Garnitur jubilerski

Garnitur jubilerski^[1] lub biżuteryjny^[2] albo parura^[2] – komplet biżuterii damskiej jednolitej kolorystycznie, wzorniczo i materiałowo tworzącej całość, złożony minimalnie z 3 ozdób przeznaczonych do jednoczesnego noszenia ich razem.

Parura królowej Szwecji i Norwegii Zofii Wilhelminy Nassau wykonana ze złota i malachitów

Parura z szafirami królowej francuskiej Marii Amelii Burbon-Sycylijskiej

Termin pochodzi z języka francuskiego od wyrazu parure^[3].

Parura złożona z co najmniej czterech ozdób określana jest jako duży garnitur (fr. grand parure), zaś złożona z dwóch ozdób określana jest jako pół-parura, inaczej półgarnitur (fr. demi-parure)^[4].

Charakterystyka

Garnitur jubilerski może składać się nawet z kilkunastu elementów biżuterii^[3]. Obowiązkowymi elementami garnituru jubilerskiego były kolia lub naszyjnik, kolczyki i para bransolet. W jego skład mogą wchodzić także brosza (większa i mniejsza lub czasem pojedyncza duża devant de corsage), diadem, grzebyki, pierścień, szpile, łańcuch zegarka itp^[3]. Nawet rączka parasolki i guziki mogą być dopasowane do biżuterii^[3], podobnie jak pasek do sukni lub sprzączka do niego, bordiura rękawów i ozdoby do naszycia na stanik sukni^[5].

Półgarnitur

Pół-parura, na którą składają się broszka i kolczyki ozdobione prawdziwymi perłami, brylantami oprawionymi w srebro i szafirami oprawionymi w złoto, wykonana przez brukselskiego złotnika Arthura Dufoura, datowana na 1869–1877

Farah Pahlawi w szmaragdowo-brylantowej parure

Skromniejszą wersją garnituru jubilerskiego jest półgarnitur złożony z jedynie kolczyków i kolii (ewentualnie naszyjnika) lub kolczyków i broszy^[3].

Historia i współczesność

Zadaniem garnituru jubilerskiego było m.in. podkreślenie pozycji społecznej jej właścicielki^[6].

Ten rodzaj reprezentacyjnej biżuterii jest noszony do dzisiaj na europejskich dworach podczas oficjalnych uroczystości^[5].

Zachowane w całości garnitury jubilerskie w oryginalnym etui stanowią rzadkość na rynku antykwarycznym, najczęściej spotykane są półgarnitury^[2].

W kreowaniu imponujących garniturów jubilerskich wyróżniali się francuscy złotnicy epoki napoleońskiej^[6]. Napoleon podarował garnitur biżuteryjny swojej pierwszej żonie Józefinie, a także swojej drugiej żonie Marii Ludwice^[2].

Termin parura odnosił się pierwotnie do biżuterii wykonanej wyłącznie ze szlachetnych kruszców i kamieni, ale współcześnie jest także używany w stosunku do kompletów sztucznej biżuterii utrzymanej w stylu vintage^[4].

Zobacz też

• parury humerału i alby – ozdobne pasy tkaniny z jedwabiu, zwykle okazale haftowane, naszywane dawniej (w średniowieczu^[7]) na humerale w postaci kołnierzyka oraz kwadratowych lub prostokątnych części na rękawach, a także u rąbka alby^[8][9].