Podział administracyjny Niemiec

Niemcy charakteryzują się czteroszczeblową strukturą administracyjną, na którą składają się: federacja, kraje związkowe, powiaty i miasta wyłączone z powiatów oraz lokalne jednostki administracyjne (gminy i związki gmin)^[1].

Struktura podziału administracyjnego Niemiec

Szlezwik-Holsztyn

Hamburg

Meklemburgia-
Pomorze Przednie

Brandenburgia

Berlin

Brema

Dolna Saksonia

Saksonia

Turyngia

Saksonia-Anhalt

Nadrenia Północna-
Westfalia

Hesja

Saara

Nadrenia-
Palatynat

Bawaria

Badenia-
Wirtembergia

Kraje związkowe

Osobny artykuł: Kraje związkowe Niemiec.

Kraje związkowe Niemiec (landy) mają charakter państw o ograniczonej suwerenności.

Niemieckie kraje związkowe zostały wprowadzone republikańską konstytucją z 1919 r., w miejsce monarchii wchodzących w skład Cesarstwa Niemieckiego^[2].

Niemcy składają się obecnie z 16 krajów związkowych (niem. Länder), z których trzy stanowią wydzielone miasta.

•  Badenia-Wirtembergia (Baden-Württemberg) – stolica Stuttgart
•  Bawaria (Bayern) – stolica Monachium (München)
•  Berlin – miasto wydzielone
•  Brandenburgia (Brandenburg) – stolica Poczdam (Potsdam)
•  Brema (Bremen) (z Bremerhaven) – miasto wydzielone
•  Dolna Saksonia (Niedersachsen) – stolica Hanower (Hannover)
•  Hamburg – miasto wydzielone
•  Hesja (Hessen) – stolica Wiesbaden
•  Meklemburgia-Pomorze Przednie (Mecklenburg-Vorpommern) – stolica Schwerin
•  Nadrenia Północna-Westfalia (Nordrhein-Westfalen) – stolica Düsseldorf
•  Nadrenia-Palatynat (Rheinland-Pfalz) – stolica Moguncja (Mainz)
•  Saara (Saarland) – stolica Saarbrücken
•  Saksonia (Sachsen) – stolica Drezno (Dresden)
•  Saksonia-Anhalt (Sachsen-Anhalt) – stolica Magdeburg
•  Szlezwik-Holsztyn (Schleswig-Holstein) – stolica Kilonia (Kiel)
•  Turyngia (Thüringen) – stolica Erfurt

Powiaty

Osobne artykuły: Powiaty w Niemczech i Miasta na prawach powiatu w Niemczech.

Gminy i związki gmin

Osobne artykuły: Gminy w Niemczech i Wspólnoty administracyjne i związki gmin w Niemczech.

Historia

Po II wojnie światowej Niemcy zostały podzielone na 4 strefy okupacyjne: amerykańską, brytyjską, francuską (nazywane Trizonią) i radziecką. Z Trizonii utworzono w 1949 r. Republikę Federalną Niemiec (Bundesrepublik Deutschland, BRD, RFN), a z radzieckiej strefy Niemiecką Republikę Demokratyczną (Deutsche Demokratische Republik, DDR, NRD).

Stan ten utrzymywał się do 3 października 1990 r., czyli do zjednoczenia Niemiec.

Zobacz też: Okręg Rzeszy i Prowincje pruskie.

Podział administracyjny Niemiec Zachodnich

Republika Federalna Niemiec ze stolicą w Bonn była początkowo podzielona na:

• strefa brytyjska
  • Dolna Saksonia
  • Hamburg
  • Nadrenia Północna-Westfalia
  • Szlezwik-Holsztyn
• strefa amerykańska
  • Bawaria
  • Brema
  • Hesja
  • Wirtembergia-Badenia
• strefa francuska
  • Badenia
  • Nadrenia-Palatynat
  • Wirtembergia-Hohenzollern

W 1952 r. kraje: Badenia (stolica Fryburg Bryzgowijski), Wirtembergia-Badenia (stolica Stuttgart) i Wirtembergia-Hohenzollern (stolica Tybinga) połączyły się w jeden: Badenia-Wirtembergia. W 1957 r. do Republiki Federalnej Niemiec przyłączono będący wcześniej pod francuską kontrolą kraj: Saarę (niem. Saarland; stolica Saarbrücken).

Podział administracyjny NRD

Osobny artykuł: Podział administracyjny Niemieckiej Republiki Demokratycznej.

Niemiecka Republika Demokratyczna była podzielona na:

• strefa radziecka
  • Berlin (stolica o statusie specjalnym)
  • Brandenburgia
  • Meklemburgia
  • Saksonia
  • Saksonia-Anhalt
  • Turyngia

Podział NRD od 1952 r. – 15 okręgów (niem. Bezirke):

• Okręg Chociebuż (Cottbus)
• Okręg Drezno (Dresden)
• Okręg Erfurt
• Okręg Frankfurt nad Odrą (Frankfurt an der Oder)
• Okręg Gera
• Okręg Halle (Halle an der Saale)
• Okręg Karl-Marx-Stadt (obecnie Chemnitz)
• Okręg Lipsk (Leipzig)
• Okręg Magdeburg
• Okręg Neubrandenburg
• Okręg Poczdam (Potsdam)
• Okręg Rostock
• Okręg Schwerin
• Okręg Suhl

oraz stolica NRD: Berlin (część wschodnia).

Berlin

Flaga Berlina Zachodniego

Osobne artykuły: Berlin Zachodni i Berlin (wschodni).

Stolica Niemiec miała w latach 1945–1990 specjalny status. Miasto było również, podobnie jak cały kraj, podzielone na 4 sektory okupacyjne: sektory amerykański, brytyjski i francuski zwano Berlinem Zachodnim Westberlin (pisownia w NRD), Berlin (West) (pisownia w RFN), który był oddzielony w latach 1961–1989 r. Murem Berlińskim od wschodniej części miasta i od radzieckiej strefy. Berlin (wschodni) (Berlin w NRD, Berlin (Ost) w RFN) od 1949 pełnił funkcję stolicy NRD (Niemieckiej Republiki Demokratycznej).

Podział administracyjny Republiki Weimarskiej

W latach 1920–1929 państwo składało się z 18 krajów związkowych, których korzenie wywodzą się z czasów Cesarstwa Niemieckiego. Jedynie kraj związkowy Turyngia został utworzony w 1920 r. W 1934 r., za rządów Adolfa Hitlera, z krajów związkowych Mecklenburg-Schwerin i Mecklenburg-Strelitz utworzono jeden kraj związkowy Meklemburgia. W 1937 r. Lubeka stała się częścią Prus.

Podział administracyjny Republiki Weimarskiej Podział administracyjny w 1925 r.[3] Kraj Powierzchnia [km²] Liczba mieszk. Gęstość zaludn. Stolica Anhalt 2 313,58 351 045 143 Dessau Badenia 15 069,87 2 312 500 153 Karlsruhe Bawaria 75 996,47 7 379 600 97 Monachium Brunszwik 3 672,05 501 875 137 Brunszwik Brema 257,32 338 846 1322 Brema Hamburg 415,26 1 132 523 2775 Hamburg Ludowa Republika Hesji 7 691,93 1 347 279 167 Darmstadt Lippe 1 215,16 16 648 135 Detmold Lubeka 297,71 127 971 430 Lubeka Meklemburgia-Schwerin 13 126,92 674 045 51 Schwerin Meklemburgia-Strelitz 2 929,50 110 269 38 Neustrelitz Oldenburg 6 423,98 545 172 85 Oldenburg Prusy 292 695,36 38 175 986 130 Berlin Saksonia 14 986,31 4 992 320 333 Drezno Schaumburg-Lippe 340,30 48 046 141 Bückeburg Turyngia 11 176,78 1 607 329 137 Weimar Waldeck  ?  ?  ? Waldeck Wirtembergia 19 507,63 2 580 235 132 Stuttgart Terytorium Saary 1 910,49 768 000 402 Saarbrücken Rzesza Niemiecka 470 026,62 63 156 689 134 Berlin

Zobacz też

Zobacz galerię związaną z tematem: Podział administracyjny Niemiec

• Miasta w Niemczech
• Rejencja