Szmaragd
kamień szlachetny Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Szmaragd – przezroczysta do przeświecającej odmiana berylu, kamień szlachetny o zielonej barwie.
 | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
Be |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
7,5–8,0[1] |
| Przełam |
muszlowy lub nierówny[1] |
| Łupliwość |
niewyraźna[1] |
| Pokrój kryształu |
słupkowy, pryzmatyczny, promienisty, ziarnisty, zwarty, trapiche, kolumnowy, rzadko tabliczkowy[1][2] |
| Układ krystalograficzny |
heksagonalny[1] |
| Właściwości mechaniczne |
kruchy[1] |
| Gęstość |
2,63–2,80 g/cm³[1] |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
zielona[1] |
| Rysa |
biała[1] |
| Połysk | |
| Współczynnik załamania | |
| Inne |
|
Nazwa
Nazwa minerału pochodzi od greckiego słowa „smaragdos” i łacińskiego "smaragdus", oznaczających „zielony”. W starożytności nazwa ta obejmowała zapewne wszystkie minerały o zielonym zabarwieniu[3]. Niezmiernie rzadką odmianą szmaragdu jest trapiche[4].
Właściwości
Podsumowanie
Perspektywa
Szmaragd, jako odmiana berylu, posiada większość jego właściwości fizykochemicznych. Zbudowany jest z krzemianu glinu i berylu, któremu zieloną barwę nadają domieszki chromu, rzadziej wanadu, który barwi wtedy szmaragd na kolor nieco oliwkowy[1]. Pod wpływem ogrzewania barwa zmienia się – proces ten następuje w temperaturze 700–800°C[3].
Najczęstsze formy berylu to sześcioboczne słupy i dwuściany podstawowe, natomiast podwójne piramidy są spotykane rzadziej. Zwykle występuje w postaci pojedynczych kryształów, ale może również tworzyć skupienia pręcikowe[5].
Barwa w szmaragdach jest często rozłożona nierównomiernie. Przezroczystość stanowi cechę dość rzadką (często szmaragdy są mętne wskutek inkluzji), pożądaną w jubilerstwie i charakteryzuje tylko kamienie najwyższej jakości[3].
Rzadko tworzy formy zbliźniaczone, nie wykazuje luminescencji oraz nie jest radioaktywny. Nierozpuszczalny w kwasach[5].
W zależności od złoża, w szmaragdach mogą występować drobne różnice we właściwościach fizycznych – zwłaszcza w gęstości i współczynniku załamania światła[3].
Często zawiera różnorodne inkluzje gazowe, ciekłe i mineralne. Inkluzje mineralne najczęściej reprezentowane są przez kalcyt, piryt i biotyt, a niekiedy także przez tremolit, aktynolit, turmalin, epidot, apatyt, tytanit, rutyl, talk, dolomit, albit, granat oraz hematyt[4]. Na przykład w kryształach szmaragdów uralskich, południowo-afrykańskich i indyjskich występują blaszki biotytu i igiełki aktynolitu[5].
Szmaragdy współwystępują m.in. z kalcytem, pirytem, apatytem, kwarcem, albitem, biotytem, a także rubinem i turmalinem[6].
Występowanie
Szmaragdy powstają, kiedy magma pod dużym ciśnieniem przenika w skały ulegające przeobrażeniom[3]. Złoża znaleźć można w pegmatytach, marmurach dolomitycznych[5], łupkach łyszczykowych (np. w dolinie Habach w austriackich Alpach, na Uralu w pobliżu rzeki Takowaja i w Brazylii)[1], w łupkach biotytowych, łupkach ilastych, w zmetamorfizowanym wapieniu[3] i w hydrotermalnych żyłach węglanowych (np. w rejonie Muzo i Chivor w Kolumbii oraz w Pakistanie)[1]. Ważniejsze złoża szmaragdów znajdują się także na Madagaskarze, w Stanach Zjednoczonych (Maine, Karolina Północna), Afryce Wschodniej, Indiach, Pakistanie, Australii, Namibii, we Włoszech, na Ukrainie [4]i w RPA, w północnym Transwalu[3][4][6].
Szmaragdy wydobywa się niemal wyłącznie wprost ze skały macierzystej – złoża aluwialne nie powstają, ze względu na gęstość kamieni, która jest zbliżona do gęstości kwarcu[3].
Zastosowanie
Szmaragd jest szeroko wykorzystywany w jubilerstwie, jako kamień centralny w pierścionkach i wisiorkach. Bywa także wykorzystywany do rzeźb i wyrobów rękodzielniczych[1]. Najczęściej stosuje się dla niego szlif fasetkowy, kaboszonowy (w przypadku mętnych okazów)[1], szmaragdowy i szlif brylantowy[3].
Galeria
Okaz na matriksie z Kolumbii
szlifowany okaz szmaragdu
zrost intensywnie zielonych kryształów na kwarcu z Zambii
Kryształ szmaragdu na pirycie
_2.jpg)
.jpg)
Przypisy
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.