Salwiniowce (Salviniales) – rząd paproci wodnych i siedlisk bagiennych, wyróżniających się od innych paproci różnozarodnikowością – wytwarzają dwa rodzaje zarodników (spor): męskie mikrospory powstające w mikrosporangiach i żeńskie makrospory powstające w makrosporangiach. Poza tym ich gametofity są zredukowane – rozwijają się w obrębie ścian zarodników[4]. Do rzędu należą dwie rodziny: salwiniowate Salviniaceae (2 rodzaje, ok. 21 gatunków) i marsyliowate Marsileaceae (3 rodzaje, ponad 60 gatunków)[2]. Ze względu na odrębność morfologiczną i ekologiczną w różnych ujęciach grupa ta od dawna jest wyodrębniana, przy czym określana była jako paprocie wodne Hydropterides[5][6][a].
_1.jpg) Salwinia pływająca | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Klasa | |
| Podklasa | |
| Rząd |
salwiniowce |
| Nazwa systematyczna | |
| Salviniales Bartl. C. F. P. von Martius, Consp. Regn. Veg.: 4. Sep-Oct 1835[3] | |
Morfologia
Pędy specyficzne, u salwiniowatych pływające przy powierzchni wody, ze zmodyfikowanymi liśćmi – zróżnicowanymi na część płodną i płonną, a ta z kolei na asymilacyjną i pełniącą funkcje korzenia. W rodzinie marsyliowatych rośliny korzenią się w podłożu, ale w zależności od gatunku i siedliska w różnym stopniu zaadaptowane są do zalewania. W różnych organach występuje tkanka powietrzna[4]. Zarodnie (mikro- i makrosporangia) otoczone są cienką ścianą pozbawioną pierścienia grubościennych komórek (anulusa)[5] i zamknięte są szczelną zawijką, a następnie ścianą osłonki tworząc tzw. sporokarp. U marsyliowatych w obrębie sporokarpu występują liczne kupki zarodni, a u salwiniowatych – jedna[6]. Ze względu na budowę i usytuowanie na ogonku liściowym sporokarpy uznawane są za przekształcone odcinki liściowe[6].
Systematyka
W systemach klasyfikacyjnych z XX wieku należące tu rośliny włączane były do rzędów: Hydropteridales, Marsileales i Pilulariales[4], a nawet wyłączane do osobnej podklasy Hydropterides – paprocie wodne[5] i odrębnych podklas marsyliowych Marsileidae i salwiniowych Salviniidae[6]. Przyczyną odrębnej wysokiej rangi tej grupy było specyficzne dla niej wykształcanie zróżnicowanych zarodników i nietypowy dla paproci wodny tryb życia[6].
W systemie Smitha i in. z 2006 roku[4] oraz PPG I z roku 2016[2] rząd stanowił jedną z kolejnych linii rozwojowych paprotkowych. W systemie Nitta i in. z 2022 rząd sklasyfikowany został jako siostrzany względem olbrzymkowców Cyatheales, wraz z którymi tworzy grupę siostrzaną względem paprotkowców Polypodiales[8].
- Pozycja systematyczna rzędu w systemie Nitta i in. (2022)[8]
| paprotkowe |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| paprotkowe |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
- Relacje filogenetyczne w obrębie rzędu i jego podział
Najstarszy bazalny klad w obrębie rzędu dokumentowany jest znaleziskami kopalnymi klasyfikowanymi do rodzaju Hydropteris[9].
Podział i relacje filogenetyczne w obrębie rzędu w odniesieniu do współczesnych taksonów przedstawia kladogram[10][11][12]
| salwiniowce |
| |||||||||||||||||||||||||||
Uwagi
- Do salwiniowców nie należą jednak wszystkie paprocie rosnące w wodzie lub unoszące się na jej powierzchni – do paprotkowców należy np. rodzaj różdżyca Ceratopteris, którego niektórzy przedstawiciele także rosną na powierzchni wód[7].
Przypisy
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
