Pelikany

Zasięg występowania

Rodzina pelikanowatych obejmuje gatunki wodne zamieszkujące cały świat poza okolicami okołobiegunowymi, północną, zachodnią i środkową Europą, Syberią, Saharą i północno-zachodnią Afryką, Nową Zelandią i Oceanią, nie występują też w głębi Ameryki Południowej i na jej wschodnich wybrzeżach^[10]. Gatunki Starego Świata preferują wody śródlądowe, podczas gdy zamieszkujące Nowy Świat to ptaki morskie (poza pelikanem dzioborogim).

Charakterystyka

Długość ciała 105–188 cm, długość dzioba 265–500 mm, rozpiętość skrzydeł 203–360 cm; masa ciała 3,5–15 kg; samice są mniejsze, lżejsze i mają krótsze dzioby niż samce^[10]. Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:

mają długi, prosty dziób, silnie grzbieto-brzusznie spłaszczony,
szczęka górna haczykowato zakończona,
pod żuchwą skórny worek, odcedzający wodę i ułatwiający połykanie większych ryb,
krótkie, grube nogi,
cztery silne, połączone błoną pławną palce,
na głowie lub szyi w okresie godowym nagie fragmenty skóry przybierają jaskrawe kolory,
posiadają duże skrzydła,
doskonale latają (zarówno w locie czynnym, jak i szybowcowym),
ich pożywienie stanowią zwierzęta wodne,
często polują zespołowo,
kolonie lęgowe zakładają na drzewach, ziemi lub w trzcinach,
znoszą od 1 do 4 jaj,
są gniazdownikami.

Systematyka

Podsumowanie

Perspektywa

Etymologia

Pelecanus: gr. πελεκαν pelekan, πελεκανος pelekanos „pelikan”^[11].
Onocrotalus: łac. onocrotalus „pelikan”, od gr. ονοκροταλος onokrotalos „pelikan”^[11]. Gatunek typowy: Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758.
Alcatras: hiszp. Alcatras „pelikan”^[11]. Gatunek typowy: Pelecanus occidentalis Linnaeus, 1766.
Catoptropelicanus: gr. κατοπτρον katoptron „lustro”; rodzaj Pelecanus Linnaeus, 1758^[11]. Gatunek typowy: Catoptropelicanus perspicillatus Reichenbach, 1852 (= Pelecanus conspicillatus Temminck, 1824).
Cyrtopelicanus: gr. κυρτος kurtos „nabrzmiały, wydęty”, od κυπτω kuptō „wyginać, zginać”; rodzaj Pelecanus Linnaeus, 1758^[11]. Gatunek typowy: Pelecanus trachyrhynchos Latham, 1790 (= Pelecanus erythrorhynchos J.F. Gmelin, 1789).
Leptopelicanus: gr. λεπτος leptos „delikatny, smukły”; rodzaj Pelecanus Linnaeus, 1758^[11]. Gatunek typowy: Pelecanus fuscusJ.F. Gmelin, 1789 (= Pelecanus conspicillatus Temminck, 1824).
Metapelecanus: gr. μετα meta „obok, tuż przy”; rodzaj Pelecanus Linnaeus, 1758^[11]. Gatunek typowy: Pelecanus roseus J.F. Gmelin, 1789 (= Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758).
Neopelecanus: gr. νεος neos „nowy”; rodzaj Pelecanus Linnaeus, 1758^[11]. Gatunek typowy: Pelecanus rufescens J.F. Gmelin, 1789.
Sacrificator: łac. sacrificator, sacrificatoris „ktoś kto się poświęca”, od sacrificare „ofiarować poświęcenie”, od sacrum „obrzęd, kult”, od sacer, sacra „poświęcony”; facere „robić”^[11]. Gatunek typowy: Pelecanus crispus Bruch, 1832 (= Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758).

Podział systematyczny

Badania DNA wskazują, że gatunki z tego rodzaju dzielą się na trzy dobrze zdefiniowane klady: klad ze Starego Świata, klad monotypowy (Pelecanus onocrotalus, słabo powiązany z kladem Starego Świata) oraz klad Nowego Świata^[12]. Do rodziny należy jeden rodzaj z następującymi gatunkami^[9]:

Pelecanus onocrotalus Linnaeus, 1758 – pelikan różowy
Pelecanus conspicillatus Temminck, 1824 – pelikan australijski
Pelecanus rufescens J.F. Gmelin, 1789 – pelikan mały
Pelecanus philippensis J.F. Gmelin, 1789 – pelikan indyjski
Pelecanus crispus Bruch, 1832 – pelikan kędzierzawy
Pelecanus erythrorhynchos J.F. Gmelin, 1789 – pelikan dzioborogi
Pelecanus occidentalis Linnaeus, 1766 – pelikan brunatny
Pelecanus thagus G.I. Molina, 1782 – pelikan chilijski – takson wyodrębniony z P. occidentalis^[13]^[14]

Zasięg występowania

Charakterystyka

Systematyka

Etymologia

Podział systematyczny

Przypisy

Wikiwand - on