Golub

Golub (niem. Gollub) – dzielnica Golubia-Dobrzynia (województwo kujawsko-pomorskie), na prawym brzegu Drwęcy. Dawniej samodzielne miasto, prawa miejskie posiadał w latach 1300–1951, własność królewska, w 1664 roku położony był w starostwie golubskim^[1]. W 1951 (de facto 1941) połączony z Dobrzyniem nad Drwęcą utworzył nowe miasto Golub-Dobrzyń^[2].

Golub

Dzielnica Golubia-Dobrzynia
Panorama Golubia: widoczny m.in. zamek, dawny kościół neogotycki (obecnie szkoła), kościół św. Katarzyny, Drwęca
Herb
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	golubsko-dobrzyński
Miasto	Golub-Dobrzyń
Data założenia	1300
W granicach Golubia-Dobrzynia	de facto 1941 / de jure 1951
Populacja (2011) • liczba ludności	1887
Położenie na mapie Golubia-Dobrzynia Golub
Położenie na mapie Polski Golub
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Golub
Położenie na mapie powiatu golubsko-dobrzyńskiego Golub
53°07′00″N 19°03′12″E

Zamek w Golubiu

Kościół pw. św. Katarzyny

Dawny kościół ewangelicki, ob. Szkoła Podstawowa nr 1 i dom podcieniowy

W 2011 r. miał 1887 mieszkańców^[3].

Toponimia

Według Jerzego Maciejewskiego Golub (dop. Golubia) to nazwa dzierżawcza od imienia Golub (←Gościlub) (dop. Goluba); por. Wrocław (Wrocławia) od Wrocław (Wrocława), Poznań (Poznania) od Poznan (Poznana) itp.^[4]

Historia

• 1254 – pierwsza wzmianka o Golubiu, jako własności biskupów kujawskich
• 1293 – Golub odstąpiony Krzyżakom
• 1300 – założenie krzyżackiego miasta
• 1305–1311 – wzniesienie zamku i ustanowienie komturii
• 1410 – zdobycie przez wojska polskie, bitwa pod murami miasta z wojskami Kawalerów Mieczowych^[5]
• 1422 – zdobycie przez wojska polskie (wojna golubska)
• 1460 – zdobycie przez wojska krzyżackie pod dowództwem Bernarda Szumborskiego
• 1462 – zdobycie przez wojska polskie pod dowództwem Ulryka Czerwonki
• 1466 – przyłączony do Polski (Prusy Królewskie) na mocy pokoju toruńskiego jako starostwo niegrodowe
• 1611–1625 – rezydencja Anny Wazówny (siostry Zygmunta III Wazy)
• 1772–1919 – Golub pod zaborem pruskim (1807–1815 w Księstwie Warszawskim)
• od 1900 – połączenie kolejowe z Bydgoszczą i Brodnicą
• pocz. XI 1906 – pocz. III 1907 strajk szkolny przeciwko nauczaniu religii w języku niemieckim^[6]
• 1939–1945 – okupacja hitlerowska, zagłada ok. 200 Żydów golubskich, wyniszczanie polskiej inteligencji, przymusowe wpisywanie na niemiecką listę narodowościową (ok. 90% mieszkańców miasta)
• 1941 – de facto utrata samodzielności w czasie okupacji przez połączenie z Dobrzyniem i utworzenie miasta Golub-Dobrzyń^[7].
• 1951 – formalna utrata samodzielności przez połączenie z Dobrzyniem i utworzenie miasta Golub-Dobrzyń^[2]

Golub, miasto i zamek w XVIII w.

Zabytki

• Zamek w Golubiu
• gotycki kościół św. Katarzyny
• pozostałości murów miejskich
• zabytkowe domy, m.in. kamienica z 1635 i drewniany dom podcieniowy z 1771
• dawny kościół ewangelicki z początku XX wieku

Zobacz też

• Golub-Dobrzyń
• wojna golubska
• Dobrzyń
• powiat golubsko-dobrzyński