Dom Kultury, ul. Hallera 13

Związki wyznaniowe

Kościół św. Katarzyny w Dobrzyniu

Kościół rzymskokatolicki

• Parafia św. Katarzyny w Golubiu-Dobrzyniu (Dobrzyń nad Drwęcą)^[14]
• Parafia św. Katarzyny w Golubiu-Dobrzyniu (Golub)

Świadkowie Jehowy

• zbór (Sala Królestwa: Kowalewo Pomorskie, ul. Kilińskiego 2)^[15]

Zobacz też

• Golub
• Dobrzyń
• gmina Golub-Dobrzyń
• powiat golubsko-dobrzyński
• Golub-Dobrzyń – stacja kolejowa