Kikół

Kikół – miasto w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, siedziba miejsko-wiejskiej gminy Kikół^[5][4].

Kikół

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek kikolski (plac T. Kościuszki)
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	lipnowski
Gmina	Kikół
Prawa miejskie	1745–1870, od 2024
Burmistrz	Renata Gołębiewska
Powierzchnia	4,0079[1] km²
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość	1994[2] 497,15 os./km²
Strefa numeracyjna	+48 54
Kod pocztowy	87-620[3]
Tablice rejestracyjne	CLI
Położenie na mapie Polski Kikół
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Kikół
Położenie na mapie powiatu lipnowskiego Kikół
Położenie na mapie gminy Kikół Kikół
52°54′35,7840″N 19°07′12,5760″E
TERC (TERYT)	0408054
SIMC	0863480[4]
Urząd miejski pl. Kościuszki 7 87-620 Kikół
Strona internetowa

Kikół uzyskał lokację miejską w 1745 roku^[6]. Został pozbawiony praw miejskich 13 stycznia 1870 i włączony do gminy Kikół w powiecie lipnowskim^[7]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Kikół, 1954–1972 gromady Kikół^[8], a od 1973 reaktywowanej gminy Kikół^[9]. W latach 1975–1998 należał administracyjnie do województwa włocławskiego. 1 stycznia 2024 odzyskał status miasta^[1].

Położenie

Miasto leży się nad jeziorem Kikolskim, przy drodze krajowej nr 10 Szczecin – Warszawa, około 9,5 km na północny zachód od Lipna.

Pod względem historycznym Kikół znajduje się w ziemi dobrzyńskiej^[10].

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto znajduje się na Pojezierzu Dobrzyńskim^[11].

Historia

W 2. połowie XVII wieku właścicielem wsi był generał Jan Stachurski, komendant twierdzy w Białej Cerkwi. Miasto w latach 1745–1870^[12]. W roku 1870 za udział w powstaniu styczniowym Kikół utracił prawa miejskie^[13].

Od 1 stycznia 2024 roku Kikół ponownie posiada prawa miejskie^[10].

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) Kikół liczył 2241 mieszkańców. Jest największą miejscowością gminy Kikół.

Ludzie związani z Kikołem

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie związani z Kikołem.

Z tym tematem związana jest kategoria: Ludzie urodzeni w Kikole.

Sport

Kikół posiada klub Klub Rekreacyjno-Sportowy Ogończyk Kikół, założony w roku 1998. Piłkarze tego klubu do sezonu 2010/2011 (włącznie) występowali głównie w B Klasie włocławskiej. Ich największym sukcesem było zajęcie 2. miejsca w sezonie 2004/2005 (22 mecze, 45 pkt, bilans: 13-6-3)^[14].

Zabytki

Według rejestru zabytków NID^[15] na listę zabytków wpisane są:

• Kościół parafialny pw. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, lata 1904–1909, cmentarz kościelny i ogrodzenie, nr rej.: A/491/1-3 z 29.08.1996
• cmentarz rzymskokatolicki z 2. połowy XIX w., kaplica i ogrodzenie z bramą, nr rej.: 390/A z 16.08.1996
• zespół pałacowy, około roku 1790, XIX-XX w., nr rej.: 274 z 29.12.1952 oraz 204/A z 25.04.1986: pałac i oficyna oraz park z aleją dojazdową – został wybudowany przez rodzinę Zboińskich. Otacza go park założony w latach 40. XIX wieku przez Karola Zboińskiego. Obecnym właścicielem jest przedsiębiorca i inwestor giełdowy Roman Karkosik, jeden z najbogatszych ludzi w Polsce^[16][17].

Galeria

• Wybrane zabytki miasta
• 
  Rynek w 1908 r.
• 
  Pomnik na placu Tadeusza Kościuszki
• 
  Kościół św. Wojciecha

Zobacz też

• Kikół-Wieś
• Stacja kolejowa Kikół
• Cmentarz żydowski w Kikole

Przypisy

1. Dz.U. 2023 poz. 1472.
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 471 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
4. GUS. Rejestr TERYT
5. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
6. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
7. Postanowienie z 19 (31) grudnia 1869, ogłoszone 1 (13 stycznia) 1870 (Dziennik Praw, rok 1869, tom 69, nr 239, str. 471)
8. Uchwała Nr 24/8 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu lipnowskiego; w ramach Zarządzenia Nr 9 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 18 listopada 1954 w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z 5 października 1954 dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 12, Poz. 63)
9. Uchwała Nr XVIII/88/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 6 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie bydgoskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy z dnia 9 grudnia 1972, Nr. 17, Poz. 200).
10. MarekM. Weckwerth MarekM., Trzy miejscowości w województwie kujawsko-pomorskim odzyskują prawa miejskie: Bobrowniki, Gąsawa i Kikół [online], Gazeta Pomorska, 27 grudnia 2023 (pol.).
11. Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018r. [online], warmaz.pl, 2018 (pol.).
12. Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 38-39.
13. Historia Kikoła. Urząd Gminy Kikół. [dostęp 2009-05-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (pol.).
14. portal 90minut.pl
15. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo kujawsko-pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 54 [dostęp 2016-04-23].
16. Kikół [online], Polskie Zabytki [dostęp 2015-11-29].
17. Roman Karkosik: miliarder, outsider [online], www.polityka.pl [dostęp 2015-11-29].

Linki zewnętrzne

• Kikół – Wzgórze kościelne. kikol.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-19)].
• Kikoł, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 95.