Loading AI tools
hipoteza rozprzestrzeniania się życia między ciałami niebieskimi Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Panspermia (ze starogr. πᾶν (pan) – wszystko i σπέρμα (sperma) – nasienie) – hipoteza, zgodnie z którą życie rozprzestrzenia się wśród ciał niebieskich dzięki naturalnym procesom, np. poprzez meteoryty. Przykładem panspermii jest hipoteza, że życie na Ziemi nie powstało na niej, ale dostało się na nią w postaci prostych jednokomórkowych organizmów lub ich przetrwalników z innych ciał niebieskich. Początków panspermii można doszukać się u greckiego filozofa Anaksagorasa[1]. W XIX i XX wieku podobne hipotezy wysuwali m.in. J.J. Berzelius w 1834 r., W. Thomson (późniejszy lord Kelvin) w 1871 r.[2] i Svante Arrhenius w 1908 r.[3] W hipotezie Arrheniusa organizmy miały być przenoszone wskutek ciśnienia światła[4] – tzw. radiopanspermia. Ten mechanizm jest jednak skuteczny jedynie w przypadku ciał o rozmiarach rzędu 0,001 mm. Tak małe ciało nie stanowiłoby ochrony przed promieniowaniem kosmicznym. Dlatego obecnie rozważa się hipotezę przenoszenia organizmów za pośrednictwem meteoroidu[5], planetoidy lub komety. W szerszym znaczeniu panspermia dotyczy możliwości rozprzestrzeniania się życia w Kosmosie.
Koncepcja panspermii nie wyjaśnia powstania życia, a jedynie wskazuje na możliwość rozprzestrzeniania się życia na różne ciała niebieskie.
Do uczonych propagujących hipotezę panspermii należeli Neil deGrasse Tyson, Francis Crick i Fred Hoyle.
Złożoność organizmów żywych mierzona wielkością funkcjonalnego genomu w zbadanej historii życia na Ziemi rosła wykładniczo[6]. Jeśli ekstrapolować tę tendencję poza pierwsze jednokomórkowce, początek życia wypadałby kilka miliardów lat przed powstaniem Ziemi, co jest argumentem na rzecz teorii panspermii[7]. Inni uczeni wskazują jednak na problemy związane z tą hipotezą[8].
Największą trudnością hipotezy panspermii jest kwestia przetrwania organizmów żywych w przestrzeni kosmicznej, bez ochronnego wpływu atmosfery. W 1970 roku członkowie wyprawy Apollo 12 przywieźli na Ziemię elementy lądownika Surveyor 3, które znajdowały się na powierzchni Księżyca, w warunkach próżni kosmicznej, przez 2,5 roku. W jednej z kamer odkryto bakterie Streptococcus mitis, które po czterech dniach na pożywce wznowiły funkcje życiowe[9]. Późniejsza analiza sugeruje jednak, że mogło dojść do skażenia w laboratorium[10]. Niezależnie od tego, eksperyment z 2014 roku pokazał, że plazmidy na powierzchni rakiety są w stanie przetrwać lot kosmiczny, a także najbardziej krytyczny moment: wejście w atmosferę. Cząsteczki DNA w dużej części były w stanie funkcjonować, przekazując informację genetyczną[11].
Udowodniono, że przetrwalniki bakterii potrafią przetrwać w bardzo rozrzedzonej atmosferze na wysokości kilkudziesięciu kilometrów, ponadto że dość niewielkie ilości skały (np. meteoroid) w bardzo dużym stopniu ograniczają negatywne skutki promieniowania występującego w przestrzeni kosmicznej na ich materiał genetyczny. Tak więc mogłyby one teoretycznie przenosić się w meteoroidach i ożywić w korzystnych warunkach na innej planecie.
Badacze z Uniwersytetu Nicejskiego zasugerowali, że przewaga aminokwasów lewoskrętnych w organizmach może być spowodowana kołową polaryzacją światła nowo tworzących się gwiazd, co miałoby potwierdzać hipotezę panspermii[12].
W drugiej połowie XIX wieku Hermann Richter zaproponował hipotezę kosmozoidów – mikroskopijnych zarodków, które dostały się na Ziemię przez meteoryty i „rozsiały” na niej życie[13].
Hipoteza panwitalizmu postulowała, że życie istniało od zawsze – jednak jest to niezgodne z obecnie przyjętym standardowym modelem kosmologicznym opartym na Wielkim Wybuchu[14].
Przypadkowa panspermia zwana też „teorią śmietnika” to hipoteza postawiona przez Thomasa Golda zakładająca, że życie powstało z odpadów cywilizacji pozaziemskiej[15][16].
Ukierunkowana panspermia (sterowana panspermia) zakłada, że inteligentne formy życia wysłały celowo bakterie na Ziemię. Zrobiły to w specjalnych statkach-tarczach chroniących życie przed promieniowaniem kosmicznym. Ta modyfikacja hipotezy unika problemu, zabójczego dla życia promieniowania kosmicznego[potrzebny przypis]. Innym pomysłem jest opracowanie ukierunkowanej panspermii z Ziemi, aby zasiedlić nowe systemy planetarne życiem dzięki wprowadzonym gatunkom mikroorganizmów na martwych planetach[17][18].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
