Osiedle Piastów (Kraków)

Osiedle Piastów – osiedle w Krakowie wchodzące w skład Dzielnicy XV Mistrzejowice, niestanowiące jednostki pomocniczej niższego rzędu w ramach dzielnicy.

Ten artykuł dotyczy osiedla mieszkaniowego w Krakowie. Zobacz też: inne osiedla o tej nazwie.

Osiedle Piastów

Wieżowce w północno-zachodniej części osiedla, widok od południowego zachodu, od strony ulicy Piasta Kołodzieja
Państwo	Polska
Miasto	Kraków
Dzielnica	XV Mistrzejowice
Data budowy	1975–1982
Architekt	Witold Cęckiewicz z zespołem
Położenie na mapie Krakowa Osiedle Piastów
Położenie na mapie Polski Osiedle Piastów
Położenie na mapie województwa małopolskiego Osiedle Piastów
50°05′59,2″N 20°00′59,3″E

Zabudowa bloków czteropiętrowych na osiedlu - przykład ze wschodniej części, widok od południa

Historia

Osiedle Piastów stanowi część założenia architektoniczno-urbanistycznego Mistrzejowic, które w zamierzeniu miało stanowić rozbudowę ówczesnej dzielnicy Nowa Huta. Tereny te zostały przyłączone do Krakowa w większości w 1951 roku. Zespół Mistrzejowic powstał na drodze konkursu architektonicznego, rozstrzygniętego w 1963 roku. Zwyciężył projekt przygotowany przez zespół prof. Witolda Cęckiewicza, z którym współpracowali Maria Czerwińska - autorka szczegółowych projektów urbanistycznych, Jerzy Gardulski i Maria Rekaszys. Projekty poszczególnych budynków opracowali Maria i Jerzy Chronowscy, z którymi współpracowali Tadeusz Bagiński, Stefan Golonka, Ewa Podolak i Olgierd Krajewski^[1][2]. Całe założenie było projektowane dla ok. 40 tys. mieszkańców^[1]. Zespół urbanistyczny Mistrzejowic powstawał niejako w odpowiedzi na krytykę projektu realizowanych wówczas już od jakiegoś czasu Bieńczyc Nowych, które charakteryzowały się dominującymi w pejzażu dzielnicy, podłużnymi, dziesięciopiętrowymi wieżowcami, a przez to monumentalną skalą i koszarową kompozycją zabudowy^[1]. Projekt dla Mistrzejowic zakładał mniejszą skalę zabudowy, która miała wpisywać się w naturalne, pagórkowate ukształtowanie terenu, gdzie wysokość terenu rośnie w kierunku północnym. Podstawę koncepcji urbanistycznej założenia miało stanowić drzewo, gdzie z jednego pnia, czyli głównej, szerokiej ulicy Srebrnych Orłów, wyrastają dwie główne gałęzie, czyli ulice ks. Jancarza oraz Piasta Kołodzieja - wzdłuż tych ulic poprowadzone zostały ciągi komunikacji tramwajowej w dzielnicy do pętli „Mistrzejowice” oraz „Os. Piastów”. Z kolei z tych ulic „gałęzi” wyrastają następne w formie już osiedlowych ulic wewnątrz rozplanowanych między głównymi ulicami, czterech osobnych podzespołów mieszkaniowych, późniejszych osiedli. W dolnych częściach każdego z tych podzespołów rozplanowano tarasowo, równolegle do siebie ułożone, podłużne, czteropiętrowe bloki o południowej ekspozycji elewacji, które w koncepcji drzewa mają symbolizować liście. Powyżej zaplanowano mniejsze powierzchniowo bloki: czteropiętrowe „puchatki” oraz dziesięcio- i jedenastopiętrowe m.in. „punktowce”, mające symbolizować owoce^[1]. Uzupełnieniem całości zespołu miały być pawilony handlowo-usługowe. Pierwotnie czterem podzespołom mieszkaniowym Mistrzejowic planowano nadać nazwy nawiązujące do czterech pór roku, czyli Osiedle Wiosenne, Letnie, Jesienne i Zimowe. Ostatecznie otrzymały one nazwy kolejno: Tysiąclecia, Złotego Wieku, Bohaterów Września i Piastów^[1][2]. Realizacja zespołu urbanistycznego Mistrzejowic odbyła się w latach 1968-1982^[1][2].

Usytuowanie i rozplanowanie

Osiedle Piastów wraz z sąsiednim Osiedlem Bohaterów Września należą do później powstałej części założenia Mistrzejowic, których realizacja przypadła na lata 1975-1982^[1]. Osiedle składa się w zabudowie pierwotnie zaplanowanej z dwudziestu czterech czteropiętrowych, podłużnych bloków, ulokowanych w południowej i środkowej części osiedla, usytuowanych w sześciu rzędach. Powyżej tego układu znajduje się zespół piętnastu jedenastopiętrowych, jedno lub dwuklatkowych wieżowców. Zespół trzech dziesięciopiętrowych wieżowców mieści się jeszcze w południowej części osiedla, w sąsiedztwie ulicy gen. Okulickiego. Całość uzupełnia liczba dziewięciu czteropiętrowych, jednoklatkowych bloków tzw. „puchatków” rozlokowanych w południowo-zachodniej i północno-wschodniej części osiedla. Od czasu zakończenia budowy pierwotnie zaplanowanego osiedla, liczba budynków mieszkalnych wzrosła, z uwagi na rozbudowę, głównie po stronie południowej (od ulicy Okulickiego), zachodniej (od ulicy Piasta Kołodzieja) i północnej.

Na obszarze osiedla znajduje się Fort 48a „Mistrzejowice” – fort, będący częścią „Twierdzy Kraków”, austro-węgierskiego pierścienia fortyfikacji wokół Krakowa z 2. połowy XIX wieku. Dzisiaj zadbane otoczenie fortu stanowi główne założenie parkowe dla osiedla. We wschodniej części osiedla znajduje się także Ogród Polny – jeden z tzw. „Ogrodów Krakowian – parków kieszonkowych”.

Na osiedlu znajduje się plenerowa rzeźba „Macierzyństwo”^[3] o strukturze betonowej. Rzeźba nieznanego autorstwa, powstała w latach 70. XX wieku, w czasach budowy osiedla.

• 
  Rzeźba „Macierzyństwo”
  autor nieznany (lata 70. XX wieku)
• 
  Blok numer 14 (2007)
• 
  Blok numer 15 (2006)
• 
  Wieżowce na osiedlu, widok od południowego zachodu
  os. Piastów 2 i 1
• 
  Wnętrze osiedla,
  os. Piastów 28
• 
  Wnętrze osiedla,
  os. Piastów 17
• 
  Park otaczający fort 48a „Mistrzejowice”
• 
  Ulica Kruszwicka

Osiedle Piastów graniczy z dwoma innymi mistrzejowickimi osiedlami: Bohaterów Września i Mistrzejowicami Nowymi. Od strony południowej ponadto graniczy z bieńczyckim osiedlem Złotej Jesieni.

Oświata

Lista placówek oświatowych znajdujących się na osiedlu:

• Zespół Szkół Salezjańskich w Krakowie – os. Piastów 34 (poprzednio Szkoła Podstawowa nr 84 i Gimnazjum nr 38)
  • Salezjańskie Liceum Ogólnokształcące
• Szkoła Podstawowa nr 89 – os. Piastów 34a
• Przedszkole nr 152 – os. Piastów 10
• Przedszkole nr 187 – os. Piastów 48
• Żłobek nr 6 – os. Piastów 42

Zdrowie

• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej VITA-MED – os. Piastów 40
• Poradnia dla kobiet Gamelli – os. Piastów 40
• Ośrodek Rehabilitacji POLIMED - os. Piastów 40

Usytuowanie i komunikacja

Pętla tramwajowa „Os Piastów”, znajdująca się na sąsiednim Osiedlu Bohaterów Września

Osiedle skomunikowane z innymi częściami miasta jest za pomocą linii tramwajowych^[4]:

• 21 – Os. Piastów - Pleszów/Kopiec Wandy
• 52 - Czerwone Maki P+R - Os. Piastów
• 64 – Bronowice Małe – Os. Piastów (nocny)

oraz autobusowych:

• 105 - Dworzec Główny Zachód - Os.Piastów

• 159 – Cichy Kącik – Os. Piastów
• 664 – Bronowice Małe – Os. Piastów

Przez osiedle biegną także trasy linii autobusowych:

• 182 – Dworzec Główny Wschód - Os. Na Stoku
• 193 – Lesisko - Górka Narodowa P+R
• 198 – Zakole - Mistrzejowice

Ponadto na pobliskim Rondzie Piastowskim istnieje możliwość przesiadki na inne linie.

Pętla tramwajowa „Osiedle Piastów” została oddana do użytku 8 stycznia 1976 roku^[5]. W 1980 roku została wybudowana pętla autobusowa^[6].