Podział administracyjny Krakowa

Podział administracyjny Krakowa – podział administracyjny obszaru miasta Krakowa na jednostki pomocnicze gminy (samorządowy) i integralne części miasta (rejestr TERYT).

Samorządowy podział administracyjny

Historia podziałów administracyjnych

Rozwój terytorialny Krakowa

Osobny artykuł: Historia podziałów administracyjnych Krakowa.

Obecny podział administracyjny

Od 27 marca 1991 Kraków podzielony jest na 18 dzielnic oznaczonych cyframi rzymskimi i nazwami. Podział ten wprowadziła uchwała Nr XXI/143/91 Rady Miasta Krakowa z dnia 27 marca 1991^[1], a granice zostały ustalone uchwałą Nr XVI/192/95 z dnia 19 kwietnia 1995^[2] 26 września 2006 Rada Miasta Krakowa zadecydowała w formie uchwały o utworzeniu jednostki pomocniczej niższego rzędu funkcjonującej w ramach dzielnicy (Dzielnicy X Swoszowice) – Osiedla Uzdrowisko Swoszowice.

Obecne granice zostały w niewielkim stopniu zmienione z powodu przyjęcia Statutów Dzielnic przyjętych uchwałami Rady Miasta Krakowa z dnia 12 marca 2014^[3].

I
Stare
Miasto

II
Grzegórzki

III
Prądnik
Czerwony

IV
Prądnik Biały

V
Krowodrza

VI
Bronowice

VII
Zwierzyniec

VIII
Dębniki

IX
Łagiewniki
-Borek
Fałęcki

X
Swoszowice

XI
Podgórze
Duchackie

XII
Bieżanów-Prokocim

XIII
Podgórze

XIV
Czyżyny

XV
Mistrzejowice

XVI
Bieńczyce

XVII
Wzgórza Krzesławickie

XVIII
Nowa Huta

Wykaz dzielnic administracyjnych Krakowa z wyszczególnieniem ich powierzchni oraz liczby stałych mieszkańców (stan na 31 grudnia 2023)^[4]:

Lp.	Nazwa dzielnicy	Powierzchnia [ha]	Liczba stałych mieszkańców	Zagęszczenie ludności [osób/km²]
1	Dzielnica I Stare Miasto	556,76	27 668	4969
2	Dzielnica II Grzegórzki	584,52	29 570	5059
3	Dzielnica III Prądnik Czerwony	643,79	45 103	7006
4	Dzielnica IV Prądnik Biały	2341,87	72 386	3091
5	Dzielnica V Krowodrza	561,9	29 038	5168
6	Dzielnica VI Bronowice	1354	24 344	2547
7	Dzielnica VII Zwierzyniec	2873,1	20 160	702
8	Dzielnica VIII Dębniki	4618,87	64 972	1407
9	Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki	541,51	15 236	2814
10	Dzielnica X Swoszowice	2560,4	29 011	1133
11	Dzielnica XI Podgórze Duchackie	954	53 592	5618
12	Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim	1847,39	62 661	3392
13	Dzielnica XIII Podgórze	2566,71	40 411	1574
14	Dzielnica XIV Czyżyny	1225,68	33 585	2740
15	Dzielnica XV Mistrzejowice	559	50 458	9026
16	Dzielnica XVI Bieńczyce	369,9	37 219	10 062
17	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie	2381,55	19 892	835
18	Dzielnica XVIII Nowa Huta	6540,99	46 581	712

Historyczne części Krakowa

Byłe dzielnice katastralne wchodzące w skład miasta:

Nazwa dzielnicy katastralnej	Rok przyłączenia do Krakowa[5]	Położenie w obecnej dzielnicy administracyjnej[6][7]
Śródmieście	n.d.	Dzielnica I Stare Miasto
Wawel – Zamek	n.d.	Dzielnica I Stare Miasto
Nowy Świat	1792	Dzielnica I Stare Miasto
Piasek	1792	Dzielnica I Stare Miasto
Kleparz	1792	Dzielnica I Stare Miasto
Wesoła	1792	Dzielnica I Stare Miasto, Dzielnica II Grzegórzki
Stradom	1792	Dzielnica I Stare Miasto
Kazimierz	1800	Dzielnica I Stare Miasto
Zakrzówek	1910	Dzielnica VIII Dębniki
Dębniki	1910	Dzielnica VIII Dębniki
Półwsie Zwierzynieckie	1910	Dzielnica VII Zwierzyniec
Zwierzyniec	1910	Dzielnica VII Zwierzyniec
Czarna Wieś	1910	Dzielnica V Krowodrza
Nowa Wieś Narodowa	1910	Dzielnica V Krowodrza
Łobzów	1910	Dzielnica V Krowodrza, Dzielnica VI Bronowice
Krowodrza	1910	Dzielnica V Krowodrza, Dzielnica IV Prądnik Biały, Dzielnica I Stare Miasto (fragment)
Warszawskie	1910	Dzielnica I Stare Miasto, Dzielnica II Grzegórzki (fragment), Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Grzegórzki	1910	Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Ludwinów	1911	Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica XIII Podgórze (fragment)
Dąbie	1911	Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica XIV Czyżyny, Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Płaszów	1912	Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XIV Czyżyny (fragment)
Podgórze	1915	Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki (fragment), XI Podgórze Duchackie (fragment)
Łagiewniki	1941	Dzielnica XIII Podgórze (fragment), Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki, XI Podgórze Duchackie
Jugowice	1941	Dzielnica IX Łagiewniki – Borek Fałęcki, Dzielnica X Swoszowice (fragment)
Borek Fałęcki	1941	Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki, Dzielnica X Swoszowice, Dzielnica VIII Dębniki (fragment)
Kobierzyn	1941	Dzielnica VIII Dębniki, Dzielnica X Swoszowice
Skotniki	1941	Dzielnica VIII Dębniki
Pychowice	1941	Dzielnica VIII Dębniki
Bodzów	1941	Dzielnica VIII Dębniki
Kostrze	1941	Dzielnica VIII Dębniki
Przegorzały	1941	Dzielnica VII Zwierzyniec
Bielany	1941	Dzielnica VII Zwierzyniec
Wola Justowska	1941	Dzielnica VII Zwierzyniec, Dzielnica VI Bronowice (fragment)
Chełm	1941	Dzielnica VII Zwierzyniec, Dzielnica VI Bronowice (fragment)
Bronowice Małe	1941	Dzielnica VI Bronowice, Dzielnica IV Prądnik Biały (fragment)
Bronowice Wielkie	1941	Dzielnica IV Prądnik Biały
Tonie	1941	Dzielnica IV Prądnik Biały
Prądnik Biały	1941	Dzielnica IV Prądnik Biały, Dzielnica III Prądnik Czerwony (fragment)
Witkowice	1941	Dzielnica IV Prądnik Biały
Górka Narodowa	1941	Dzielnica IV Prądnik Biały
Prądnik Czerwony	1941	Dzielnica III Prądnik Czerwony, Dzielnica IV Prądnik Biały, Dzielnica XV Mistrzejowice
Olsza	1941	Dzielnica II Grzegórzki, Dzielnica III Prądnik Czerwony
Rakowice	1941	Dzielnica III Prądnik Czerwony, Dzielnica XIV Czyżyny
Czyżyny	1941	Dzielnica XIV Czyżyny, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Łęg	1941	Dzielnica XIV Czyżyny
Rybitwy	1941	Dzielnica XIII Podgórze
Rżąka	1941	Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim, Dzielnica XI Podgórze Duchackie (fragment)
Prokocim	1941	Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim, Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XI Podgórze Duchackie (fragment)
Wola Duchacka	1941	Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim (fragment)
Piaski Wielkie	1941	Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica X Swoszowice (fragment)
Kurdwanów	1941	Dzielnica XI Podgórze Duchackie, Dzielnica X Swoszowice, IX Łagiewniki-Borek Fałęcki (fragment)
Bieżanów	1941 i 1973	Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim, XIII Podgórze
Mogiła	1951	Dzielnica XVIII Nowa Huta, XIV Czyżyny (fragment)
Bieńczyce	1951	Dzielnica XVI Bieńczyce, Dzielnica XVIII Nowa Huta, Dzielnica XIV Czyżyny (fragment)
Mistrzejowice	1951	Dzielnica XV Mistrzejowice, Dzielnica XVI Bieńczyce (fragment), Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie (fragment)
Zesławice	1951	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Kantorowice	1951	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Krzesławice	1951	Dzielnica XVI Bieńczyce, Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Grębałów	1951	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Lubocza	1951	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Wadów	1951	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Pleszów	1951	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Ruszcza	1951	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie, Dzielnica XVIII Nowa Huta
Branice	1951	Dzielnica XVIII Nowa Huta

Wsie lub ich części włączone do miasta po 1973 r.:

Nazwa wsi lub część wsi	Rok przyłączenia do Krakowa[8][9]	Położenie w obecnej dzielnicy administracyjnej[6][7]
Kosocice z Baryczą	1973	Dzielnica X Swoszowice, XI Podgórze Duchackie (fragment)
Soboniowice	1973	Dzielnica X Swoszowice
Rajsko	1973	Dzielnica X Swoszowice
Wróblowice	1973	Dzielnica X Swoszowice
Swoszowice	1973	Dzielnica X Swoszowice, XI Podgórze Duchackie (fragment)
Opatkowice	1973	Dzielnica X Swoszowice
Sidzina	1973	Dzielnica VIII Dębniki
Tyniec z Podgórkami	1973	Dzielnica VIII Dębniki
Olszanica	1973	Dzielnica VII Zwierzyniec
Mydlniki	1973	Dzielnica VI Bronowice, Dzielnica VII Zwierzyniec (fragment)
Łuczanowice	1973	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie
Kościelniki	1973	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Wolica z Rogowem	1973	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Przylasek Wyciąski	1973	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Wyciąże	1973	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Przylasek Rusiecki	1973	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Przewóz	1973	Dzielnica XIII Podgórze, Dzielnica XVIII Nowa Huta (fragment)
Zbydniowice	1973 (część) i 1986	Dzielnica X Swoszowice
Batowice (część)	1973	Dzielnica XV Mistrzejowice, Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie (fragment)
Libertów (część)	1973	Dzielnica X Swoszowice
Lusina (część)	1973	Dzielnica X Swoszowice
Węgrzynowice	1986	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Wróżenice	1986	Dzielnica XVIII Nowa Huta, XVII Wzgórza Krzesławickie (fragment)
Dziekanowice (część)	1986	Dzielnica XV Mistrzejowice

Osiedla i zwyczajowe jednostki urbanistyczne

Poniższe zestawienie przedstawia nieformalny, tradycyjny podział krakowskich dzielnic na mniejsze jednostki urbanistyczne i osiedla:

Dzielnica I Stare Miasto	Dzielnica II Grzegórzki	Dzielnica III Prądnik Czerwony
Kazimierz Kleparz Nowe Miasto Nowy Świat Piasek Stare Miasto Stradom Warszawskie Wawel	Dąbie Grzegórzki Kazimierz Olsza Osiedle Oficerskie Wesoła	Olsza Olsza II Prądnik Czerwony Rakowice Śliczna Ugorek Wieczysta
Dzielnica IV Prądnik Biały	Dzielnica V Krowodrza	Dzielnica VI Bronowice
Azory Bronowice Wielkie Górka Narodowa Górka Narodowa Wschód Górka Narodowa Zachód Osiedle Gotyk Osiedle Krowodrza Górka Osiedle Witkowice Nowe Prądnik Biały Tonie Witkowice Żabiniec	Cichy Kącik Czarna Wieś Krowodrza Łobzów Miasteczko Studenckie AGH Nowa Wieś	Bronowice Małe Bronowice Małe Wschód Mydlniki Bronowice Nowe Osiedle Widok Zarzecze
Dzielnica VII Zwierzyniec	Dzielnica VIII Dębniki	Dzielnica IX Łagiewniki-Borek Fałęcki
dawne wsie: Bielany Chełm Olszanica Półwsie Zwierzynieckie Przegorzały Wola Justowska Zwierzyniec Salwator Zakamycze	dawne wsie: Bodzów Dębniki Kobierzyn Koło Tynieckie Kostrze Ludwinów Podgórki Tynieckie Pychowice Sidzina Skotniki Tyniec Zakrzówek osiedla: Kapelanka Mochnaniec Osiedle Europejskie Osiedle Interbud Osiedle Panorama Osiedle Podwawelskie Osiedle Proins Osiedle Ruczaj-Zaborze Ruczaj	Borek Fałęcki Łagiewniki Osiedle Cegielniana Osiedle Zaułek Jugowicki
Dzielnica X Swoszowice	Dzielnica XI Podgórze Duchackie	Dzielnica XII Bieżanów-Prokocim
Jednostka pomocnicza niższego rzędu: Osiedle Uzdrowisko Swoszowice Bania Barycz Jugowice Kliny Borkowskie Kliny Zacisze Kosocice Lusina Łysa Góra Opatkowice Rajsko Siarczana Góra Soboniowice Wróblowice Zbydniowice	Kurdwanów Kurdwanów Nowy Osiedle Piaski Nowe Osiedle Podlesie Piaski Wielkie Wola Duchacka Wola Duchacka Wschód Wola Duchacka Zachód	Bieżanów Bieżanów Kolonia Kaim Łazy Osiedle Nowy Bieżanów Osiedle Kolejowe Osiedle Medyków Osiedle Na Kozłówce Osiedle Nad Potokiem Osiedle Nowy Prokocim Osiedle Złocień Prokocim Rżąka
Dzielnica XIII Podgórze	Dzielnica XIV Czyżyny	Dzielnica XV Mistrzejowice
Łutnia Mateczny Płaszów Podgórze Przewóz Rybitwy Zabłocie	Czyżyny Łęg Osiedle 2 Pułku Lotniczego Osiedle Akademickie Osiedle Dywizjonu 303	Batowice Dziekanowice Mistrzejowice Osiedle Bohaterów Września Osiedle Kombatantów Osiedle Mistrzejowice Nowe Osiedle Oświecenia Osiedle Piastów Osiedle Srebrnych Orłów Osiedle Tysiąclecia Osiedle Złotego Wieku
Dzielnica XVI Bieńczyce	Dzielnica XVII Wzgórza Krzesławickie	Dzielnica XVIII Nowa Huta
Bieńczyce Osiedle Albertyńskie Osiedle Jagiellońskie Osiedle Kalinowe Osiedle Kazimierzowskie Osiedle Kościuszkowskie Osiedle Na Lotnisku Osiedle Niepodległości Osiedle Przy Arce Osiedle Strusia Osiedle Wysokie Osiedle Złotej Jesieni	Dłubnia (Kraków) Grębałów Kantorowice Krzesławice Lubocza Łuczanowice Osiedle Na Stoku Osiedle Na Wzgórzach Wadów Węgrzynowice Zesławice	Błonie Branice Chałupki Chałupki Górne Cło Górka Kościelnicka Holendry Kopaniny Kościelniki Kujawy Mogiła Nowa Huta Nowa Wieś Osiedle Centrum A Osiedle Centrum B Osiedle Centrum C Osiedle Centrum D Osiedle Centrum E Osiedle Górali Osiedle Handlowe Osiedle Hutnicze Osiedle Kolorowe Osiedle Krakowiaków Osiedle Lesisko Osiedle Młodości Osiedle Na Skarpie Osiedle Ogrodowe Osiedle Słoneczne Osiedle Sportowe Osiedle Spółdzielcze Osiedle Stalowe Osiedle Szklane Domy Osiedle Szkolne Osiedle Teatralne Osiedle Urocze Osiedle Wandy Osiedle Willowe Osiedle Zgody Osiedle Zielone Piekiełko Pleszów Przylasek Rusiecki Przylasek Wyciąski Ruszcza Stryjów Wola Rusiecka Wolica Wróżenice Wyciąże

Etymologia

W Krakowie nazwy dzielnic pochodzą zazwyczaj od nazw miast, wsi, jurydyk, folwarków, osad itp. tworzących kiedyś oddzielne jednostki osadnicze, a na przestrzeni wieków włączanych w granice administracyjne miasta w większości wypadków jako jego dzielnice.

Przykładami są dawne wsie: Dębniki, Krowodrza, Bieńczyce, Czyżyny, Mistrzejowice, Krzesławice, Mogiła, Bieżanów, Płaszów, Prokocim, Wola Justowska, Zabłocie, Zwierzyniec, Bronowice Małe, Bronowice Wielkie, Swoszowice, Kurdwanów lub miasta: Kazimierz, Kleparz, Podgórze, Nowa Huta.